Morgunblaðið - 10.03.2007, Blaðsíða 36

36 LAUGARDAGUR 10. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í SKÝRSLUM OECD (Efna-
hags- og framfarastofnun Evrópu)
kemur fram að
tækniþróun og fjölg-
un aldraðra hafi leitt
til að heilbrigð-
isútgjöld séu ekki í
takt við vöxt vergrar
landsframleiðslu
(VLF) í aðild-
arlöndum OECD.
Ríkisstjórnir geti því
þurft að grípa til
skattahækkana, for-
gangsröðunar eða
aukinnar beinnar
þátttöku almennings
í þessum kostnaði.
Heilbrigðisþjónusta er mik-
ilvægur þáttur í lýðheilsu okkar
og almenningur vill að hið op-
inbera beiti sér fyrir greiðu að-
gengi að þessari þjónustu á
grundvelli réttlætis og jafnræðis.
Hér er fjallað um þróun heilbrigð-
isútgjalda og hvort markvissari
fjármálastjórnun sjúkrahúsa hafi
til framtíðar áhrif á þessi útgjöld.
OECD styðst við sérstakt upp-
lýsingakerfi (SHA) þar sem mörk
milli félags- og heilbrigðismála
eiga að vera skýr og staðfestir
Hagstofa Íslands að svo sé hér á
landi. OECD gefur upp heilbrigð-
isútgjöld bæði sem % af VLF og
útgjöld á hvern ein-
stakling í US$ PPP
(purchasing power pa-
rity). Af hjálagðri
töflu sést að sam-
anborið við önnur
Norðurlönd, Bretland,
Kanada og Bandaríkin
var Ísland í 3. sæti ár-
ið 2004 hvað þessa
mælikvarða varðar.
Tölur Hagstofu Ís-
lands sýna að reiknað
á föstu verðlagi
hækkuðu heildar-
útgjöld til heilbrigð-
ismála að meðaltali um 6% á ári
frá 1980 til 1998 og um 4,6% á ári
frá 1998 til 2003. VLF hækkaði
minna eða að meðaltali um 3,4% á
ári á tímabilinu 1980 til 2003. Á
árunum 2003 til 2005 snerist þetta
þó við og hækkaði VLF þá að
meðaltali um 7,9% á ári og fram-
lög til heilbrigðismála um 0,9% á
ári. Af þessu má draga þá ályktun
að stöðnun hafi orðið í framlagi
hins opinbera til þessa málaflokks
á sama tíma sem óvenjumikill hag-
vöxtur hafi leitt til lækkunar heil-
brigðisútgjalda úr 10,2% af VLF
árið 2003 í 9,3% árið 2005.
Skipting heilbrigðisútgjalda
Heildarútgjöld til heilbrigð-
ismála á árinu 2005 skiptast í hlut
heimilanna (1,66% af VLF) og hlut
hins opinbera (7,65% af VLF).
Stærstur hluti hins opinbera fór í
rekstur sjúkrahúsa eða um 67%,
19% fór í ýmiss konar ferliverk
(heilsugæsla, sérfæðingar o.fl.) og
10% í lækningavörur og hjálp-
artæki. Þar sem sjúkrahúsin taka
til sín stærstan hluta heilbrigð-
isútgjalda hefur hið opinbera á
undanförnum árum leitað ýmissa
leiða til hagræðingar, svo sem
með samruna sjúkrahúsa og með
þrýstingi um markvissari fjár-
málastjórnun.
Fjármálastjórnun
sjúkrahúsa
Deilt hefur verið um hvort fast-
ar fjárveitingar með skýrum
markmiðum eða greiðslukerfi eftir
sjúkdómaflokkum (DRG: Diagnose
Related Groups) henti betur sem
stjórntæki á þessum stofnunum
(Morgunblaðið. 6., 16. og 24. febr.
2007). DRG-kerfið hvetur óneit-
anlega til nákvæmari skráningar,
betri yfirsýnar yfir starfsemina og
getur leitt til aukinnar kostn-
aðarmeðvitundar starfsfólks.
Ókostir DRG eru að það hentar
ekki langtímaveikum og getur því
leitt til ójafnræðis vegna áherslu á
arðsamari þjónustu. Að DRG leiði
til mögulegrar framleiðsluaukn-
ingar sjúkrahúsa er þó háð þeim
takmörkunum að aukin fram-
leiðsla leiðir til aukins kostnaðar
og hið opinbera hlýtur því að setja
efri mörk hvað varðar magn þeirr-
ar þjónustu sem það er tilbúið að
kaupa.
