Morgunblaðið - 10.03.2007, Blaðsíða 38

38 LAUGARDAGUR 10. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
✝ Gísli Vigfússonvar fæddur að
Flögu í Skaft-
ártungu í Vestur-
Skaftafellssýslu á
höfuðdag, 29. ágúst
1923.
Hann lést á
Hjúkrunarheim-
ilinu Klaust-
urhólum 1. mars
síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Vigfús Gunn-
arsson bóndi á
Flögu, f. 26. des. 1870, d. 3. feb.
1964 og kona hans Sigríður
Sveinsdóttir húsfreyja á Flögu, f.
2.okt. 1879, d. 2. jan. 1972.
Gísli var yngstur barna þeirra
hjóna.
Systkini Gísla voru:
Guðríður Vigfúsdóttir, f. 1901,
d. 1973. Gunnar Vigfússon, f.
1902, d. 1980.
Sveinbjörg Pálína Vigfúsdóttir,
f. 1904, d. 2005. Ágústa Þuríður
Vigfúsdóttir, f. 1906, d. 1985. Sig-
ríður Vigfúsdóttir, f. 1908, d. 1998
Sveinn Vigfússon, f. 1910, d.
1929.
Einnig ólust upp á Flögu hjá
foreldrum Gísla sonarsonur
þeirra Sveinn Páll Gunnarsson, f.
1929, d. 2003, síðar bóndi þar, og
systurbörn Sigríðar Sveinsdóttur,
húsfreyju, þau Páll Sigurðsson, f.
1910, d. 1929 og Sigríður Sigurð-
ardóttir, f. 1915, og lifir hún ein
hópinn sem ólst upp á Flögu hjá
Vigfúsi og Sigríði. Bjarni Marínó
Jónsson, f. 1919, d. 1939, ólst upp
á Flögu frá 10 ára aldri og var
5) Jóna Lísa, f. 11. mars 1963,
maður Páll Gunnarsson, f. 1956,
börn þeirra: a) Sævar Örn, f. 30.
okt. 1982, unnusta Ína Björg
Árnadóttir, b) Ágústa Sól, f. 30.
mars 1990.
6) Sigurgeir Bjarni, f. 8 apríl
1965, kona Jóhanna Lind Elías-
dóttir, f. 1968, synir þeirra a)
Breki Blær, f. 20. nóv. 1995. b)
Darri Dagur, f. 10 jan. 1999.
7) Sverrir, f. 6. apríl 1969, kona
Fanney Ólöf Lárusdóttir, f. 1970,
börn þeirra a) Svanhildur, f. 21.
ágúst 1999, d. 25. ágúst 1999, b)
Sólrún Lára, f. 4. júní 2002 og c)
Sigurður Gísli, f. 13.júlí 2006.
Gísli bjó alla sína tíð á Flögu.
Árið 1957 stofnuðu Gísli og Sig-
ríður nýbýlið Flögu 2 og byggðu
þá íbúðarhús og aðrar byggingar
sem þurftu til búskaparins ásamt
því að stækka og rækta ný tún og
bæta jörðina til búskapar að öðru
leyti. Gísli og Sigríður hættu
hefðbundnum búskap árið 1997.
Árið 1990 hófu þau Gísli og Sig-
ríður rekstur ferðaþjónustu á
Flögu samhliða öðrum störfum.
Þeim rekstri héldu þau áfram eft-
ir að þau hættu hefðbundnum bú-
skap.
Gísli sat í hreppsnefnd Skaft-
ártunguhrepps í áratugi, hann sat
í stjórn VerslunarfélagsVestur-
Skaftfellinga og fleiri félaga. Auk
bústarfa veitti Gísli forstöðu af-
greiðslu Verslunarfélagsins á
Flögu. Hann hafði með höndum
bensínafgreiðslu auk vinnu við
símstöðina á Flögu. Gísli sinnti í
tengslum við póstafgreiðsluna á
Flögu póstferðum í Meðalland og
víðar.
Útför Gísla verður gerð frá
Grafarkirkju í Skaftártungu í dag
klukkan 14.00
þar síðan vinnumað-
ur til æviloka.
