Fréttablaðið - 30.01.2008, Blaðsíða 10

MARKAÐURINN 30. JANÚAR 2008 MIÐVIKUDAGUR10
S K O Ð U N
ÚT GÁFU FÉ LAG: 365 – prentmiðlar RIT STJÓRI: Björgvin Guðmundsson RITSTJÓRN: Hólmfríður Helga Sigurðardóttir, Ingimar Karl Helgason, Jón Aðalsteinn Bergsveinsson, Óli Kristján
Ármannsson, Jón Skaftason, Sindri Sindrason AUGLÝSINGASTJÓRI: Jón Laufdal RIT STJÓRN OG AUGLÝSING AR: Skaftahlíð 24, 105 Reykja vík AÐ AL SÍMI: 512 5000 SÍMBRÉF: 512 5301 NETFÖNG:
rit stjorn@markadurinn.is og aug lys ing ar@markadurinn.is VEFFANG: visir.is UM BROT: 365 – prentmiðlar PRENT VINNSLA: Ísa fold arprent smiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@
posthusid.is Markaðinum er dreift ókeyp is með Fréttablaðinu á heim ili á höf uðborg ar svæð inu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands byggðinni.
Markaðurinn áskil ur sér rétt til að birta allt efni blaðs ins í staf rænu formi og í gagna bönk um án end ur gjalds.
bjorgvin@markadurinn.is l holmfridur@markadurinn.is l ingimar@markadurinn.is l jonab@
markadurinn.is l jsk@markadurinn.is l olikr@markadurinn.is l sindri@markadurinn.is
Sögurnar... tölurnar... fólkið...
O R Ð S K Ý R I N G I N . . .
Í nýútkominni skýrslu lánshæfis-
matsfyrirtækisins Moody´s segir
að íslensk stjórnvöld séu vel í
stakk búin til að koma í veg fyrir
lausafjárkreppu á Íslandi, vernda
eigendur innstæða í bönkum og
sparisjóðum og tryggja öryggi
greiðslumiðlunarkerfa. Moody´s
tekur fram að stærstu íslensku
bankarnir byggist á heilbrigðum
rekstri og sterkri lausafjárstöðu.
Í skýrslu Moody´s segir einnig
að ef íslensku bankarnir stækki
verulega frá því sem nú er á al-
þjóðavettvangi sé óvíst að íslenska
ríkið geti ábyrgst þá til fram-
tíðar með sambærilegum hætti
og í dag. Þetta gæti þó breyst
ef til kæmi aukinn gjaldeyris-
forði landsins og/eða komið yrði
á meira samstarfi við seðlabanka
þeirra ríkja þar sem íslensku
bankarnir eru starfandi.
Fjármálamarkaðir heimsins
hafa átt erfitt uppdráttar und-
anfarna mánuði og íslensk fjár-
málafyrirtæki ekki farið varhluta
af þeirri þróun. Það sem af er
þessu ári hafa hlutabréf íslensku
bankanna lækkað í takt við aðra
alþjóðlega banka. Hafa verður
í huga að um leið og fjármála-
fyrirtæki verða alþjóðleg skapast
tækifæri á alþjóðlegum mörkuð-
um en á sama tíma verða þau ber-
skjölduð gagnvart þeirri áhættu
sem þeim mörkuðum fylgir.
ÞRÓUN HLUTABRÉFAMARKAÐAR
Íslenskur hlutabréfamarkaður er
rétt kominn á táningsaldur, meðan
flestar nágrannaþjóðir eiga sér
áratuga eða aldalanga sögu hluta-
bréfamarkaða. Sögulegur saman-
burður er oft dreginn fram þegar
á móti blæs. Um aldamótin var
úrvalsvísitalan á Íslandi komin í
1.890 stig. Þá vatnaði skyndilega
undan tæknifyrirtækjum heims-
ins og vísitalan féll á 18 mánuð-
um um tæpan helming í 990 stig.
