Réttur - 01.01.1971, Blaðsíða 45

Eirikur Helgason.
Ólafur Friðriksson.
Jón Baldvinsson.
son sá ekki „ástæðu til að greiða þessu frumvarpi
atkvæði til 2. umræðu," — en það þykir kurteisi á
þingi að lofa máli að fara í nefnd, ef menn eru
ekki ákaflega andvígir því.
Ihaldið hampaði á Alþingi þeirri „röksemd" að
slikt frumvarp sem þetta væri „ekki runnið undan
i'ifjum íslenzkra sjómanna," svona hugmynd væri
..ekki sprottin upp úr íslenzkum jarðvegi."
Jón Baldvinsson svaraði þeim í ræðu, sem birtist
í Alþýðublaðinu 9. mai og oftar og minnti m.a. á,
að sjómenn hefðu 1917 með samþykktum í stéttar-
félögum sinum falið „þingmanni Alþýðuflokksins,
Jörundi Brynjólfssyni" að flytja vökulagafrumvarp
fyrir sig. Sjómannafélag Reykjavíkur hafði og rætt
mál þetta mikið þá um veturinn og undirbúið flutn-
ing þess á Alþingi.
11. mai 1921 voru vökulögin samþykkt með 14
atkvæðum gegn 11 og kvað við lófatak á þing-
Palli, þar sem sjómenn höfðu fjölmennt. 12. maí
kom — sem alger undantekning — stór fyrirsögn
um sigurinn í Alþýðublaðinu með yfirskriftinni:
..Réttlætið sigrar“.
Togaraútgerðarmenn töldu að nú færi öll togara-
utgerð á hausinn, hún þyldi það ekki að sjómenn
Piættu sofa sex tima á sólarhring.
Karl Marx myndi hafa sagt að nu hefði „pólitisk
hagfræði verkalýðsins unnið sigur á pólitiskri hag-
fræði auðmagnsins".* — En íslenzkir togarasjó-
menn þá minntust oft Jóns Baldvinssonar, er þeir
gengu til lögskipaðrar hvildar frá ella linnulausum
þrældómi.
JAFNAÐARMANNAFÉLAGIÐ
Jafnaðarmannafélag Reykjavíkur, lengst af kallað
Jafnaðarmannafélagið, var hinn sósíalistiski kjarni
Alþýðuflokksins. Það var stofnað 17. marz 1917 i
Báruhúsinu, en mun hafa verið undirbúið á Vest-
urgötu 29, heimili Ottós Þorlákssonar, en þar var
mikil miðstöð hreyfingarinnar. Var Ottó fundarstjóri
en Jón Baldvinsson ritari. Fyrsti formaður þessa
frumfélags sósíalista I Reykjavík var Eirikur Helga-
son, síðar prófastur i Bjarnarnesi. Ekki er tala
stofnenda nefnd, en á næstu fundum gengu ýmsir
inn, sem áður höfðu komið við sögu sósíalismans
á Islandi eða áttu eftir að gera það, svo sem Stein-
* Sbr. orð Marx í ávarpi fyrsta Alþjóðasambands
verkamanna, rituð í október 1864 i tilefni af löggjöf
um að banna að börn vinni lengur en 10 tíma í dag.
45