Fréttablaðið - 05.10.2008, Blaðsíða 10

10 5. október 2008 SUNNUDAGUR
á sér. Hann kemur gjarnan eins og
þruma úr heiðskíru lofti og oft þarf að
leita einkennin uppi. Konur þurfa að
sýna mikla árvekni á öllum aldri,“ segir
Vigdís, og bætir því við að til allrar
hamingju hafi lífslíkur kvenna sem fá
brjóstakrabbamein aukist mikið á síð-
ustu árum.
Snertir fleiri en sjúklinginn
Vigdís leggur á það mikla áherslu að
krabbameinið snerti ekki einungis þann
sem greinist með sjúkdóminn, heldur
hafi það gríðarleg áhrif á alla í kringum
hann, þar á meðal þá sem næst honum
standa. „Frá mínum bæjardyrum séð er
ekki nokkur spurning um að ættingjar
og ástvinir eigi að taka þátt í söfnunum
sem þessari. Þeir þurfa að glíma við
gríðarlegar áhyggjur og sársauka ef
einhver í kringum þá veikist. Ég hef séð
með eigin augum og reynt sjálf hvernig
óttinn gerir vart við sig í slíkum aðstæð-
um. Að mínu mati skiptir jákvætt hug-
arfar og sá kraftur sem fylgir bjartsýni
afar miklu máli. Að ekki sé verið að
ræða mikið um óttann í nánasta
umhverfi sjúklingsins, heldur miklu
frekar að stappa stálinu í viðkomandi
og hjálpa þeim.“
Hugsa daglega til þeirra
Sjálf greindist Vigdís með brjósta-
krabbamein fyrir rúmum þremur ára-
tugum. Hún segir fjölskylduna hafa
verið sína stoð og styttu í því sem við
tók. „Mér er efst í huga hversu skjót
viðbrögðin voru. Ég brást í raun við frá
degi til dags. Þetta var áfall, og auðvit-
að varð ég kvíðin eins og allir aðrir.
Fjölskyldan mín varð líka hrædd, en við
studdum hvert annað. Ég komst fljótt
yfir áfallið og hef haldið í vonina síðan.
Hún hefur reynst mér mjög vel. Sá
dagur líður ekki að ég hugsi ekki til
þeirra kvenna sem þurfa að ganga í
gegnum það sem ég upplifði á sínum
tíma,“ segir Vigdís. Hún bætir við að
konum geti reynst erfitt að glíma við
brjóstakrabbamein vegna þess að um
sé að ræða svo viðkvæman hluta líkam-
ans. „Það má líkja þessu við blöðruháls-
kirtilskrabbamein hjá körlum. Bæði
þessi mein eru mjög algeng og leggjast
einnig þungt á sálina. Hér er um að
ræða viðkvæma hluta líkamans fyrir
bæði kyn.“
Vill að konur hugsi til sín
Spurð um hlutverk sitt sem verndari
Krabbameinsfélags Íslands segir Vig-
dís að henni þyki vænt um þá stöðu og
félagið sjálft. „Ég trúi því að það sé
mikilvægt að ég sé verndari félagsins
vegna þess að margar konur þekkja
mig og sögu mína. Þegar þessar konur
veikjast geta þær hugsað til mín og
þess sem ég hef áorkað síðan ég greind-
ist með krabbamein. Ég er ennþá meðal
vor. Ég gegndi krefjandi embætti for-
seta Íslands í sextán ár og síðustu tólf
árin hef ég verið önnum kafin í mörg-
um mismunandi alþjóðlegum verkefn-
um. Ég er full af orku og hef ekki komið
auga á þennan helga stein ennþá. Ég vil
helst ekki að neinn bendi mér á þann
stein, því ég þarf ekkert að sjá hann.
Ekki strax,“ segir forsetinn fyrrver-
andi og hlær dátt.
Vongóð um árangur
Söfnunarátakið sem byggist á sölu
bleiku slaufunnar er nú farið í gang
níunda árið í röð. Krabbameinsfélagið
vonast til að selja 40.000 slaufur að
þessu sinni til að ljúka fjármögnun á
nýjum, stafrænum röntgentækjum og
öðrum búnaði til brjóstakrabbameins-
leitar. Vigdís segist vongóð um að
Íslendingar taki vel við sér, festi kaup á
slaufunni og styðji þarft og gott mál-
efni. „Ég trúi alltaf á mikinn árangur,
vegna þess að ég er alltaf að upplifa
góðan árangur, aftur og aftur. Ég hef
orðið vitni að miklum árangri með sölu
bleiku slaufunnar áður, og einnig í söfn-
un Mænuskaðastofnunar fyrir stuttu
síðan. Safnanir sem þessar hafa skilað
mörgum góðum málefnum miklu fé,“
segir Vigdís. Hún hefur mikla trú á
löndum sínum þegar kemur að málum
sem þessum. „Íslendingar eru þannig
að þegar þeir skynja mikla þörf fyrir
ákveðnar aðgerðir, eins og kaup á rann-
sóknartækjum vegna sjúkdóma, þá
bregðast þeir skjótt við. Þegar á móti
blæs sýna Íslendingar styrk sinn.
