Tíminn - 14.08.1996, Blaðsíða 3

Miövikudagur 14. ágúst 1996
3
Embœttismannaplaggiö er samkomulag milli íslenskra og danskra yfirvalda um samskipti, ekki heimild til veiöa í ís-
lenskri lögsögu:
Segja fyrst og skjóta svo
íslensk yfirvöld skuldbinda
sig til ab láta dönsk yfirvöld
vita ábur en Landhelgisgæsl-
an skýtur á danska togara
eba tekur þá og færir til
hafnar. Þetta er í raun þab
eina sem fram kemur í marg-
umræddu embættismannap-
laggi sem Danir byggja á í
kröfum sínum um veibar á
hinu umdeilda hafssvæbi
norbur af Kolbeinsey. Plagg-
ib er ein blabsíba.
„Vib höfum kallab þetta
bókun. Danir hafa haldib því
fram ab í henni felist einhver
viburkenning á rétti þeirra til
veiba á þessu svæbi sem þeir
kalla gráa svæbib. Viö, hins
vegar, höfum haldib því fram
aö þessi bókun sem var gerö í
lok embættismannaviðræðna
í nóvember 1988 sé bara um
samskipti ríkjanna á svæöinu.
Hún er ekki undirrituð og ekki
skuldbindandi í rauninni. Þar
kemur fram að aðilum ber að
láta stjórnvöld hins aðilans
vita áður en hann grípur til
fullnustuaðgerða á svæðinu,"
segir Tómas H. Heiðar aðstoð-
arþjóðréttarfræðingur utanrík-
isráðuneytisins um margum-
rætt plagg sem Danir byggja
kröfu sína um veiöiheimildir á
hafssvæði norður af Kolbeins-
ey á.
Tómas segir íslensk yfirvöld
telja sig hafa virt þessa bókun
með því ab beina tilmælum til
skipanna um að fara ef þau
stunda veiðar á svæðinu. „Ef
þau síðan verba ekki við því þá
látum vib Dönsk stjórnvöld
vita áður en við tökum skipin
og færum þau til hafnar," seg-
ir Tómas og segir þetta ein-
ungis samskiptareglur til að
Frá viörceöufundi íslenskra og danskra sendinefnda í Reykjavík í gcer.
til að framselja þennan rétt til
veiða innan okkar lögsögu.
Þeir geta framselt hann að því
er sína lögsögu varðar en ekki
varðandi okkar," segir Tómas.
„Ég veit ekki nákvæmlega á
hverju þeir hyggjast byggja
þetta," segir hann aðspurður
hvort Grænlendingar hafi
framselt þennan rétt til Dana.
„Þeir vísa m.a. til þessarar bók-
unar og telja að í henni felist
einhver viðurkenning. Þeir
hafa í sjálfu sér ekki vísað í
lobnusamninginn út af þessu
en okkur finnst rétt að árétta
hvað hann segir. Það er ljóst
að það er enga heimild hægt
að leiða af honum. Við teljum
sem sagt að þeir hafi ekki sýnt
fram á neitt skjal sem viður-
kenni þennan rétt þeirra."
Tómas segir að danskir fjöl-
miðlar telji jafnvel rétt Dana
vafasaman: „Danskir blaða-
menn hafa sjálfir tekið það
upp hjá sér að lýsa því yfir að
þeir telji þetta nú dálítið hæp-
ið. Við höfum ekki talað neitt
mikið við þá."
-ohr
komast hjá árekstrum.
Það er hins vegar ekkert í
bókuninni sem segir eitthvab
um að Dönum sé heimilt að
veiða loðnu á svæðinu úr
kvóta Grænlendinga. Hins
vegar er til staöar samningur
um loðnuveibar frá 1994.
Samkvæmt honum hafa græn-
lensk og norsk skip heimild til
loðnuveiða innan íslenskrar
lögsögu. Sama gildir um Fær-
eyinga samkvæmt sérstöku
samkomulagi við þá.
