Tíminn - 19.04.1988, Side 5

Þriðjudagur 19. apríl 1988
Tíminn 5
■I Sjoppuveltan álíka og öll útlán Húsnæðisstofnunar ríkisins 1987:
011 húsnæðislánin í
sælgæti og gosdrykki
Sjoppur og söluturnar höföu vel
yfir 10. hluta allrar smásöluversl-
unar í landinu á síðasta ári. Aðeins
í sjoppum og söluturnum versluðu
landsmenn fyrir 5.635 milljónir
króna, auk þess sælgætis og gos-
drykkja sem við keyptum í öðrum
verslunum og veitingahúsum.
Sannast enn rækilega gamli máls-
hátturinn „margt smátt gerir eitt
stórt“ - því þarna er t.d. um að
ræða 900 milljónum króna hærri
upphæð en nam heildarútlánum
Byggingarsjóðs ríkisins á sama ári,
sem var þó algert metár í útlánum
sjóðsins. Skortur á eyðslufé sýnist
því tæpast í takt við alræmdan
skort á lánsfé. Að viðbættum lán-
um Byggingarsjóðs verkamanna
námu heildarútlán Húsnæðisstofn-
unar 5.927 milljónum króna á ár-
inu.
Sama upphæð í
sjoppuna og skattinn
Benda má á að þessar 5.635
milljónir hefðu t.d. nægt til að
greiða að fullu fyrir um 1.600
íbúðir miðað við 3.520 kr. meðal-
verð á íbúð - en íbúðir sem lokið
er smíði á hafa einmitt verið í
kringum 1.600 á ári.
{ öðru lagi má benda á að í
sjoppunum versluðum við fyrir
nánast sömu upphæð og af okkur
var tekin til greiðslu allra tekju- og
eignaskatta til ríkissjóðs þetta
sama ár. Niðurskurður á sælgæti-
sáti og gosdrykkjaþambi hefði því
þýtt sama og skattfrelsi í buddunni
okkar.
Enn má benda á að þótt sjopp-
urnar láti flestar lítið yfir sér náðu
þær í sinn hlut nær fjórðungi af
samanlagðri veltu matvöruversl-
ana, stórmarkaða og kaupfélaga á
árinu.
Þá má geta þess að í sjoppunum
versluðum við fyrir nokkru hærri
upphæð heldur en í öllum fatabúð-
um, vefnaðarvöru- og skóbúðum
til samans.
Nær 100.000 kr.
á meðalfjöiskyldu
Deilt niður á landsmenn alla
hefur hver þeirra að meðaltali
skilið um 23.000 krónur eftir í
sjoppunum á síðasta ári, eða sem
nemur hátt í 100.000 kr. í heimilis-
bókhaldi meðalfjölskyldunnar.
Fjórum árum áður (1983) var
sjoppusalan um 6.150 kr. á lands-
mann að meðaltali, sem að við-
bættum vísitöluhækkunum hefði
svarað til um 15.100 kr. árið 1987.
Má því áætla að sjoppuverslunin á
mann hafi aukist um 50% að magni
til þessi fjögur ár.
Um 3.000 milljónir
í öl og gosdrykki
Þarna eru þó alls ekki öll kaup
okkar á sælgæti, gosdrykkjum, tó-
baki og öðrum „sjoppuvörum"
upptalin. Mikið af slíkum varningi
er einnig selt í matvöruverslunum,
mörkuðum og veitingahúsum, sem
kunnugt er.
Samkvæmt söluskattsframtölum
áætlar Þjóðhagsstofnun veltu öl og
gosdrykkjaverksmiðja um 1.722
milljónir króna árið 1987 (45%
aukning frá 1986). Að viðbættri
smásöluálagningu, söluskatti og
þess sem flutt er inn af slíkum
drykkjum má áætla að við höfum
varið í kringum 3.000 milljónum
króna til kaupa á þessum drykkjar-
föngum á árinu eða rúmlega 12.000
krónum á hvert mannsbarn.