Niðurstaða
Gögn Hagstofu Íslands og
OECD staðfesta að Ísland ásamt
Noregi er með hæstu framlög til
heilbrigðismála meðal Norð-
urlanda. Nýleg lækkun heilbrigð-
isútgjalda sem % af VLF tengist
óvenjumiklum hagvexti eftir 2003.
Ljóst er að aukin hagræðing í
fjármálastjórnun sjúkrahúsa mun
ekki koma í veg fyrir stigvaxandi
heilbrigðisútgjöld. OECD bendir
því réttilega á að ríkisstjórnir
þurfi í auknum mæli að beina at-
hygli sinni að forvörnum (nú að-
eins um 2,8% af heildarútgjöld
OECD ríkja til heilbrigðismála)
svo ná megi tökum á þessum út-
gjaldalið til framtíðar litið.
Heilbrigðisútgjöld og fjár-
málastjórnun sjúkrahúsa
Kristján Sigurðsson skrifar um
útgjöld til heilbrigðismála
» OECD bendir þvíréttilega á að rík-
isstjórnir þurfi í aukn-
um mæli að beina at-
hygli sinni að forvörnum
til að ná niður heilbrigð-
isútgjöldum.
Heilbrigðisútgöld valinna OECD ríkja árin 2004 / 1980
OECD / Hagstofa Íslands (október 2006)
% af VLF PPP US $
2004 (1980) 2004 (1980)
1. Bandaríkin 15,3 (8,8) Bandaríkin 6102 (1072)
2. Kanada 9,9 (7,1) Noregur 3966 (665)
3. Ísland 9,8 (6,2) Ísland 3331 (703)
4. Noregur 9,7 (7,0) Kanada 3165 (783)
5. Svíþjóð 9,1 (9,0) Danmörk 2881 (927)
6. Danmörk 8,9 (8,9) Svíþjóð 2825 (944)
7. Bretland 8,1 (5,6) Bretland 2546 (480)
8. Finnland 7,5 (6,3) Finnland 2235 (590)
Höfundur er doktor í lýðheilsu,
sérfræðingur í heilbrigðisstjórnun og
sviðsstjóri leitarsviðs Krabbameins-
félagsins.
Kristján Sigurðsson
NÚ er komið í ljós að þenslan á
höfuðborgarsvæðinu er svo mikil að
suðupunkti verður brátt náð. Þar er
öll þensla þjóðfélagsins
og þar eru einnig öll
stærstu fyrirtækin, þar
er mesta mengunin og
þar er minnst sinnt
mótvægisaðgerðum
vegna mengunar. Þar
eru flestir bílarnir, dýr-
asta landið, dýrasta
húsnæðið, hæstu laun-
in. Flest svínin. Því höf-
uðborgarsvæðið er
mesta landbún-
aðarhérað landsins. Ef
öll svínin á svæðinu
leystu vind í einu hyrfi
ósonlagið yfir svæðinu í marga daga.
Við þessar aðstæður þarf endilega
að stækka allar verksmiðjur sem á
höfuðborgarsvæðinu finnast, fjölga
stóriðjuverum. Fjölga atvinnutæki-
færum þótt enginn maður fáist til
neinnar vinnu lengur. Þetta leiðir til
að byggja þarf fleiri hús og taka
meira af dýru landi undir manninn.
Fá fleiri bíla á svæðið. Flytja fleiri
vinnandi hendur frá Þingeyj-
arsýslum, frá Akureyri,
frá Vestfjörðum til höf-
uðborgarsvæðisins.
Hvergi hef ég séð að
auka skuli skógrækt og
uppgræðslu á höf-
uðborgarsvæðinu, enda
alltof dýrt að taka t.d.
Álftanesið undir svo-
leiðis óþarfa. Og svo er
umhverfisliðið á móti
öllu svoleiðis prjáli
Af hverju mátt þú
menga en ekki ég?
Ég er fylgjandi virkj-
unum og uppbyggingu stóriðju þar
sem hægt er að beita mótvæg-
isaðgerðum. Það er hægt í Þingeyj-
arsýslum. Nóg af eyðimörkum sem
má græða upp og binda þannig gróð-
urhúsalofttegundir. Ennþá nóg af
vinnufúsum höndum til að takast á
við verkefnin. Ekki þarf að umbylta
þjóðfélaginu. Þensla ekki til, hvað þá
vandamál. Sáralítil mengun á sér
uppruna í Þingeyjarsýslum nema frá
eyðimörkunum. Fyrirtæki enda
tilbúin að koma. Hvað gerist þá? Rísa
ekki upp þensluþandir forræð-
ishyggjendur sem eru haldnir blindu
svartrar náttúruverndar og sjá því
allt til foráttu að virkjanir og stóriðja
komi annars staðar að gagni en á
Suðvesturlandi. Og kalla sig um-
hverfisivini og verndara! Hvar er
baráttan fyrir mótvægisaðgerðum
við allri mengun kaffihúsafólksins á
höfuðborgarsvæðinu?
