Tíminn - 14.08.1996, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 14. ágúst 1996
7
Áskorun VSÍ um lœgri ríkisútgjöld:
Hagstjórnarabgerðir á
hagsveiflur þjóbarbúsins
Vinnuveitendasamband íslands sendi ríkistjórninni
áskorun, á föstudaginn var, um ab draga úr ríkisút-
gjöldum og hamla þannig á móti þenslueinkennum í
hagkerfinu. Sambandib segir breyttar abstæbur í efna-
hags- og atvinnumálum kalla á ný vibhorf og vibmib
fyrir ákvörbun í ríkisfjármálum, þ.e. ákvörbun um ab
miba ab umtalsverðum afgangi í ríkisfjármálum á
næsta ári til að grynnka á skuldum ríkissjóðs og stuðla
ab jafnvægi í hagkerfinu.
í bréfi sambandsins til fjármálarábherra komu fram
áhyggjur þess af miklum hagvexti, stefnir í 4,5% á þessu
ári, sem er töluvert umfram vöxt flestra annarra OECD
ríkja. Megin skýringin felst í stóraukinni einkaneyslu,
einkum innfluttri, sem er fjármögnuð meb lánatöku, þ.e.
enn frekari skuldasöfnun heimilanna. Sambandið óttast
bakslag fyrr eba síðar því ab hagvöxtur sem á rætur að rekja
í eyðslu umfram efni fram er ekki varanlegur. „Aukin um-
svif í atvinnulífi og eftirspurn á vinnumarkaði geta á
skömmum tíma breyst úr góðum vexti í skaðlega of-
þenslu."
Hagvöxtur
Aðspurður um það hvaða þættir felast í hinum svokall-
aba hagvexti segir Hannes G. Sigurðsson, aðstobarfram-
kvæmdarstjóri VSÍ, hann vera verðmætasköpunina sem
skapast hér innanlands, þ.e. söluverð allrar vöru og
þjónustu mínus abföngin sem keypt em frá
öbrum. Langstærsti hluti verðmætasköp-
unarinnar felst í einkaneyslunni, „það
má segja að ef það er enginn viðskipta-
halli, þá er þetta einkaneysla, sam-
neysla og fjárfesting sem er landfram-
leiðslan, þar af er einkaneyslan 2/3 en
samneyslan og fjárfestingin 1/3."
Hannes segir samdrátt hafa verið í
einkaneyslunni en nú virðist fólk hafa
meiri trú á framtíðinni, það skuldsetur
sig óhikað til að endurnýja heimilisbíl-
inn og heimilstæki.
Fjármagnskostnaöur og fjárfesting-
ar
Sambandið segir mikinn hagvöxt, þ.e. þenslueinkenni,
kalla á vaxtahækkanir til þess að verja stöðugt gengi krón-
unnar og draga úr verðbólguþrýstingi. Vextir hér séu þegar
háir, hærri en meðal nálægra þjóða, vaxtahækkanir
myndu þannig þýba aukinn fjármagnskostnað sem kemur
illa við atvinnulífið og fjárfestinarm í því en fjárfestingar í
atvinnulífinu hafa til skamms tíma verið hættulega litlar.
„Það eru fjárfestingarnar sem skapa störfin, framleiðnina
og hagvöxtinn, þess vegna verða þær að vera í lagi en þær
eru enn of litlar bæbi í sögulegu- og alþjóðlegu samhengi."
Ennfremur er þab, ab sögn Hannesar, markmið í sjálfu sér
að hagvöxturinn sé sem stööugastur, „ef við förum mjög
hátt upp þá er hætt á að við förum mjög bratt niður. Það
skapar tjón þegar allar áætlanir eru mjög skakkar vegna
mikilla sveiflna í atvinnustiginu, t.d. skortur á fólki og
mikil yfirvinna einn tímann en skömmu síðar atvinnuleysi
og uppsagnir."
Hagstjórnaraögeröir
Hannes segir ekkert við þenslueinkennum einkageirans
ab gera en að hib opinbera geti beitt sér meb því ab draga
úr samneyslunni. Sambandið bendir á ab á samdráttar-
skeibi síöustu ára hafi ríki og sveitarfélög markvisst mibað
við að halda uppi framkvæmdum og öbrum umsvifum
meb miklum lánatökum. „Þær aðgerðir réttlættust af því
einu að í næstu uppsveiflu yrbi þá dregið úr á móti." Því
finnst stefnumörkun ríkistjórnarinnar um hallalaus fjárlög
fyrir árið 1997 ekki nógu metnaðarfullt markmið. Eðlilegra
sé ab stefna að umtalsverðum afgangi, sérstkalega í ljósi
reynslunnar af framkvæmd fjárlaga þessa árs, þar sem
óvæntur tekjuauki ríkissjóðs megnar ekki að draga úr áætl-
uðum rekstrarhalla vegna aukinna útgjalda. Hannes segir
að stefna beri að því að jafna hagsveifluna, frá botni til
næsta botns, taka frá afgang í uppsveiflu til að mæta halla
í niðursveiflu. „íslendingar hafa staðið svikalaust við það
ab hafa verulegan halla í niðursveiflu en þeim virbist vera
þrautinni þyngra að reka ríkissjóð með afgangi í upp-
sveiflu."
