Morgunblaðið - 09.06.2006, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. JÚNÍ 2006 33
UMRÆÐAN
Tveir menn styðja hvor annan.
Þrír menn (eða fleiri) styðja hver annan.
Þrjú börn styðja hvert annað.
Bændur og sjómenn styðja hvorir aðra.
Bændur, sjómenn og iðnaðarmenn styðja hverjir aðra.
Allt fólkið styður hvað annað.
(meira á morgun)
Gætum tungunnar
GREIN eftir Grétar H. Ósk-
arsson undir fyrirsögninni ,,Ógn-
vænleg trúarbrögð“ birtist í
Morgunblaðinu 21. maí sl. en í
henni fjallaði höfundurinn um
ógnina sem hann taldi stafa af ísl-
amskri trú. Ég tel að
Grétar hafi góða sam-
visku og gagnrýni
hann ekki persónu-
lega en mig langar að
gera nokkrar athuga-
semdir við málflutn-
ing hans.
Rökin fyrir ógninni
taldi hann m.a. vera
eftirfarandi:
1. Samkvæmt ísl-
ömskum trúarlögum
má beita dauðarefs-
ingu sem viðurlögum
við ýmsum brotum
sem fólk fremur, brotum sem okk-
ur í vestrænum menningarheimi
finnst að ekki eigi að hafa í för
með sér slíka refsingu, eins og t.d.
að láta af trúnni.
2. Dæmi um slíkar refsingar
finnast víða í íslamska heiminum í
dag. Samskonar dæmi er líka að
finna í sögu kristninnar, t.d. á
miðöldum, en þær tíðkast þar ekki
lengur.
3. Múslímar byggja moskur í
nágrannalöndum okkar og nota
þær líka sem félagsmiðstöðvar og
undir kennslu um trú sína. Þeir
sem frömdu hryðjuverkin í Bret-
landi fengu uppfræðslu í sinni
mosku. Þannig að moskur eru líka
notaðar til undirbúnings hryðju-
verka. Þess vegna á ekki á ekki að
leyfa Íslendingum að byggja
mosku hérlendis.
Ótti af þessu tagi virðist mér
hafa tekið sér bólfestu í hugum
fjölmargra þegar rætt er um ísl-
am. Ég viðurkenni að
óttinn er ekki ástæðu-
laus en mér sýnist
hins vegar að við-
brögðin séu stundum
óraunsæ. Því spyr ég:
 Múslímar eru fleiri
en billjón. Getum
við sett alla músl-
íma undir sama
hatt og notað yfir
þá eitt orð, „músl-
ímar“? Eru þeir
allir eins? Að mínu
mati er orðið þýð-
ingarlítið eins og
þegar við köllum okkur
„kristna menn“.
 Skoði ég stjórnkerfi íslamsks
samfélags viðurkenni ég að efni
trúarlegu laganna er mjög um-
deilt og í ósamræmi við mann-
réttindasjónarmið. Við getum
ekki litið fram hjá því. Kristnin
hefur heldur ekki alltaf verið
verndari mannréttinda þegar
horft er til sögunnar. Við meg-
um ekki gleyma því að trúar-
brögð geta líka breyst.
 Mannréttindum getur verið
ógnað í kristni líka og það er
ekki einungis fortíðarsaga. Það
gerist því miður enn þann dag í
dag og getur gerst í framtíðinni
líka. Var kristnin hlutlaus þeg-
ar fjöldamorð voru framin í
nafni fasismans á fyrri hluta 20.
aldarinnar? Hvað um aðskiln-
aðarstefnuna í Suður-Afríku á
meðan á henni stóð? Hefur
kristnin ekki tekið þátt í ófrið-
samlegri stefnu Bandaríkjanna
gagnvart Mið-Austurlöndum
undanfarinn áratug? Eigum við
ekki að vera meðvituð um að
sérhver trú eða pólitísk skoðun
sem völdin hefur getur verið
kúgun annarra?
