Réttur - 01.01.1971, Blaðsíða 56

iðnaðarskipulagsins, á starfsað-
ferðum ríkiskerfisins og flokksins.
Leið aukinnar lýðstjórnar er við
okkar skilyrði eina leiðin, sem
liggur til sköpunar betri gerðar
sosíalismans."
Gomulka í ræðu í október
1956, er hann tók við forustu
sameinaða pólska Verka-
mannaflokksins.
„Maður hlýtur að spyrja sjálfan
sig, hvernig við getum ratað í
slíka ógæfu, hvernig til svona
mikilla félagslegra árekstra geti
komið, og hvi þeir vaxi svo? Eru
til vandamál, sem snerta okkar
eigin stjórnmál, sem við gátum
ekki leyst öðruvísi? Það er skylda
okkar að veita flokknum og þjóð-
inni svar við slíkum spurningum.
Það mun verða erfitt og sjálfs-
gagnrýnið svar, en það verður
greinilegt og satt. Það er nauð-
syn að ráðgast almennt við verka-
lýðinn og menntaiýðinn, að halda
í hvívetna þá reglu að taka sam-
eiginlegar ákvarðanir, og efla lýð-
ræðið í flokknum og í starfi æðstu
embættismannanna. Síðustu at-
burðir minna oss sárlega á þessi
grundvallarsannindi: Flokkurinn
verður ætið að vera í nánum
tengslum við verkalýðinn og þjóð-
ina alla, hann má aldrei týna því
niður að tala sama tungumál og
alþýðan."
Gierek, í ræðu í desember
1970, er hann tekur við for-
ystu flokksins.
Prentfrelsi og flokkur
sósialismans
„Fyrst þið reynið að hindra
prentun greinarinnar með valdi og
hafið varað „Neue Zeit"') við að
prenta hana, því þá kynni tímaritið
að verða „þjóðnýtt" af flokknum
og sett undir ritskoðun, þá hlýtur
yfirtaka fiokksins á öllum blaða-
kosti ykkar að birtast mér í furðu-
legu Ijósi. I hverju aðskiljið þið
ykkur frá Puttkammer,2) ef þið
komið á sósíalistalögum í ykkar
eigln röðum? Mér persónulega
má standa á sama um þetta, eng-
inn flokkur i neinu landi getur
dæmt mig til þagnar, ef ég er á-
kveðinn í að tala. En ég vildi þó
fá ykkur til að íhuga, hvort það
væri ekki betra fyrir ykkur, að
vera minna viðkvæmir og í fram-
kvæmd ofurlítið minna — prúss-
neskir. Þið — flokkurinn — þarfn-
ist hinna sósialistísku vísinda og
þau geta ekki lifað án frelsis
hreyfingarinnar. Þá verður maður
að taka óþægindunum, er því
fylgja, og það er bezt að gera það
án þess að depla augunum. Ósam-
komulag, þó smátt væri, hvað þá
sundrung milli þýzka flokksins og
hinna þýzku, sósíalistísku vísinda
væri óheppilegt og til háborinnar
skammar.......... I „Vorwártz"3)
státa menn sig af hinu helga frelsi
til umræðna, en það fer ekki mikið
fyrir því i reynd. Þið vitið alls ekki,
hve undarlega svona tilhneigingar
til ofbeldisráðstafana koma við
mann hér í útlandinu, þar sem
maður er vanur að sjá elztu
flokksforingjana tekna til bæna
innan sins eigin flokks (t.d. Ihalds-
stjórnina af Randolph Churchill
lávarði)".
Engels I bréfi til Bebel 1. maí
1891. (Safnrit Marx og Engels
á þýzku, 38. bindi, bls. 94-95).
„Um það vorum við Marx alltaf
sammála, að við tækjum aldrei
slika siöðu,'1) að við gætum að-
eins unnið við blað, sem væri fjár-
hagslega óháð sjálfum flokknum.
„Þjóðnýting" ykkar á blöðunum
hefur sína miklu galla, ef hún
gengur of langt. Þið verðið endi-
lega að hafa blaðakost í flokknum,
sem ekki er beint háður flokksfor-
ustunni’’) og jafnvel flokksþinginu,
það þýðir: sem hefur aðstöðu til,
innan takmarka stefnuskrárinnar
og hinnar ákveðnu baráttuaðferð-
ar, að vera óhikað á móti einstök-
um ráðstöfunum flokksins, og inn-
an takmarka flokkslegrar fram-
komu, að gagnrýna frjálst stefnu-
skrá og bardagaaðferð flokksins.
Þið ættuð sem flokksforusta að
hlynna að, jafnvel stofna til, slíks
blaðakosts, þá hafið þið líka meiri
siðferðileg áhrif á hann, en ef
hann verður til gegn ykkar vilja
.... Því fyrr sem þið og flokkur-
inn aðlagið ykkur þessu breytta á-
standi, því betra. Og það fyrsta
er formlega óháð flokksblöð.5)
Engels í bréfi til Bebels, 19.
nóv. 1892. (Safnrit Marx og
Engels á þýzku, 38. bindi, bls.
517—518).
') „Neue Zeit" (Nýi tíminn") var
tímarit þýzka Sósíaldemókrata-
flokksins.
2) Puttkammer, prússneskur aft-
urhaldssamur ráðherra í tíð sósíal-
istalaganna.
:l) „Vorwártz" aðalmálgagn sósí-
aldemókrataflokksins þýzka.
4) Engels á við stöðu ritstjóra
blaðs, sem væri beinlinis háð
flokknum.
5) I svarbréfi sínu 22. nóv. segir
Bebel að Engels hafi fengið rang-
ar upplýsingar, blöðin séu óháð
flokknum, einnig þegar flokkurinn
styðji þau fjárhagslega.
56