Þann 14. nóv-
ember 1953 kvæntist
Gísli Sigríði Sigurð-
ardóttur frá Ljót-
arstöðum. Hún er
dóttir Sigurðar
Sverrissonar bónda
og Ástríðar Bárð-
ardóttur húsfreyju í
Jórvík í Álftaveri og
síðar á Ljótarstöðum
í Skaftártungu.
Börn Gísla og Sig-
ríðar eru:
1) Ásta Sigrún, f. 17. apríl 1955,
sonur hennar er Jóhann Óm-
arsson f. 7. okt. 1977, sambýlis-
kona Guðríður Inga Ingólfsdóttir,
barn þeirra Nói, f. 2005.
2) Vigfús Gunnar, f. 6. júní
1957, kona Lydía Pálmarsdóttir,
f. 1957, synir þeirra, a) Gísli, f. 14.
nóv. 1979, sambýliskona Lena
Dögg Dagbjartsdóttir, barn
þeirra Ísar Máni, f. 2006, b) Sig-
urbergur, f. 18. okt. 1985, unnusta
Ragna Kristín Jónsdóttir.
3) Stúlka, andvana fædd, 5. apr-
íl 1959.
4) Sigurður Ómar, f. 18. júlí
1960, kona Þórgunnur María Guð-
geirsdóttir, f. 1973, börn þeirra a)
Heiðrún Hrund, f. 24 okt. 2003. b)
Bjarki Snær, f. 7. maí 2006. Börn
hans frá fyrri sambúð með Sól-
rúnu Auðbertsdóttur eru c) Sig-
ríður Dögg, f. 18. júlí 1985, dóttir
hennar Emilía Ósk Orradóttir, f.
2006, d) Brynjar Þór, f. 22. júlí
1986, e) Anna Björk f. 3. janúar
1991.
Gísli Vigfússon, faðir minn, er lát-
inn. Ekki er hægt að segja að það hafi
komið á óvart eins og heilsu hans
hafði verið háttað nú síðustu misser-
in.
Gísli fæddist og ólst upp á Flögu.
Þar átti hann heima alla sína tíð og
varð það hlutskipti hans að taka við
forráðum á jörðinni ásamt með Sveini
frænda sínum og héldu þeir uppi bú-
skap þar meðan heilsa og kraftar ent-
ust.
Þegar Gísli nú kveður jarðlífið síð-
astur barna þeirra hjóna Vigfúsar og
Sigríðar sem bjuggu á Flögu verða
nokkur kaflaskil. Nú er það fólk sem
þar fæddist og ólst upp við þá bú-
skaparhætti sem tíðkuðust fyrir tíma
vélvæðingarinnar horfið á braut. Það
var fólkið sem hafði hestinn sem þarf-
asta þjóninn, til að komast leiðar
sinnar og til flutninga og annarra að-
kallandi starfa og framkvæmda.
Einnig var það fólkið sem varð að
treysta á handaflið við hinar marg-
víslegu framkvæmdir sem auðvitað
þurfti ætíð að sinna.
Gísli Vigfússon var eftirlæti systk-
ina sinna og foreldra enda yngstur og
naut því umhyggju og elsku þeirra
sem eldri voru á heimilinu. Það mátti
seinna sjá er Gísli á fullorðinsárum
heimsótti árvisst systur sínar til
Reykjavíkur og dvaldi þá hjá þeim
fáa daga. Það voru miklar gleðistund-
ir hjá systkinunum við spil og spjall
og sýndu vel hvern hug þær báru til
litla bróður
Ekki voru þó ár bernskunnar án
áfalla. Vorið 1929 drukknuðu, við sil-
ungsveiði í Flögulóni, bróðir Gísla,
Sveinn, og fósturbróðir og frændi,
Páll. Þeir frændur voru á nítjánda ári
er þetta gerðist. Nærri má geta hvað
þessi atburður hefur rist djúpt í við-
kvæma barnssál. Þessi dapra reynsla
átti eftir að fylgja honum og systk-
inum hans alla tíð. Gat Gísli aldrei um
sína ævidaga rætt þennan dapurlega
atburð og var það svo með marga
aðra er þar áttu um sárast að binda.
Ekki er vafi á að þessi atburður mót-
aði og hafði áhrif á hans innri mann er
fram liðu stundir. Þar var stilling, yf-
irvegun og æðruleysi og trúin á góðu
gildin í mannheimum, samhjálpin og
orðheldnin.