 Það er hræðilegt að innræta og
kenna ungu fólki að það sé
nauðsynlegt að fremja hryðju-
verk á helgistað trúarinnar. En
er hægt að alhæfa út frá því fá-
dæmi og rökstyðja að innan
raða múslíma á Íslandi séu
samskonar „meðlimir“ og
hryðjuverkamennirnir?
Ofangreindar ábendingar mínar
eru alls ekki nýjar en út frá þeim
vil ég koma að tveimur mik-
ilvægum vörðum sem ég óska að
við sem samfélag hugleiðum mjög
vel.
Í fyrsta lagi er það ekki rétt
viðhorf að kristni sé þróuð í fullu
samræmi við mannréttindi mann-
kyns og friðarósk, en íslam ekki.
Kristni og íslam glíma við ólík
verkefni. T.d. tel ég víst að íslam
verði að breytast og finna leið til
að samræmast hugmyndafræði
fólks í vestrænum löndum. Hins
vegar þurfum við kristnir menn að
skilja að kristni er eins þróuð og
við viljum trúa varðandi viðhorf til
réttlætis heimsins.
Ég vil frekar segja að kristnin
sé búin að læra að fella vandamál
sín undir mál sem tilheyra öðrum
sviðum en trúarbrögðum. Sam-
band á milli trúar annars vegar og
glæpa, kynferðisofbeldis, stríðs
o.fl. hins vegar sést ekki eins
skýrt í kristni og þegar um íslam
er að ræða. En það þýðir ekki að
trúin hafi ekkert samband við
þetta. Samkvæmt könnun í
Bandaríkjunum er hlutfall nauðg-
ana og morða tvöfalt hærra í Lo-
uisiana-fylki, sem þykir heitt ,,trú-
ariðkunarsvæði“, en meðaltal
landsins alls, og talsvert hærra á
svokölluðu Biblíubeltasvæði. Að
sjálfsögðu getum við ekki fullyrt
að kristin trú sé orsök þessa eða
að hún hafi áhrif. Og það er ein-
mitt það sem ég vil segja. Verðum
við ekki að skoða okkur sjálf með
auðmýkt og íhuga hvort kristni
beri fullnægjandi ábyrgð á og í
þessari veröld? Þetta er verkefni
okkar í kristni.
Í öðru lagi held ég að það skipti
miklu máli hvernig íslam breytist í
náinni framtíð. Ég er ekki að tala
um næsta ár eða áratug heldur
lengra tímaskeið. Múslímar eru
nágrannar okkar og við getum
hvorki breytt þeirri staðreynd né
kenningu þeirra að utan. Það eru
múslímar sjálfir sem geta leitt ísl-
am á eftirsóknarverðan hátt. Það
sem við getum gert er ef til vill að
hefja umræður og samræður við
múslíma og óska þess að hafa já-
kvæð áhrif á þá. Ekki vegna þess
að kristni þekki betur en íslam,
heldur vegna þess að kristni vant-
ar líka ýmislegt og við þurfum að
hafa skapandi áhrif hvort á annað
með því að hafa samskipti. Að-
skilnaðarstefna við múslíma borg-
ar sig aldrei. Áfangastaður hennar
er í flestum tilvikum stríð og
stjórn á öðrum með ofbeldi. Við
þurfum að læra af sögunni.
Grein þessi er ekki tilraun til að
vernda íslam, heldur vil ég að við
mannfólkið höldum áfram á braut
til mannréttinda og friðaróskar,
öllum til heilla.
Ógnvænleg trúarbrögð
eða málflutningur?
Toshiki Toma svarar
grein Grétars H. Óskars-
sonar um íslamska trú ’Grein þessi er ekki tilraun til að vernda
íslam, heldur vil ég að
við mannfólkið höldum
áfram á braut til
mannréttinda og friðar-
óskar, öllum til heilla.‘
Toshiki Toma
Höfundur er prestur innflytjenda.