Réttur - 01.01.1975, Blaðsíða 57

Sigurður Guttormsson
Þorbjörn Guðjónsson
Á árunum um og upp úr 1920 var verka-
lýðshreyfingin í Vestmannaeyjum undir for-
ustu hægfara alþýðuflokksmanna. Fljótlega
óx henni þó fiskur um hrygg eftir að til liðs
við hana voru komnir þeir Jón Rafnsson,
Isleifur Högnason og Haukur Björnsson.
Var undir þeirra forustu mörg hildi háð við
atvinnurekendavaldið, oft með afskiptaleysi
eða jafnvel fullum fjandskap Alþýðusam-
bandsins, sem þá var undir stjórn hægri
manna í Alþýðuflokknum.
Fyrir utan þessa skeleggu baráttumenn,
sem hér voru nefndir var margur traustur
liðsmaður, sem ástæða væri að minnast. I
þeim heilsteypta hópi verður þó fyrst fyrir
mér bóndinn á Kirkjubæ, Þorbjörn Guð-
jónsson.
Þorbjörn er fæddur uppi í Hvolhreppi árið
1891. Föður sinn missti hann átta ára gamall
og varð því snemrna að fara sjálfur að sjá
sér farborða því þá voru erfiðir tímar fyrir
fátækar ekkjur að sjá fyrir stórum barnahópi.
Nokkru eftir aldamót flytst þessi ungi
maður svo t.'l Vestmannaeyja, sem þá voru
mjög í uppgangi, og gerðist útgerðarmaður
— eignaðist tíunda part í sjö smálesta vél-
bát, ekki var nú útgerðin stór í sniðum —.
Seinna gerðist hann formaður og eigandi að
einum fimmta hluta í tæplega ellefu smá-
lesta bát og smndaði á honum sjómennsku
í sjö ár. En jafnframt formennskunni fékkst
hann þó við búskap á hinu forna prestsetri.
Sjómennskunni mun hann þó hafa hætt um
1924 og helgað sig upp frá því að mestu
búskapnum, enda fer nú túnið á garði Jóns
píslarvotts að færast út svo að um munar.
Það trúðu því víst fáir í þá tíð, að hægt
væri í Eyjum að lifa á landbúnaði einvörð-
ungu, svo að líf mætti kalla.
Vegna náinna kynna sinna af fátæktinni
fyllti Þorbjörn snemma flokk þeirra, sem
gera vildu líf hinna snauðu þolanlegra. Fyrir
slíka hugsjónamenn var ekki í annað hús
að venda í leit að samherjum en til hinnar
róttæku vcrkalýðshreyfingar. Á vegum henn-
ar var Þorbjörn víða að finna: I verkamanna-
félaginu Drífanda, Sjómannafélagi Vest-
mannaeyja, kaupfélaginu Drífanda og Kaup-
félagi verkamanna. Þá sat hann einnig í
bæjarstjórn bæði fyrir Kommúnistaflokkinn
og Sósíalistaflokkinn svo og í ótal nefndum
á þeirra vegum.
Þegar kemur fram á þriðja áratug aldar-
innar er það mjög farið að hamla viðgangi
hins róttæka arms verkalýðshreyfingarinnar
í þessari veiðistöð, að hún á sér ekkert mál-
gagn. Að vísu var til prentsmiðja í bænum,
en hún var í eigu íhaldsins, sem neitaði öllum
öðrum um prentun en traustustu fylgifiskum
og sýndi með því, sem oft síðar, hve djúpt,
jafnvel hið borgaralega lýðræði ristir hjá
þeim, sem hæst gala um ágæti þess. I þess-
57