Formælingar eða fúkyrði voru
ekki að hans skapi og allra síst í ann-
arra garð. Hjá honum voru helgir
dagar virtir og fjölmargt sem ekki
mátti á sunnudögum gera og að ekki
sé talað um aðra helga daga. Má í því
sambandi minnast að ekki þótti hon-
um stórmannlegt þegar menn stund-
uðu skot- og stangveiði í dymbilviku
og afleitast á föstudaginn langa.
Ungum er það allra bezt
að óttast guð sinn herra.
Þeim mun vizkan veitast mest
og virðing aldrei þverra.
Vertu dyggur, trúr og tryggur,
tungu geymdu þína,
við engan styggur né í orðum hryggur,
athuga ræðu mína.
Víst ávallt þeim vana halt:
vinna, lesa, iðja,
umfram allt þó ætíð skalt
elska guð og biðja.
(Hallgr. Pétursson.)
Gísli vann að búi foreldra sinna
fram til fullorðinsára, en þá stofnaði
hann nýbýlið Flögu II þar sem hann
byggði upp íbúðarhús og hús fyrir
búpening. Jafnframt því að stunda
búskap var afgreiðsla Pósts og síma á
Flögu og þar var viðkomustaður
áætlunarbíla og bensínafgreiðsla.
Þessu fylgdu ýmis störf og snúningar
og mest þó póstferðirnar í Skaftár-
tungu og Meðalland. Þær ferðir voru
upphaflega farnar á hestum en síðar
á jeppa eftir að hann kom til sögunn-
ar. Þessar ferðir voru við frumstæðar
aðstæður og oft erfiðar, þá lét Gísli
ekki hlut sinn og þurfti oft að þrykkja
jeppanum í gegnum snjóskafla og yf-
ir aurbleytur, á vorin. Þá var bitið á
jaxlinn og ekki aftur snúið fyrr en í
fulla hnefana. Fyrir kom að lyfta
þurfti dekki og tína grjót undir eða
jafnvel að koma jeppanum á hjólin
aftur þegar svo illa vildi til að hann
hafði lagst á hliðina í svo svartri drífu
að ekki sáust handa skil.
Það var ótrúlegt hvað hægt var að
komast og gera, enda kjarkurinn til
staðar og þori við brugðið. Vélin í
jeppanum þætti ekki stór í dag, samt
var stundum keyrt hart við ákveðnar
og góðar aðstæður og þótti þá sumum
nóg um.
Vert er að minnast samtakamátt-
arins sem ríkti og ríkir í því samfélagi
sem Gísli spratt úr. Þar lagðist fólkið
á eitt með nágrönnum og vinum þeg-
ar hagra handa var vant. Samhjálpin
var öllum í blóð borin og var það sama
hvort um var að ræða húsbyggingar
eða aðrar framkvæmdir. Bændur af
bæjunum komu saman og hjálpuðu
hverjir öðrum þegar þess þurfti með.
Gísli á Flögu lét ekki sitt eftir
liggja þegar á þurfti að halda og alltaf
var hann reiðbúinn, brosandi til að
leggja hönd að hverju því verki þar
sem hjálpar og aðstoðar var þörf.
Gísli var óttalaus og lét ekki álit
annarra stjórna gerðum sínum. Hann
lét ekki eigin hag eða hvað hann bæri
úr býtum ráða för og hann sá ekki eft-
ir tíma sínum sem hann varði til að
leggja lið þeim sem í vanda var stadd-
ur.
Gaman er að muna smala-
mennskurnar í Utanfljótsheiðunum.
Þar var Gísli sjálfkjörinn fyrirliði í
áratugi. Þá unnu allir saman, fólkið af
bæjunum og Álftveringar komnir til
að taka þátt smölunum og hyggja að
fé sínu.Var þá mikill hugur í mönn-
um, farið ríðandi milli bæja og stund-
um gist. Svo var smalað og á sumrin
vakað úti í réttum við rúning og
mörkun lamba.
Gefðu, að móðurmálið mitt,
minn Jesú, þess ég beiði,
frá allri villu klárt og kvitt
krossins orð þitt út breiði
um landið hér
til heiðurs þér,
helzt mun það blessun valda,
meðan þín náð
lætur vort láð
lýði og byggðum halda.
(Hallgr. Pétursson.)