Karíus og Baktus
líklega kátir
Veltu sælgætisgerðanna reiknaði
Þjóðhagsstofnun á sama hátt um
770 milljónir króna. Með dæmi-
gerðri smásöluálagningu og sölu-
skatti má ætla útsöluverð þessa
varnings samtals um 1.380 milljón-
ir. Stór hluti sælgætis á markaðnum
er síðan innfluttur (t.d. um 1.330
tonn árið 1986). Sælgætissalan hef-
ur því varla verið undir 2.200 til
2.300 milljónum króna árið 1987.
Samkvæmt þessu virðist þjóðin
hafa varið í kringum 5.200 til 5.300
milljónum króna aðeins til kaupa á
sælgæti, öli oggosdrykkjum á árinu
1987. Svo aftursé minnst á lánveit-
ingar Byggingarsjóðs ríkisins (sem
um 30 þús. manns bíða nú eftir til
að eignast þak yfir höfuðið) voru
þær 4.732 milljónir þetta sama
metlánaár - þannig að á vissan hátt
má segja að öll lánsupphæðin, og
meira til, hafi farið til kaupa á
sælgæti og gosdrykkjum. - HEI
Fjölmargir foreldrar óánægöir meö
gæludýrasýninguna í Reiðhöllinni um helgina:
Hvorki fugl né fiskur
Það urðu margir frá að hverfa
óánægðir, eftir að hafa staðið lengi
í biðröðum við gæludýrasýninguna
í Reiðhöllinni á sunnudaginn. Ör-
tröðin var gífurleg inní húsinu,
þannig að fólk átti í megnustu
vandræðum með að athafna sig.
Aðgönguverð var líka of hátt að
margra mati: kr. 500 fyrir fullorðna
og kr. 300 fyrir böm.
Nokkrir gestir sýningarinnar
höfðu samband við Tímann og
lýstu yfir vonbrigðum með fram-
kvæmdina. Að sögn þeirra kom
hvergi fram hvenær sýningar áttu
að fara fram og líktist þetta meira
sölusýningu en nokkru öðru. Þær
vörur sem gæludýraverslunin
Dýraríki býður uppá voru þama til
sölu.
Um klukkan hálf-þrjú á sunnu-
deginum lauk hundasýningu í höll-
inni og þá varð „sprenging“. Þá
flykktist fólk af svölunum niður á
gólf þar sem mikill fjöldi var fyrir.
Gat fólk sig hvergi hreyft og komst
við illan leik útúr húsinu, margir
með ungbörn í eftirdragi.
„Við áttuðum okkur ekki á þessu
fyrr en svona var komið. Við
lokuðum þá húsinu og tókum upp
umferðarstjórn. Eftirþaðskömmt-
uðum við inní húsið alveg til hálf-
sjö um kvöldið," sagði Gunnar
Vilhelmsson, eigandi Dýrarfkis og
aðstandandi sýningarinnar. „Það
var leiðinlegt aðsvona skyldi fara.“
Gunnar sagðist ekki hafa ná-
kvæmar tölur um aðsóknina en
hann taldi ekki ólíklegt að um átta
þúsund manns hafi komið á sunnu-
deginum en fjögur þúsund á laug-
ardaginn.