Hver á mengunarkvóta
landsins?
Fer það eftir íbúafjölda? Eða stöðu
mengunar í dag? Eða landrými?
Stærð sveitarfélaga? Eða mótvæg-
ismöguleikum?
Á að eyða og nota allan kvóta
landsins til mengunar á einu horni
landsins? Er það sjálfsagt og eðli-
legt?
Auðvitað ekki. Það hlýtur að fara
eftir sanngirni (ef hún er þá ennþá til)
og eðlilegum notum á sameiginlegum
mengunarkvótum. Og viðhorfum til
uppgræðslu og skógræktar. Auðvitað
væri best að enginn þyrfti að menga
neitt eða raska neinu og allir yrðu
góðir við alla. Hver ætlar að byrja?
Umhverfisflugmenn og innfluttir um-
hverfisflugumenn? Ætli það!
Við í Þingeyjarsýslum getum og
ætlum að núllstilla okkar uppbygg-
ingu gagnvart mengun með end-
urheimt fyrri landgæða þannig að
hér verði engin umhverfisáhrif af
völdum stóriðju. Er það einskis metið
í umræðunni?
Hver á mengunarréttinn?
Sigurjón Benediktsson skrifar
um stóriðju á landsvísu » Við í Þingeyjar-sýslum getum og
ætlum að núllstilla okk-
ar uppbyggingu gagn-
vart mengun með end-
urheimt fyrri
landgæða …
Sigurjón Benediktsson
Höfundur er tannlæknir.
Laugavegur 182 • 4. hæð • 105 Rvík Fax 533 4811 • midborg@midborg.is
Björn Þorri hdl., lögg. fastsali, Karl Georg hrl., lögg. fastsali.
Sími 533 4800
286 fm einbýli sem skiptist í hæð, ris og kjallara á frábærum stað mið-
svæðis í Reykjavík. Bílskúr þar af 23,2 fm. Eignin skiptist í forstofu,
borðstofu, tvö herbergi, eldhús, borðstofa, stofu og geymslu á hæðinni.
Í kjallara er þvottahús, hol, geymsla, baðherbergi auk sér 2ja herbergja
íbúðar með sérinngangi. Einnig er sér 2ja herbergja íbúð í risi. V. 75,0 m.
Opið hús í dag milli kl. 14 og 16 (Brandur sýnir, sími 897-1401).
Unnarstígur 2
Opið hús
– Ö r u g g f a s t e i g n a v i ð s k i p t i ! –
Laugavegur 182 • 4. hæð • 105 Rvík Fax 533 4811 • midborg@midborg.is
Björn Þorri hdl., lögg. fastsali, Karl Georg hrl., lögg. fastsali.
Sími 533 4800
75,1 fm góð 3ja herbergja íbúð á 2. hæð í góðu fjölbýli. Íbúðin skiptist í
hol, stofu, eldhús, baðherbergi, þvottahús og tvö rúmgóð svefnherbergi.
Í kjallara er sérgeymsla, sameiginleg reiðhjóla- og vagnageymsla og
þurrkherbergi. Sameign er snyrtileg og með nýlegu teppi. Íbúðin er laus
strax. V. 18,5 m.
Opið hús í dag milli kl. 14.00 og 16.00. Íbúð 202.
Kjarrhólmi 12
Opið hús
Suðurlandsbraut 54,
við Faxafen, 108 Reykjavík,
sími 568 2444, fax 568 2446.
Ingileifur Einarsson, lögg. fasteignasali.
Til sölu um 1.800 fm iðnaðarhúsnæði með mikilli lofthæð og
stórum innkeyrsludyrum. Stærð lóðar er um 6.600 fm. Húsnæðið
hentar mjög vel fyrir hverskonar iðnað eða sem geymsluhús-
næði. Tækifæri fyrir aðila að skipta húsnæðinu niður í einingar og
selja eða leigja þannig. Lóðin býður upp á mikla nýtingarmögu-
leika. Staðsetning er á besta stað í Hveragerði og er mikil upp-
bygging á þessu svæði. Verðtilboð.
DYNSKÓGAR - HVERAGERÐI