Undanfarin ár hefur Gísli dvalið á
Hjúkrunarheimilinu á Kirkjubæjar-
klaustri og var hann þá lúinn og far-
inn að kröftum og þar tók hann á móti
skapara sínum að áliðnum degi 1.
mars síðastliðinn.
Jafnlyndi, glettni og æðruleysinu
hélt hann til loka dags. Hann átti til,
að sögn góðs félaga á Klaustri, að
segja skrýtlur þegar þannig lá á hon-
um. Þakklátur var hann, sem og við
aðstandendur hans, öllu því góða
fólki, frændum og vinum sem með
honum dvöldu þar og deildu kjörum.
Að lokum er fólkinu góða sem
starfað hefur á Klausturhólum og
annaðist hann af væntumþykju, nær-
gætni og góðmennsku færðar alúðar-
þakkir fyrir fórnfúst starf í þágu hans
og annarra sem þar dvelja.
Blessuð sé minning Gísla Vigfús-
sonar á Flögu, hún lifir og honum
fylgja hugheilar þakkir fyrir leiðsögn
og hlýju í gegnum árin.
Vigfús Gunnar Gíslason.
Þegar ég frétti andlát pabba varð
mér hugsað til systkinahópsins hans,
nú væri orðið kátt í höllinni, þær syst-
ur farnar að snúast í kringum hann
eins og þær gerðu gjarnan þegar
Gísli Vigfússon
ÞAÐ er undarlegt til þess að
hugsa að það að búa í bæjarfélag-
inu mínu sé orðið svo íþyngjandi
og erfitt, þrátt fyrir
mikla eljusemi íbú-
anna og vilja til að
vera hér áfram, að
það er nær ólíft.
Frumkvæði
Þeir eru ófáir ein-
staklingarnir bæði
menntaðir og ómennt-
aðir sem hafa lagt á
sig mikla vinnu til að
halda framleiðslufyr-
irtækjum á Vest-
fjörðum gangandi.
Mikil vinna, mikil
ábyrgð því allt þetta
fólk vissi að ekki yrði
hlaupið að því fyrir
starfsmennina að
finna sambærileg eða
betri störf. Fjöldi
fólks um land allt hef-
ur lagt aleiguna undir
í þeirri góðu trú að
það væri að efla
byggð og styrkja sitt
sveitarfélag með því
að skapa ný störf.
Það eina sem hefur
mætt þessum ofur-
hugum eru álögur
ríkisins, hátt gengi og áberandi
verri samkeppnisstaða vegna sam-
gangna og flutningskostnaðar.
Svona ykkur að segja er búið að
gera nóg af skýrslum um allt á
Vestfjörðum en allan fram-
kvæmdavilja hefur skort til að
fylgja eftir þeim niðurstöðum sem
þar koma fram. Allar þær skýrslur
sem fjalla um ójöfnuð og að ekki
hafi í raun verið nein byggðastefna
á Íslandi undanfarinn áratug eru
vandlega geymdar og gleymdar.
Þegar ég svo skoða umhverfið í
raun geri ég mér ljóst að ég hef
eytt tíma mínum til einskis í allt
þetta basl og ég er ekki ein um að
átta mig á því að það var vitlaust
gefið allan tímann.
Samgöngur
Þegar skipaflutningar voru lagð-
ir niður um landið var ljóst að enn
myndi flutningskostnaður hækka
og enn erfiðara yrði fyrir lítil fyr-
irtæki að lifa af í samkeppni. Síðan
hefur þetta bara versnað og skýr-
ingin er „verðlagsþróun“, „hækk-
andi olíuverð“ og „erfiðar að-
stæður“ sem lögðust af meiri
þunga á Vestfirðinga en aðra.
Stóriðja
Hver sem afstaða Vestfirðinga
var til stóriðju fögnuðu þeir með
Austfirðingum að nú ætti loks
meira af skattpeningum Austfirð-
inga að renna aftur til þeirra í
fjórðunginn. Vestfirðingar hefðu
ekki þurft að samfagna svo mjög,
því þeir einu sem treystandi var til
að slá á þensluna sem af virkj-
unarframkvæmdunum hlaust voru
Vestfirðingar sjálfir með frestun
framkvæmda. Þegar Vestfirðingar
bentu á að þeir væru hreinlega al-
veg afskiptir í þróun mála í landinu
og að það fjármagn sem hingað
streymdi væri mun minna en það
fjármagn sem héðan streymdi burt
í sameiginlega landssjóði fóru
landsfeður okkar að
hugsa málið.