Það tók hana 26 mánuði að komast
aftur í 1.890 stig. Um miðjan júlí
2007 náði vísitalan nýjum hæðum,
9.020 stigum, en þá hófst lækkun-
arferli sem endaði í 5.050 stigum
23. janúar 2008. Það er hátt í jafn
mikil hlutfallsleg lækkun og varð
fyrir sjö árum.
Þetta er ekki rifjað upp til
að reyna að gefa til kynna að
lækkanir á íslenskum hluta-
bréfamarkaði séu komnar á
endastöð. Ein kreppa á æskuár-
um íslensks hlutabréfamarkað-
ar gefur ekki tilefni til að draga
sögulegar ályktanir. Auk þess er
sú niðursveifla sem gengið hefur
yfir síðustu mánuði af allt öðrum
toga en netbólan sem sprakk.
Þetta er rifjað upp til að minna
á það að vísitölur sveiflast, það
er eðli þeirra. Eftir uppsveifl-
ur koma niðursveiflur, í minni
eða stærri stíl, sem síðan snúa
aftur við.
Halda ber til haga að úrvals-
vísitalan á Íslandi hefur lækkað
minna en sú norska og ívið meira
en danska, finnska og sænska í
janúar 2008. Ísland hefur þannig
ekki skorið sig úr.
SKULDAÁLAG BANKA
Einn erfiðasti þröskuldurinn í
starfsemi íslenskra banka nú
um stundir er stóraukinn fjár-
mögnunarkostnaður. Hið svo-
kallaða skuldaálag bankanna
hefur hækkað langt upp fyrir
erlenda keppinauta, án neinnar
raunverulegrar ástæðu. Það er
forgangsverkefni að snúa þeirri
þróun við og þar þurfa allir að
leggjast á árarnar, fjármálageir-
inn og stjórnvöld, en ekki síður
er mikilvægt að innlend fjöl-
miðlaumfjöllun sé vönduð.
HAGRÆÐING Í FJÁRMÁLAGEIRA
Fjármálageirinn er í stöðugri
þróun, sem m.a. felst í auk-
inni hagræðingu með samruna
fyrirtækja. Stærstu viðskipta-
bankarnir á Íslandi hafa marg-
faldast undanfarin ár með þeim
hætti. Undanfarin misseri hefur
verið í gangi samruni sparisjóða
á Íslandi, þar sem einingar eru
stækkaðar til að mæta auknum
kröfum sem gerðar eru til fjár-
hagslegs styrks fjármálafyrir-
tækja. Sú þróun mun væntanlega
halda áfram. Hún mun þó tæp-
lega verða bundin við sparisjóði
heldur er líklegt að einnig verði
einhverjar breytingar hjá öðrum
minni- og meðalstórum fjármála-
fyrirtækjum hér á landi, s.s. fjár-
festingarbönkum sem fjölgað
hefur hratt síðustu misseri.
ATVINNULÍF OG AFKOMA ÞJÓÐAR
Fjármálageirinn á Íslandi er ein
af þeim nýju atvinnugreinum
sem drifið hafa áfram hagvöxt á
Íslandi síðasta áratug. Engin ein
atvinnugrein hefur skapað jafn
mikið af störfum fyrir mennt-
að fólk undanfarin ár. Íslend-
ingar hafa notið góðs af skatt-
tekjum upp á tugi milljarða frá
fjármálafyrirtækjum landsins
og stór hluti eru tekjur sem urðu
til í viðskiptum erlendis, s.s. í
Skandinavíu, Bretlandi og Lúx-
emborg, en skila sér í skólana og
sjúkrahúsin á Íslandi.