Nú skapar þensla jafnan aukna eftirspurn eftir vinnuafli
sem aftur kallar á hærri launakröfur, þ.e. meiri kostnað hjá
umbjóðendum VSÍ, en kjarasamningar eru almennt lausir
um næstu áramót. Á meöan Hannes þvertekur fyrir að
þessi staðreynd tengist áskorun VSÍ á nokkurn hátt, heldur
opinberum fjármálum og hagstjórnaraðgerbum vegna
óeðlilegra sveiflna í hagvexti, þá segja forystumenn laun-
þegasamtaka þetta vera forsmekkinn að því sem koma
skuli í samningaviðræðum á hausti komanda. Ögmundur
Jónasson, formaður BSRB, bendir á að það verði að skoða
málin í heild. „Þeir segja svigrúmið til launahækk-
ana ekki vera neitt að heiti geti en á sama
tíma eru þeir að hvetja ríkið til niður-
skurðar sem er ávísun á bæbi minni þjón-
ustu og aukin þjónustugjöld sem eru sótt
til almenns launafólks." Með þessu sé
hagstjórnaraðgerðum beint gegn launa-
fólki til að jafna hagsveiflur í þjóðarbú-
skapnum.
Ögmundur segir alla hljóta að vera
sammála um þab ab stefnt skuli að halla-
lausum ríkissjóði en það skipti meginmáli
hvernig þab er gert. Hann minnir á ab um
nokkurt skeið hafi verið gerðar skattabreyt-
ingar í þá átt að létta sköttum af fyrirtækjum og
núna síðast af arðgreiöslum hlutafjár, þ.e. skattbyrði
hinna fjársterku hafi verið létt. Aðspurður sagði Ögmund-
ur að hallalausum ríkissjóði ætti að ná með réttlátari skatt-
heimtu og alment betri búskaparháttum. „í stað þess láta
frá sér allt það sem gefur arð inn í samneysluna, þ.e. sölu
opinberra fyrirtækja, ættu menn að taka upp meiri ráb-
deild, betri búskaparhætti og dreifa skattbyrbinni öðru-
vísi." -gos
Markmib jafnréttisáœtlunarímnar er aö stuöla aö jafnari stööu karla og kvenna innan Pósts og síma:
Jafnréttisráð tilnefndi P&S til jafnréttis-
viðurkenningar
„Á árinu 1995 var Póstur og
sími eitt af þremur fyrirtækj-
um/stofnunum sem var til-
nefnt til jafnréttisviður-
Sœnskir dátar keppa í
fótbolta vib Gæsluna:
Skólaskip í
heimsókn
Sænsku skólaseglskipin
HMS Gladen og Falken
koma til landsins í dag.
Skipin munu verða almenn-
ingi til sýnis á ákveðnum
tíma og áhafnarmeðlimir
hyggjast bregða á leik og
spila knattspyrnu við Land-
helgisgæsluna. -BÞ
kenningar Jafnréttisrábs",
segir m.a. í ársskýrslu Pósts
og síma, þar sem veruleg
áhersla virbist lögb á jafn-
réttismál.
Jafnfréttisnefnd heldur
reglulega fundi og vinnur
samkvæmt jafnréttisáætlun
sem var endurskobub 1994.
„Markmið jafnréttisáætlunar-
innar er að stubla að jafnri
stöbu karla og kvenna innan
stofnunarinnar og nýta sér
það lagalega jafnrétti sem er til
stabar. í jafnréttisáætluninni
er lögð áhersla á að auka hlut
kvenna í stjórnunarstööum
innan fyrirtækisins ásamt því
að móta stefnu jafnréttismála
á öðrum sviðum s.s. í fræðslu-
málum og starfsmannaráðn-
ingum", segir skýrsluhöfund-
ur. ■
Olafur Tómasson, Cuðrmmdur Björrisson, HaraldurSisurSsson, Rafn Júiiussort,
póst-agsima- aðstoðar pöst- og framkværndastjóri framkvæmdastjóri
máiBstjóri simamólastjóri samkeppnissvias,! póstmélasviðs
fjarskiptum
I M fi.€MiHST 1011 Ail

Þorgoir K. Þorgairsstm, Þorvarður Jónsso
framkvæmdastjðri framkvæmdastjðri
umsýslusviðs fjarskíptasvtös
Krislján Helgason, Érling Söronsen, Átsasll Mognússon, Reynir Sígurjjórsson, ftgúst Goirsson, Bjtim Björnsson,
umdæmi l umdæmí II umtiærni III umdtemi IV umdænií V umdæmi VI
Yfistjórn og umdæmisstjórar Pósts og síma 1995.