Fréttablaðið - 07.11.2007, Blaðsíða 2

„Orkan í fallvötnunum eða eftirspurn
eftir henni hverfur ekki þótt menn breyti tímasetn-
ingum á framkvæmdum,“ segir Davíð Oddsson
seðlabankastjóri um áframhaldandi stórfram-
kvæmdir á Íslandi. Nú sé hagfellt að menn pústi
aðeins í efnahagslífinu. Aðstæður þar skipti miklu
máli við tímasetningu framkvæmda og skattalækk-
ana.
„Það eru ekki miklar líkur á að menn tapi nokkr-
um tækifærum,“ segir Davíð. Frekar sé hugsanlegt
að eftirspurn eftir orku aukist. Smá bið geti
hugsanlega orðið til þess að samningsstaðan batnaði.
Aðstæður í efnahagslífinu knýi ekki á um þetta nú.
Seðlabankastjóri segir að sama eigi við um
skattalækkanir. Þær geti verið góðar og hjálplegar
fyrir efnahagslífið og jafnvel aukið tekjumögu-
leika ríkissjóðs, þar sem kakan stækki „en tíma-
setningin er vandmeðfarin,“ segir Davíð.
Seðlabankastjóri segir að kaupmáttur launa hafi
vaxið mikið og hjá öllum undanfarin ár. Staða
launþegans hafi verið sterk þegar mikil eftirspurn
hafi verið eftir öllum verkfærum höndum. „Menn
geta auðvitað búið til launahækkanir í komandi
kjarasamningum, en það er gömul saga og ný að ef
þær ganga úr takti við það sem venjuleg verðbólga
þolir, þá étast þær upp í verðbólgu.“
Seðlabankinn sýni það í fráviksspá sinni um
stýrivexti að verðbólga aukist verði launahækkan-
ir miklar og það dragi úr líkum á því að stýrivextir
lækki hratt.
„Það eru dæmi um að menn hafi komið til
baka, en það er erfitt að draga ályktun af ákvörðun
hvers og eins, allt er þetta einstaklingsbundið, “
segir Stefán Eiríksson, lögreglustjóri höfuðborgar-
svæðisins, spurður um hvort launauppbót til
lögreglumanna sé farin að skila sér í auknum
mannafla.
Lögreglumenn fengu 30.000 krónur ofan á laun sín
um síðustu mánaðamót og fá mánaðarlega þá
upphæð það sem eftir lifir samningstímans. Óvenju-
mikið hafði verið um uppsagnir lögreglumanna á
árinu og var launauppbótin ætluð til að reyna að snúa
þeirri þróun við.
„Ég held að lögreglumenn almennt hafi tekið
þessari ákvörðun mjög vel og skilji hana eins og á að
skilja hana að mínu mati,“ útskýrir lögreglustjóri.
„Þetta var ákvörðun stjórnvalda til þess að tryggja
að sú þróun sem var hafin héldi ekki áfram. Enn er
þó of snemmt að dæma um áhrifin, en ég hef
jákvæða tilfinningu fyrir þeim.“
Stefán segir vaktir lögreglumanna nú meðal
annars mannaðar með þeim 35 nemum úr Lögreglu-
skólanum sem séu í starfsþjálfun. Mannskap vanti
enn í rannsóknardeildir og á fleiri stöðum. Fjöldi
þeirra sem vanti hlaupi á einhverjum tugum.
„Það er stundað,
grimmilega, að bera út fólk en leys-
ir það einhvern vanda? Ég þekki
sjálfur dæmi þess að fólk hefur
verið borið út og það svipt sig lífi
eða dáið drottni sínum,“ segir
Sveinn Magnússon, framkvæmda-
stjóri Geðhjálpar. „Það er óumdeilt
að geðsjúkt fólk veldur vandamál-
um í nábýli við aðra en það er
vegna þess að þessu fólki er ekki
hjálpað.“
Húseigendafélaginu berast
reglulega erindi vegna óþæginda
og ónæðis af völdum geðsjúks
fólks. Vandinn er mestur þar sem
geðsjúkt fólk neytir fíkniefna.
Stundum er um beina og jafnvel
bráða hættu að ræða, að mati for-
manns Húseigendafélagsins.
Sveinn segir vandamálið skýrt í
sínum huga. Ekki hafi tekist að
framfylgja heildarstefnu í málefn-
um geðsjúkra og mikill skortur sé
á samvinnu félagsmála- og heil-
brigðisráðuneytis. Mikilvægt er að
hans mati að stjórnvöld vinni
skipulegar að geðheilbrigðismál-
um. „Við verðum að setjast niður
og taka á einstökum málum; hvaða
greiningu
hefur viðkom-
andi, hvert er
hans hæfi og
hvaða þjón-
ustu þarf
hann. Það er
ekki hægt að
alhæfa um
þjónustuþörf
allra þessara
einstaklinga,
til þess eru
þeir of ólíkir.