Leiðarahöfundur Morgun-
blaðsins sagði í liðinni viku: „Á
undanförnum árum hafa ungir
menn talað um að fjármálageir-
inn mundi standa undir hagvexti
á Íslandi í framtíðinni. Talar ein-
hver um það í dag? Er einhver að
halda því fram, að á næstu miss-
erum muni fjármálastarfsemi
standa undir lífskjarabótum?“
Morgunblaðið er ekki eitt um
að hafa efasemdir um styrk ís-
lensku fjármálafyrirtækjanna
og gera núna lítið úr möguleik-
um þeirra á alþjóðlegum vett-
vangi. Það er hins vegar staðföst
skoðun undirritaðs að þrátt fyrir
erfiðleika standi íslensk fjár-
málafyrirtæki traustum fótum
og að þau séu engu ólíklegri en
keppinautar þeirra til að nýta
þau tækifæri sem umrótið á al-
þjóðamörkuðum hefur skapað.
Öllum er ljóst að framtíð stækk-
andi þjóðar verður ekki byggð
á fiskveiðum einum saman, þótt
þær séu mjög mikilvægur hlekk-
ur. Útflutningstekjur frá gam-
algrónum atvinnugreinum eins
og sjávarútvegi og iðnaði munu
áfram skipta miklu. En ekki
síður mun skipta máli að fá inn
aðrar tekjur, svo sem frá sölu á
þekkingu á virkjun orku og þeim
nýju atvinnugreinum sem hafa
sótt í sig veðrið undanfarin ár.
Fjármálastarfsemi hefur
margfaldað framlag sitt til ís-
lenska þjóðarbúsins og nemur
það nú upp undir tíu prósentum
af þjóðarframleiðslu. Greinin á
mikla framtíð fyrir sér á Íslandi,
þótt móti blási um stundarsak-
ir. Ef fjármálageirinn fær að búa
við regluumhverfi og opinbert
viðmót í takt við það sem best
þekkist í Evrópu mun hann um
ókomin ár geta lagt enn meira af
mörkum til bættra lífskjara hér
á landi.
Fjármálageirinn stendur
traustum fótum
Annar hfRekstrarverkfræðistofan
Suðurlandsbr. 46 • Sími 568 1020 • Annar.is
a ÁrsreikningarBókhald
Skattframtöl
O R Ð Í B E L G
Guðjón
Rúnarsson
framkvæmdastjóri
Samtaka
fjármálafyrirtækja
Umræða um framtíðarskipan gjaldeyrismála bankar nú á dyr lands-
manna sem aldrei fyrr. Mörg félaga kauphallarinnar vilja fá að skrá
þar hlutabréf sín í evrum og unnið er að úrlausn þeirra mála. Þá er
ljóst að Kaupþing, stærsti banki landsins, vill auk þess fá að færa bók-
hald sitt í evrum, og bætist þar með í stóran hóp fyrirtækja sem færa
bókhald sitt í erlendri mynt.
Nýjasta innleggið í þessa umræðu er umfjöllun alþjóðlega matsfyrir-
tækisins Moody‘s um lánshæfismat ríkisins. Út úr skýrslunni má lesa
að myntsvæði krónunnar sé orðið of lítið fyrir stóru viðskiptabankana,
sem auk þess að fá stærstan hluta tekna sinna að utan, eru einnig með
skuldbindingar sínar vegna fjármögnunar starfseminnar í útlöndum.
Moody‘s bendir á að haldi bankarnir áfram að vaxa í útlöndum kunni
ríkið, eða Seðlabanki Íslands, að verða ófær um að þjóna þeim sem lán-
veitandi til þrautavara, kæmi til svo alvarlegra efnahagsþrenginga
í heiminum að hlaupa þyrfti undir bagga með
þeim. Þessi staða gæti orðið til þess að Ísland
myndi færast niður úr efsta þrepi í lánshæfis-
einkunn, sem aftur myndi rýra kjör landsins og
gera lántökur þess dýrari. Um leið myndi skert
lánshæfi ríkisins hafa áhrif á lánshæfiseinkunn-
ir bankanna til hins verra.
Moody‘s bendir á þá hlálegu staðreynd að
drægju bankarnir saman seglin í útlöndum, eða
færðu höfuðstöðvar sínar úr landi, myndu horf-
ur á áframhaldandi góðu lánshæfi ríkisins batna.