„Grænlendingar hafa heim-
ild en þeir hafa enga heimild
Horfur á aö allt skólahald veröi á einum staö í Mývatnssveit í vetur
eftir aö meirihlutinn hafnaöi tillögu um skólasel á Skútustööum:
Hluti barna mun ekki stunda
nám við Reykjahlíðarskóla
Meirihluti hreppsnefndar í Mý-
vatnssveit felldi í síbustu viku til-
lögu minnihlutans um skólasel
ab Skútustöbum. Því virbist sýnt
Sveinbjörn Björnsson háskólarektor segir aö mikill vandi blasi viö
í félagsvísindadeild nœsta vetur vegna mikillar fjölgunar. Fcekkun
námskeiöa varhugaverö:
Brautskráðir nemendur
einsleitir og gamaldags
„Bamib vex en brókin ekki,
a.m.k. vex brókin ekki nóg,"
sagbi Sveinbjöm Bjömsson
háskólarektor í samtali vib
Tímann, en síaukinn nem-
endafjöldi frá ári til árs er
einn meginþáttur slæmrar
fjárhagsstöbu Háskóla íslands
og stefnir í 50-60 milljóna kr.
halla á árinu. Vibbótarkostn-
abur vib hvem nýjan nem-
anda er um 100.000 kr. en
fjölgun þeirra nemur um 300
manns á ári ab undanfömu.
Menntamálaráðherra hefur
sagt að skólinn þurfi að sníða
sér stakk eftir vexti og halda
sig innan heimilda eins og
aðrar ríkisstofnanir. Rektor
segir að eina leiðin til sparnað-
ar sé að draga úr þjónustu við
nemendur. Þá á hann einkum
vib fækkun námskeiða en ekki
námsbrauta. „Þótt við lokuð-
um einhverri námsbraut
mundi það ekki spara mikið fé
þar sem stór hluti nemenda
myndi færa sig yfir í eitthvert
annað nám. Við þurfum hins
vegar að safna nemendum í
stærri og stærri hópa og höf-
um einfaldað mikið náms-
framboðið á 1. ári. Nú er svo
komið að við verðum að skera
niður valnámskeið á seinni
hluta námsins sem er varhuga-
vert. Ég segi ekki að þeir fái
ekki námsefni sem þeir geta
spreytt sig á og standi ekki
undir því prófi sem þeir ljúka,
en gallinn er sá ab þeir ná
e.t.v. ekki að sérhæfast nóg og
verða nánast allir steyptir í
sama mótið. Fræðilega e.t.v.
menntabir en gamaldags og
einsleitir. Þetta er synd þar
sem við höfum nóg af nem-
endum til að bjóða fjölbreytn-
ina, við höfum bara ekki ráð á
því."
Mestar líkur virðast vera á
niðurskurði í félagsvísinda-
deild en þar stefnir í mikla
aukningu næsta vetur þótt
endanlegar tölur liggi ekki fyr-
ir.
Varðandi upptöku skóla-
gjalda segir rektor að það sé
tímabært að hefja raunveru-
lega umræðu um það hvort
taka eigi upp raunveruleg
gjöld fyrir fræðslu. Innritunar-
gjöldin séu nú í hámarki svo
hægt sé að réttlæta þau í þágu
almennrar þjónustu fyrir
nemendur. „Það eru lög sem
segja að öll fræðsla í skólum
ríkisins eigi ab vera ókeypis. Ég
veit ekki hvort pólitískur vilji
er fyrir því að breyta þessum
lögum en það eru aðeins 3
leiðir færar. Að takmarka
fjölda, leggja á skólagjöld eða
leggja kennslugreinar niður.
Hins vegar er það þannig með
skólagjöldin að ef þau' yrðu
tekin upp þá myndu þau
væntanlega lenda á ríkissjóði.
Lánasjóburinn gæti varla neit-
að nemendum hér um lán fyr-
ir skólagjöldum þar sem hann
lánar fyrir þeim erlendis.
Þannig er hætt við að útgjalda-
auki ríkisins yrði svipaður
hvort sem reiknuð yrðu skóla-
gjöld eða ekki. Skólagjöld
gætu hins vegar aukiö kostn-
aðartvitund nemenda og gert
þá kröfuharöari í þjónustu."