Við erum að
þegja þetta
fársjúka fólk í hel og hvaða afsök-
un höfum við? Við höfum bæði
fjármagn og aðstöðu.“
Sigurður Helgi Guðjónsson, for-
maður Húseigendafélagsins, segir
að reglulega berist erindi til félags-
ins vegna ónæðis af völdum geð-
sjúks fólks. „Stundum er um beina
og jafnvel bráða hættu að ræða,“
segir Sigurður. Samkvæmt fjöl-
eignarhúsalögum er í alvarlegum
tilvikum hægt að krefjast þess að
viðkomandi flytji á brott og selji
íbúð sína. Húsaleigulögin veiti
einnig riftunar- og útburðarrétt við
alvarleg brot leigjenda. „Skilyrði
þessara úrræða eru oft fyrir hendi
þegar um geðsjúka einstaklinga er
að ræða en það er afar ógeðfellt að
beita afgerandi lagaúrræðum gegn
fjársjúku fólki. Þetta er heilbrigð-
isvandamál og samfélagslegt
vandamál sem þjóðfélagið og hlut-
aðeigandi yfirvöld verða að taka
á.“
Sveinn segir að þeir veikustu í
hópi geðsjúkra séu tifandi tíma-
sprengjur. „Þeir eru hættulegir
sjálfum sér og öðrum af því að
þeim hefur ekki verið sinnt vegna
veikinda sinna. Þetta er birtingar-
mynd þessara sjúkdóma en ef geð-
sjúkir fá stuðning til sjálfshjálpar,
þá er hægt að gera hér kraftaverk.“
Geðsjúkir bornir út
vegna aðgerðaleysis
Ein birtingarmynd skeytingarleysis samfélagsins í garð geðsjúkra er að þeir eru
bornir út af heimilum sínum eftir árekstra við nágranna. Framkvæmdastjóri
Geðhjálpar þekkir dæmi um að geðsjúkir hafi svipt sig lífi í kjölfar útburðar.
Orkan mun ekki hverfa
Fjórir þingmenn Sjálf-
stæðisflokks segja stjórnarskrána
þríbrotna í lögum um kjarasamn-
inga opinberra starfsmanna. Þeir
hafa lagt fram frumvarp þess
efnis að starfsmenn sem kjósa að
standa utan stéttarfélags þurfi
ekki að greiða til þess félagsgjöld.
„Það væri mjög óskynsamlegt
fyrir starfsmann að njóta ekki
allrar þjónustu stéttarfélags með
því að gerast félagi, þar sem hann
er búinn að greiða fyrir hana,“
segir Pétur Blöndal, sem er einn
flutningsmanna frumvarpsins.
Frumvarpið hefur áður verið
lagt fram sex sinnum, en aldrei
hlotið afgreiðslu úr nefnd.
Segja félaga-
frelsi vera brotið
Alþingi staðfesti í gær
bráðabirgðalög um notkun raflagna
á fyrrverandi varnarsvæði
bandaríska hersins á Miðnesheiði.
Ríkisstjórnin setti lögin í júlí.
Raflagnir á varnarsvæðinu
stóðust ekki kröfur íslenskra laga,
en tæplega 350 fjölskyldur fluttu
inn á svæðið í haust. Samkvæmt
lögunum verður heimilt að nota
bandarísku raflagnirnar fram til
ársins 2010 án breytinga.
Nú þegar hefur raflögnum verið
breytt í 318 af þeim 340 íbúðum
sem breyta átti í fyrsta áfanga.
Þingið staðfesti
bráðabirgðalög
Ekki verður af því
að frístundabúskapur með sauðfé
verði leyfður á Siglufirði eins og
til stóð með nýju deiliskipulagi.
Ástæðan er hörð mótmæli margra
íbúa sem og stjórnar Skógræktar-
félags Siglufjarðar sem segir
gróður í bæjarlandinu hafa breyst
mikið eftir að sauðfjárhald var
bannað.
„Teljum við að sú fyrirætlun
bæjaryfirvalda að leyfa hér
sauðfjárbúskap á nýjan leik sé
stórt skref aftur á bak og beinn
dónaskapur við þá bæjarbúa sem á
undanförnum árum hafa lagt í það
metnað sinn og fórnað ómældum
fjármunum og fyrirhöfn við að
fegra og prýða bæinn sinn,“ sagði
stjórn skógræktarfélagsins.
Hrinda áhlaupi
sauðkindanna
Orkan í fallvötnun-
um eða eftirspurn
eftir henni hverfur ekki þótt
menn breyti tímasetningum
á framkvæmdum.
Rúmlega fjórfaldur
verðmunur er á einstökum
aðgerðarliðum tannlækna,
samkvæmt verðkönnun Neyt-
endasamtakanna sem gerð var í
september. Öllum starfandi
tannlæknum, 226 að tölu, var sent
bréf ásamt eyðublaði þar sem
þeir voru beðnir að skrá verð
fyrir þrettán aðgerðarliði. 142
svöruðu.
Mesti verðmunurinn í aðgerð
sem allir tannlæknar framkvæma
var í útdrætti tannar með fulla
festu. Þar sem ódýrast er kostar
sú aðgerð 3.476 krónur en 15.800
krónur þar sem þjónustan er
dýrust.
Margfaldur
verðmunur hjá
tannlæknum
Stefán, gerir þú enga athuga-
semd við allar þessar athuga-
semdir?