Matsfyrirtækið horfir hins vegar ekki til þess
að færi svo myndu lífskjör á landinu versna til
muna. Vert er að halda því til haga að bankarn-
ir skila til ríkisins mikilsverðum skatttekjum.
Þannig standa skattar Kaupþings til dæmis undir
rekstri Háskóla Íslands, svo eitthvað sé nefnt.
Hjá þessum fyrirtækjum starfa fleiri þúsund
manns við vel launuð störf. Yfir helmingur þessa
starfsfólks er háskólamenntaður og þarf ekki
mikinn hagspeking til að sjá hverslags lyftistöng
starfsemi bankanna er fyrir íslenskt efnahagslíf.
Um leið er óskiljanleg tilhneiging Seðlabanka Íslands til að túlka hér
lög og reglur í óhag þeim fyrirtækjum sem hug hafa á að taka hér evru
fram yfir krónu í viðskiptum, hvort heldur það er í Kauphöll eða sem
starfrækslumynt. Varla eykur það þjóðarhag eða hjálpar til við fjár-
málastöðugleika að úr landi hrekist öflugustu fyrirtæki þjóðarinnar
vegna þess hve krónan er orðin þeim mikill fjötur um fót.
Full ástæða er til að taka umræðu um stöðu krónunnar alvarlega og
halda hér öllum valkostum opnum sem varða framtíðarskipan gengis-
mála. Deginum ljósara er að íslensku bankarnir eru að segja vaxnir upp
úr íslenska hagkerfinu og viljum við ekki missa þá og fleiri stórfyrir-
tæki úr landi þurfa hér að vera viðunandi aðstæður til rekstrar. Margir
horfa til Evrópusambandsins í þessum efnum og um leið aðildar að
Myntbandalagi Evrópu og upptöku evru hér á landi, enda kannski nær-
tækt að minnsta myntsvæði heims horfi til þess stærsta, sem svo vill
til að er í næsta nágrenni. Um leið og vegnir eru kostir og gallar þess
að fara þessa leið er mikilvægt að hér sé hagstjórn hagað á þann veg
að landið sé tækt inn í sambandið og uppfylli skilyrði aðildar. Með því
móti er valið okkar þegar að því kemur að taka ákvörðun.
Framtíðarskipan gengismála er núna í brennidepli.
Halda þarf öllum
valkostum opnum
Óli Kristján Ármannsson
Varla eykur
það þjóðarhag
eða hjálpar til
við fjármála-
stöðugleika að
úr landi hrek-
ist öflugustu
fyrirtæki þjóð-
arinnar vegna
þess hve krón-
an er orðin
þeim mikill
fjötur um fót.
NÝTT ELDHÚS
MEÐ BREYTTUM
ÁHERSLUM
Bergstaðastræti 37 s. 552 5700 holt@holt.is www.holt.is
Hlutir í félögum á markaði
skipta oft hratt um hendur. Við
hver viðskipti breytist eignar-
hald á viðkomandi félagi og við
stærri viðskipti getur eignar-
hald eða atkvæðisréttur breyst
svo mikið að skylt sé að tilkynna
um það til Kauphallarinnar og
hlutafélagsins sem um ræðir.
Slík tilkynning er nefnd flöggun.
Ákveðin mörk hafa verið dregin í
þessu sambandi og ber að flagga
þegar eignarhlutur eða atkvæð-
isréttur fer yfir hvert þeirra.
Mörkin liggja við 5%, 10%, 20%,
33,33%, 50% og 66,75% hlut.
Flaggað er þegar heildareignir
viðkomandi fara upp eða niður
fyrir framangreind mörk.
Að flagga
Í BANKANUM Bankar hér á landi hafa tekið stakkaskiptum síðustu ár og margfaldað stærð
sína, mestanpart utan landsteinanna. Greinarhöfundur segir fjármálastarfsemi eiga sér hér
mikla framtíða fyrir sér, þótt nú blási um stundarsakir á móti. MARKAÐURINN/VILHELMS