Íslendingar eru skynsamt fólk.“
B
leika slaufan til fjáröflunar
er með því besta sem komið
hefur fram í baráttunni
gegn brjóstakrabbameini.
Allir geta borið hana, bæði
konur og karlar, hvar og hvenær sem er.
Þegar karlarnir bera slaufuna eru það
skilaboð til kvenna að þær heyi ekki
einar þessa baráttu. Langt frá því,“
segir Vigdís Finnbogadóttir, fyrrver-
andi forseti Íslands og verndari Krabba-
meinsfélags Íslands. Tilefni samtals
okkar er söfnunarátak félagsins, sala á
bleiku slaufunni, sem hófst formlega
síðasta miðvikudag.
Mikið vatn runnið til sjávar
Vigdís gerðist verndari Krabbameins-
félagsins skömmu eftir að hún tók við
embætti forseta Íslands árið 1980. Hún
segir þá staðreynd að sjálf hafi hún
þurft að glíma við sjúkdóminn hafa
ráðið miklu í þeirri ákvörðun að takast
verkefnið á hendur. „Á þeim rúmlega
þrjátíu árum sem liðin eru síðan ég
greindist með krabbamein hefur mikið
vatn runnið til sjávar. Rannsóknum
hefur fleygt fram og mikið áunnist. Til
dæmis eru aðgerðir ekki nærri eins
stórtækar nú og þær voru fyrr á árum.
Því skiptir það einnig öllu máli að þau
rannsóknartæki sem nú er völ á eru fær
um að greina sjúkdóminn fyrr en verið
hefur, og auka þannig líkurnar á bata.
Það er ekki hægt að ofmeta mikilvægi
þessara tækja sem verið er að safna
fyrir. Því fyrr sem sjúkdómurinn grein-
ist, því stærri og bjartari er vonin.“
Sjúkdómur sem leynir á sér
Vigdís segir betur ástatt um fleiri þætti
en lækninga- og rannsóknartækjakost
nú en fyrir þrjátíu árum. „Árveknin
fyrir brjóstakrabbameini er meiri nú
hjá konum og eins meðal ættingja, vina
og fólks almennt. Krabbameinsleitar-
stöðin hefur þar haft stórt hlutverk. Á
því leikur enginn vafi að Krabbameins-
félagið hefur unnið þrekvirki í kynn-
ingu á sjúkdómnum, einkennum hans
og réttu úrræðunum. Krabbameinið er
einn af þeim sjúkdómum sem leyna oft
Íslendingar eru skynsamt fólk
Vigdís Finnbogadóttir, fyrrverandi forseti Íslands, er verndari Krabbameinsfélags Íslands. Félagið stendur fyrir lokaátaki til að
kaupa ný rannsóknartæki með sölu bleiku slaufunnar þessa dagana. Kjartan Guðmundsson ræddi við Vigdísi um söfnunina, sjúk-
dóminn og baráttuþrek Íslendinga.
„Þetta var
áfall, og auð-
vitað varð ég
kvíðin eins
og allir aðr-
ir. Fjölskyld-
an mín varð
líka hrædd,
en við studd-
um hvert
annað. Ég
komst fljótt
yfir áfallið
og hef hald-
ið í vonina
síðan. Hún
hefur reynst
mér mjög
vel.
FYRIRMYND Vigdís greindist með brjóstakrabbamein fyrir rúmlega þremur áratugum. Sú reynsla réði miklu um þá ákvörðun hennar að taka að sér hlutverk verndara Krabbameinsfélagsins. Hún vill að konur sem grein-
ast með krabbamein hugsi til sín og þess sem hún hefur áorkað síðan hún greindist með sjúkdóminn. MYND/ÓLAFUR RAFNAR ÓLAFSSON
BRÝN NAUÐSYN Að sögn Vigdísar hefur krabbamein mikil áhrif á alla í kringum þann sem
veikist. Jákvætt hugarfar og sá kraftur sem fylgir bjartsýni skipti miklu máli.