-BÞ
ab allt skólahald í sveitinni muni
fara fram í Reykjahlíbarskóla, í
andstöbu vib vilja íbúa sunnan
Mývatns og vestan. Hjörleifur Sig-
urbarson, bóndi á Grænavatni, er
ósáttur vib ákvörbun meirihlut-
ans og segir ljóst ab ab einhver
hluti barna muni ekki sækja skól-
ann í Reykjahlíb í vetur.
Eyþór Baldursson, bóndi í Bald-
ursheimi, telur mögulegt að meiri-
hluti hreppsnefndar sé ab fremja
mannréttindabrot gagnvart börn-
um í sybri hluta sveitarinnar. Er þá
vísab í langan skólaakstur og ab
hans mati abfinnsluverð vinnu-
brögb meirihlutans. Hefur í því
sambandi verið rætt um ab fela um-
bobsmanni barna ab skoða málib
en Hjörleifur segir að sú hugmynd
sé fremur í höndum einstaklinga en
byggb á félagslegum grunni
óánægbra íbúa. „Mér finnst þessi
niburstaba meirihlutans fáránleg.
Það hefbi verið möguleiki á að leysa
þetta mál með friðsamlegum hætti
ef allir hefbu gefið eitthvaö eftir,"
segir Hjörleifur.
Skóladeilan í Mývatnssveit hefur
verið illvíg um skeið og hefur Hjör-
leifur m.a. talað um hugsanlegan
klofning sveitarfélagsins vegna deil-
unnar. Ennfremur hefur verið rætt
um að svo kunni að fara að
óánægðir foreldrar sendi börn sín í
skóla annarra sveitarfélaga frekar en
að una niðurstöðu meirihlutans.
„Já, það er held ég nokkuð ljóst að
börnin munu ekki öll skila sér í
skólann í Reykjahlíð," segir Hjör-
leifur. Hann vildi þó ekki segja til
um hvaða sveitarfélag kæmi helst
til greina í því efni en Reykjadalur
er sú byggð sem næst liggur syðri
hluta Mývatnssveitar.
-BÞ
Popphljómsveitin Blur heldur sunnudagstónleika á íslandi:
Tónleikar klukkan 7
Breska popphljómsveitin Blur
mun halda tónleika í Laugardals-
höll sunnudaginn 8. september.
Hljómsveitin kemur til landsins á
vegum Skífunnar og eru tónleik-
arnir libur í 20 ára afmælisveislu
fyrirtækisins.
Blur er ein vinsælasta rokkhljóm-
sveit heims um þessar mundir og
nýtur mikilla vinsælda hérlendis.
Söngvari sveitarinnar, Damon Al-
barn, hefur tíðum verið í innlend-
um fréttum vegna áhuga hans á ís-
landi en hann hefur komið alloft til
landsins að undanförnu og m.a.
fjárfest í skemmtistað. Aðstandend-
ur tónleikanna segja það ekki síst
áhuga Damons og félaga á landinu
að þakka að tónleikarnir verði að
veruleika. í sumar tók hljómsveitin
upp nokkur lög í Stúdíó Sýrlandi.
Þorsteinn Kragh, framkvæmda-
stjóri tónleikanna, sagði í samtali
við Tímann í gær að sú nýbreytni
yrði viðhöfð nú að hafa tónleikana
klukkan 19.00 á sunnudegi, bæði til
að virða útivistartíma unglinga og
minnka líkur á óreglu. Þorsteinn
vildi þó taka fram að tónleikahald
hefði tekið miklum framförum aö
undanförnu. „Krakkarnir eru orðnir
hundþreyttir á þessu fylleríi og „ag-
gresívelsi" á tónleikum. Það má
benda á að hvorki á Bowie-, Bjarkar-
né Pulptónleikunum urbu neinar
skemmdir, engin einasta klósettseta
brotin og enginn meiddist. Þetta er
nánast einsdæmi."
Aldurstakmark að tónleikunum
er 13 ár og fer miðasala fram í versl-
unum Skífunnar. Þess má geta að
líkur standa til að hljómsveitin Jet
Black muni hita upp fyrir Blur.
-BÞ