í sýningarskránni gagnrýnir
Gunnar Hundaræktarfélag
íslands. Þar notar Gunnar tækifær-
ið til að þakka þeim mörgu hunda-
eigendum sem tóku þátt í sýning-
unni þrátt fyrir það að Hundarækt-
arfélagið hafi ekki viljað koma
nálægt henni. „Mér finnst þetta
ósmekklega orðað,“ sagðí Guðrún
Guðjohnsen, formaður félagsins, í
samtali við Tímann. „Okkur þótti
það ekki félaginu til framdráttar að
taka þátt í sýningu sem er fjáröflun
fyrir einkafyrirtæki útí bæ. Við
bönnuðum ekki félagsmönnum að
sýna stna hunda og koma þarna
fram, en sem félag hefur það ekki
verið stefnan að taka þátt í sltkum
sýningum. Hins vegar höfum við
ánægju af því að taka þátt í góð-
gerðarsýningum og hefðum með
ánægju tekið þátt í fjáröfluninni
fyrir Halldór lungna- og hjarta-
þega, en við bara frcttum af henni
of seint.“
„Félagið er með árlegar sýningar
og sú næsta verður haldin t' ágúst í
Reiðhöllinni. Við erum bara ekki
með bolmagn til að vera með
margar stórsýningar á ári,“ sagði
Guðrún. JIH
Framsóknarmenn og sjálfstæöismenn í Kópavogi:
Borgarafundur um dómsmál
Framsóknarfélögin og Sjálfstæðis-
félögin í Kópavogi halda sameigin-
legan borgarafund um dómsmál í
kvöld kl. 20:00 í Félagsheimili Kópa-
vogs. Rætt verður um aðskilnað
dóms- og umboðsvalds í héraði, en
það mál hefur vakið mikla athygli í
Kópavogi, enda verða þar breyting-
ar á dómsmálum með gildistöku
frumvarps dómsmálaráðherra, sem
nú er lagt fram á þingi.
Frummælendur eru Jón Sigurðs-
son, ráðherra, Ásgeir Pétursson,
bæjarfógeti í Kópavogi, Arnþór Ing-
ólfsson, aðstoðaryfirlögregluþjónn,
og Már Pétursson, héraðsdómari.
Ráðstefnustjórar eru ArnórL. Páls-
son og Magnús Bjarnfreðsson. þj
Enginn árangur á fyrsta viðræðufundi
verslunarmanna og atvinnurekenda í gær:
UNDIRBUA
VERKFALL
Það er samdómaálit manna að
lítill árangur hafi orðið af fyrsta
fundi hjá ríkissáttasemjara í gær
með verslunarmönnum og atvinnu-
rekendum. Ekki hafði verið boðaður
nýr fundur þegar síðast fréttist í
gærkvöldi.
Eins og málum er nú háttað virðist
sem fátt geti komið í veg fyrir að
verkfall hefjist frá og með nk. föstu-
degi, en þá hafa 7 félög verslunarm- ,
anna víðs vegar um land, auk Versl-
unarmannafélags Reykjavíkur, boð-
að til verkfalls hafi ekki náðst samn-
ingar fyrir þann tíma.
Margir kaupmenn eru farnir að
undirbúa sig undir verkfall, því að
nú þegar hafa borist umsóknir úr
þeirra röðum um undanþágur frá
verkfalli.
Það þarf ekki að fara um það
mörgum orðum að verkfall hjá versl-
unarmönnum hefur gífurleg áhrif og
þeirra gætir mun víðar en í verslun-
um því að stór hluti skrifstofufólks á
aðild að félögum verslunarmanna.
Til að gefa hugmynd um víðtæk
áhrif hugsanlegs verkfalls, má nefna
að samgöngugeirinn lamast að veru-
legu leyti, innanlandsflug leggst t.d.
strax niður og utanlandsflug frá og
með nk. mánudegi, 25. apríl, hafi
samningar þá ekki tekist. Afgreið-
slufólk í flugstöð Leifs Eiríkssonar
eru í Verslunarmannafélagi Suður-
nesja, sem boðað hefur verkfall frá
og með þeim degi.
Um starfsemi verslana er það að
segja að hún mun almennt lamast frá
og með föstudeginum, a.m.k. á
höfuðborgarsvæðinu, nema í þeim
tilvikum að eigendur verslananna
gangi þar í öll störf.
Það er rétt að fólk hafi það í huga
að morgundagurinn er síðasti versl-
unardagur þorra landsmanna fyrir
verkfall, þ.e. ef til þess kemur.
Samkvæmt almanaki er fimmtudag-
urinn rauður, sem þýðir jú almennur
frídagur. Þann dag er meiningin að
landsmenn heilsi sumri, í skugga
verkfallsboðunar. óþh
Örfáar
sekúndur
I- í öryggis
* skyni