Morgunblaðið - 15.04.2007, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. APRÍL 2007 39
Pólitísk þýðing
H
vaða pólitíska þýðingu hefur
það ef Jón Baldvin Hannibals-
son hefur rétt fyrir sér um það,
að enn ein tilraun vinstri
manna til sameiningar hafi
mistekizt? Það hefur mikla
pólitíska þýðingu.
Samfylkingin hefur haldið því fram, að hún
væri hið nýja pólitíska forystuafl á vinstri kant-
inum. Það er bara rangt. Ef um slíkt afl er að
ræða eru það Vinstri grænir. Það er engin
ástæða til að velta því fyrir sér, hvort kona geti
hugsanlega orðið forsætisráðherra á Íslandi í
fyrsta sinn. Það er ekki í spilunum í þessu sam-
hengi. Ef ríkisstjórn yrði mynduð á vinstri kant-
inum með stuðningi Framsóknarmanna eða Ís-
landshreyfingarinnar er Steingrímur J.
Sigfússon hið augljósa forsætisráðherraefni
slíkrar ríkisstjórnar – ekki Ingibjörg Sólrún. Að
vísu er ósennilegt að Framsóknarmenn mundu
taka þátt í slíkri ríkisstjórn nema undir forsæti
formanns Framsóknarflokksins en þá tegund af
ríkisstjórn, sem hér sat 1978 til 1979 telur Jón
Baldvin í Lesbókargrein sinni verstu ríkisstjórn
lýðveldisáranna. Hugmyndir hans um ríkisstjórn
á vinstri kantinum með stuðningi Íslandshreyf-
ingarinnar virðast ekki vænlegar um þessar
mundir vegna þess að samkvæmt síðustu könn-
unum er fylgi Íslandshreyfingarinnar ótrúlega
lítið en það kann að breytast.
En jafnframt er nokkuð ljóst, að reynist Sam-
fylkingin á fallanda fæti, sem hið mikla samein-
ingarafl vinstri manna, fer að kvarnast úr þeim
flokki. Gamlir stuðningsmenn Alþýðuflokksins
hafa lengi haft hægt um sig í Samfylkingunni
enda verið ýtt út í kuldann. Þeir sem sátu kynn-
ingarfund flokksins um efnahagsmál fyrir nokkr-
um dögum segja, að þar hafi Alþýðuflokkurinn
risið upp á ný til þess að hlusta á einn af sínum
gömlu leiðtogum, Jón Sigurðsson, sem olli þeim
ekki vonbrigðum.
Það er ekki hægt að útiloka að sá armur Sam-
fylkingarinnar fari sína leið ef kosningaúrslitin
verða á þann veg, sem kannanir benda til og taki
höndum saman við fólk eins og Ómar Ragn-
arsson og Margréti Sverrisdóttur.
En eftir sitji gamlir félagar úr Kvennalista og
Alþýðubandalagi.
Jón Sigurðsson, fyrrverandi ráðherra Alþýðu-
flokksins hefur gengið inn á hið pólitíska svið á
ný og með talsverðum þunga. Það er af og frá að
hægt sé að líta svo á, að hann hafi verið í hlut-
verki einhvers sérfræðings og ráðgjafa í efna-
hagsmálum á kynningarfundi Samfylkingarinn-
ar. Hér var um að ræða pólitíska endurkomu
Jóns Sigurðssonar. Nái Samfylkingin því að
komast í ríkisstjórn að kosningum loknum munu
margir verða til þess að þrýsta á um að Jón Sig-
urðsson verði einn af ráðherrum flokksins í
slíkri ríkisstjórn, sem lítill stuðningur verður við
innan þingflokks Samfylkingar. Þar er fólk, sem
sjálft vill fá ráðherrastól.
Samstarf þeirra Jóns Baldvins Hannibalsson-
ar og Jóns Sigurðssonar var einn mesti styrkur
Alþýðuflokksins á sínum tíma. Þeir bættu hvor
annan upp. Bókaumsagnir Jóns Baldvins hér á
síðum Morgunblaðsins undanfarna daga og vik-
ur benda ekki til þess, að hann sé setztur í helg-
an stein í pólitík, miklu fremur að hann bíði eftir
tækifæri, sem kann að opnast fari kosningarnar
á þann veg, sem kannanir benda til.
Það eru ekki uppi háværar raddir innan Sjálf-
stæðisflokksins um samstarf við Samfylkingu í
ríkisstjórn að kosningum loknum. En slíkt er þó
ekki hægt að útiloka. Einn af þeim sem aug-
ljóslega hallast að slíku samstarfi er Þorsteinn
Pálsson, fyrrverandi formaður Sjálfstæðisflokks-
ins og nú ritstjóri Fréttablaðsins. Þetta má lesa
út úr skrifum Þorsteins í blaði hans og þá jafn-
framt að hann hallist æ meir að því að Ísland
eigi að sækja um aðild að Evrópusambandinu.
Kannski er samhengi þarna á milli. En að vísu
er grundvallarmunur á sjónarmiðum Þorsteins
og Samfylkingarmanna, þegar kemur að ákvæði
í stjórnarskrá um sameign þjóðarinnar á fiski-
miðunum. Þorsteinn Pálsson, sem er einn af
fulltrúum Sjálfstæðisflokksins í stjórnarskrár-
nefnd átti meiri þátt í að það ákvæði var ekki
tekið upp í tillögur nefndarinnar en menn hafa
almennt áttað sig á og var í þeim efnum sam-
kvæmur sjálfum sér.
Það bendir margt til þess, að hið mikla sam-
einingarafl vinstri manna, Samfylkingin, muni
splundrast á næstu misserum ef kosningaúrslitin
sýna, að Jón Baldvin hafi rétt fyrir sér og að
flokknum hafi mistekizt ætlunarverk sitt. Aðild
að ríkisstjórn gæti frestað því en sennilega ekki
komið í veg fyrir það, þegar til lengri tíma er lit-
ið.
Alþýðuflokkurinn er enn til og gæti öðlast
nýtt líf og einhver brot úr Samfylkingu gengið
til liðs við Vinstri græna.
Margir hafa haft það á tilfinningunni, að kosn-
ingarnar í vor gætu leitt til umskipta í íslenzkum
stjórnmálum. Þau umskipti gætu hins vegar orð-
ið á annan veg en flestir hafa talið hingað til.
Leiði kosningaúrslitin í ljós, að „tilraunin um
sameiningu jafnaðarmanna hafi enn einu sinni
mistekizt“, eins og fyrrverandi formaður Al-
þýðuflokksins ýjar að í Lesbókargrein í dag,
yrðu það mikil pólitísk tíðindi.
» Það eru vísbendingar um að ástandið í forystusveit Sam-fylkingarinnar sé eitthvað í ætt við það, sem var í Sjálfstæð-
isflokknum undir lok áttunda áratugarins og í byrjun þess ní-
unda, sem braust fram eins og menn muna í myndun
ríkisstjórnar Gunnars heitins Thoroddsens, þegar nokkrir þing-
menn Sjálfstæðisflokksins studdu þá stjórnarmyndun.
rbréf
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Af landsfundi Samfylkingarinnar