Þáverandi iðn-
aðarráðherra, Val-
gerður Sverrisdóttir,
kom hingað vestur og
var mikið um dýrðir
og tilefni til að skála
því nú skyldi atvinnu-
lífið eflt og allar að-
stæður jafnaðar. Það
er ekki gott að telja
núllin í gegnum
kampavínsfroðu en
glöggum áheyrendum
á þessum fögnuði varð
ljóst að tilefnið var 10
mkr. framlag til at-
vinnusköpunar. Það
var eins vandræðalegt
og sagan um nýju fötin
keisarans þegar einum
fundarmanna varð á að
kalla úr salnum að
þessi upphæð, sem
ætti að efla hér allt,
dygði ekki fyrir kjall-
araíbúð á höfuðborg-
arsvæðinu. Menn
dreyptu þá á kampa-
víninu af meiri krafti
og létu eins og ekkert
hefði í skorist og bentu stjórn-
endur fundarins á að Vestfirð-
ingum bæri að fagna öllu sem að
þeim væri rétt.
Fyrirgefið mér, hef ég ekki
borgað skattana mína alla mína
tíð? Hafa aðrir Vestfirðingar ekki
líka þurft að borga skatta til ís-
lenska ríkisins alla sína tíð? Það
mætti stundum halda að við vær-
um hér á styrkjum en ég get full-
vissað alla um það að íslensku rík-
isstjórninni dytti síst af öllu í hug
að senda á Vestfirði ölmusustyrki
af nokkru tagi. Ég þori að fullvissa
alla Vestfirðinga um að þeir hafa
með fullri reisn unnið fyrir launum
sínum og eiga fullan rétt á fullri
þjónustu eins og hún hefur verið
skilgreind af ríki og sveit-
arfélögum. Það litla sem hingað
kemur er aðeins til að friða slæma
samvisku.
Ég verð að segja að ef ég hefði
búið síðustu tíu árin í Grafarvogi
þá hefði ég ekki setið á fjölda
funda um atvinnumál til að leggja
drög að stefnu fyrir stjórnvöld.
Nei, líklegast hefði ég verið í tóm-
stundastarfi. Það gleymist nefni-
lega þegar kallað er eftir frum-
kvæði frá heimamönnum, sem mér
finnst hafa verið mikið í gegnum
tíðina, að það þarf að hlusta og það
þarf að framkvæma. Það er ekki
hægt að ætlast til þess að fólk
leggi endalausa vinnu á sig og einu
launin fyrir alla vinnuna eru að þér
er sagt að þú hafir ekki sýnt nógu
mikið frumkvæði og kraft. Það fólk
sem mótar stefnuna fyrir okkur
Vestfirðinga er sama fólkið og mót-
ar stefnuna fyrir alla landsmenn.
Við sjáum lítinn árangur af þeirra
vinnu og fer hún bæði hægt og
hljótt um héruð hér fyrir vestan,
enda fylgir sjaldan mikill vilji til
framkvæmda, hvað þá fjármagn.
Mér finnst eins og mér hafi ver-
ið boðið í dans og dansherrann er
íslenska ríkið. Það trampar á tán-
um á mér, er stirt og þursalegt og
vill í raun ekkert með mig hafa eða
réttara að segja byggðarlagið mitt
og fólkið sem þar býr. Það sem er
verra hjá okkur Vestfirðingum en
forsætisráðherranum er að við höf-
um enga „næstbestu“ til að dansa
við. Því ef okkar eigið þjóðríki,
sem þó þiggur skattana okkar,
bregst á allan hátt hvert eigum við
þá að leita?
Hverjir hafa sam-
félagslega skyldu?
Guðrún Anna Finnbogadóttir
skrifar um samfélagsmál
Anna Guðrún
Finnbogadóttir
»Mér finnsteins og mér
hafi verið boðið í
dans og dans-
herrann er ís-
lenska ríkið.
Það trampar á
tánum á mér, er
stirt og þursa-
legt …
Höfundur er B.sc. sjávarútvegsfræð-
ingur og vinnur að rannsóknum.
MINNINGAR