Réttur - 01.01.1975, Blaðsíða 5

sjávarútvegur og iðnaður aflar, skilað til
bankanna, svo heildsalar og aðrir geti fengið
hann að vild og flutt inn hvað sem er án
alls tiilits til þjóðarhags og -getu. (I sam-
ræmi við slíkar „frelsis"-hugmyndir voru svo
t.d. fluttir inn yfir 10 þúsund bílar á síðasta
ári fyrir rúmlega 3000 milljónir króna og
það einmitt er bensín hækkar hváð mest í
verði, — hallinn á utanríkisviðskiptum Is-
lands varð svo 16000 miljónir króna 1974
og skuldir landsins stórjukust og eru nú orðn-
ar tæpar 52000 miljónir króna). — Stefna
verslunarauðvaldsins myndi kollsigla þjóð-
arskútunni, ef hún fengi lengi að drottna,
ekki síst á krepputímum.
En heildsalavaldið læmr ekki að sér hæða:
Forsætisráðherrann í núverandi ríkisstjórn,
Geir Hallgrímsson, lýsir yfir því „að ekki
komi til greina að hverfa frá þeirri fríversl-
unarstefnu, sem íslendingar hefðu fylgt á
undanförnum árum" (Mgbl. 5. febr. 1975).
Þeir herrar hafa ekkert lært og engu gleymt.
Sjávarútvegurinn er grundvöllur íslensks
atvinnulífs. í borgaralegu þjóðfélagi væri
eðlilegt að atvinnurekendur þessara fram-
leiðslugreina væru forysta yfirstéttarinnar.
Það stefndi í þá átt á þriðja áratugnum. En
þá fékk sá útvegur fyrsta höggið frá versl-
unarvaldinu með gengishækkuninni 1926 og
hafði ekki náð sér, er hann fékk rothöggið
í heimskreppunni 1931 og bar ekki sitt barr
síðan uns nýsköpun atvinnulífsins kom til
1944—47. — Fyrir verslunarvaldið var út-
gerðin alltaf mjólkurkýr, er þurrmjólka
skyldi fyrir heildsalastéttina, en þar sem ekki
dygði að slátra henni skyldi hressa hana við
með gengislækkunum, ef hún ætlaði að drep-
ast. — Þar sem sjávarútvegurinn var undir-
staða alls atvinnulífs, skyldu menn ætla að
utanríkisversluninni væri sérstaklega hagað
með það fyrir augum að tryggja honum
markaði, en mestmegnis tekst verslunarvald-
inu að knýja þar fram sína einkastefnu í ber-
högg við hagsmuni landsins og sjávarútvegs-
ins..
Iðnrekendastéttin er yngst og veikust af
borgarastéttunum, hefur vaxið að nokkru í
skjóli tollverndar og vissra hafta, svo sem
ætíð hefur tíðkast með iðnrekstur í auðvalds-
þjóðfélögunum. Iðnrekendastéttin hefur því
oft pólitískt séð verið sem mús undir fjalar-
ketti hjá verslunarvaldinu, enda stundum
verið limur af þess meiði. En sjálfstæði henn-
ar hefur þó vaxið nokkuð, en þá kemur til
sögunnar útlenda stóriðjan og fyrir henni
liggur verslunarvaldið hundflatt.
Því hefur það oft orðið svo í sögu íslands
síðusm hálfa öld að sú verklýðshreyfing,
sem eðlilega á í höggi við útgerðarmenn og
iðnrekendur sem atvinnurekendur sakir and-
stæðra hagsmuna um kaupgjald, verður sá
aðili, sem berst fyrir vexti og viðgangi einmitt
þessara atvinnugreina af því þær eru grund-
völlur að atvinnu og lífi í landinu og verður
þá óbein stoð þeirra gegn verslunarauðvaldi
og erlendri yfirdrottnun. Og jafnframt er
ljóst að einmitt þessar tvær greinar krefjast
skynsamlegrar skipulagningar atvinnulífsins
og slíkar heildarstjórnar á þjóðarbúskapnum
að líf þeirra sé tryggt, en þeim ekki fórnað
á „frjálsum stórmarkaði" auðvaldsins í heirn-
inum.
En mikill hluti, einkum útvegsmanna,
hefur löngum látið ginnast og heillast af
frelsi brasksins og áróðri fyrir því og lestir
hverskonar svindils siglt í það kjölfar, en
afkomuöryggi sjávarútvegsins verið fórnað
á altari brasksins á „stórmörkuðunum". Og
af því skilninginn brast hjá þessum mönn-
um á nauðsyn þess að tryggja sjávarútveg
og iðnað gegn arðráni og óreiðu verslunar-
valdsins, þá beina þeir baráttu sinni, er
harðnar á dalnum, gegn hinum vinnandi
stéttum, sem í senn eru undirstaða þessara
5