Morgunblaðið - 17.04.2007, Blaðsíða 2

2 ÞRIÐJUDAGUR 17. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskiptablað vidsk@mbl.is Umsjón Björn Jóhann Björnsson,
bjb@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi, gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is, Stefán Ólafsson,
Arnór Ragnarsson Dagbók| Kirkjustarf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Hulda Kristinsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
AUÐNUTITTLINGUR var orpinn
fyrir síðustu helgi við ónefndan bæ
norður í Aðaldal. Hreiður hans er á
grenigrein um einn metra frá jörðu.
Séra Sigurður Ægisson, sem sjálfur
er í barneignarleyfi, vitjaði auðnu-
tittlingsfrúarinnar „á sængina“ og
sá að fjögur egg voru komin í hreiðr-
ið.
Að sögn Yanns Kolbeinssonar, líf-
fræðings hjá Náttúrustofu Suður-
lands, er ekki óalgengt að varp
fyrstu auðnutittlinga hefjist þegar
vika er liðin af apríl. Gildir þá einu
hvort þeir eru norðanlands eða
-sunnan. Hann taldi að egg auðnu-
tittlinganna væru um þrjár vikur að
klekjast.
Fleiri fuglategundir hefja varp
snemma vors og nefndi Yann hrafna
og þresti í því sambandi. Fyrstu
svartþrestirnir eru lagstir á en þeir
fyrstu hófu varp fyrir viku til tíu
dögum á höfuðborgarsvæðinu.
Svartþröstum hefur fjölgað talsvert
á höfuðborgarsvæðinu á und-
anförnum árum. Þá verpa skóg-
arþrestir einnig snemma og sagði
Yann að finna mætti hreiður skóg-
arþrasta sem fullorpið væri í fyrir
20. apríl.
Aprílvarp
í Aðaldal
Ljósmynd/Sigurður Ægisson
Á hreiðri Auðnutittlingur í Aðaldal.
BÆÐI Normund Mieziz og Héðinn
Steingrímsson, efstu menn á alþjóð-
lega skákmótinu Reykjavík Interna-
tional – minningarmótinu um Þráin
Guðmundsson, gerðu jafntefli í gær.
Jón Viktor Gunnarsson lagði á hinn
bóginn andstæðing sinn, hina ind-
versku Subbaraman Vijayalakshmi
og komst þar með upp að hlið Héðins
í 2.–4. sæti. Jón Viktor og Héðinn
hafa 4½ vinning en Mieziz er með 5
vinninga. Alls verða tefldar níu um-
ferðir og lýkur mótinu á fimmtudag.
Jón Viktor og Héðinn munu etja
kappi í sjöundu umferð sem fram fer
í dag en Mieziz teflir við Skotann
John Shaw sem hefur 4½ vinning líkt
og þeir Jón Viktor og Héðinn.
Hinn ungi og efnilegi skákmaður
Sverrir Þorgeirsson tapaði sinni
fyrstu skák í gær og er með 2½ vinn-
ing.
Spenna eykst
á skákmóti
♦♦♦
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
ÍSLENSK erfðagreining setti í gær á markað
fyrsta erfðaprófið sem getur greint hvort fólk eigi á
hættu að fá sykursýki 2, svonefnda fullorðinssyk-
ursýki. Þetta er jafnframt fyrsta varan sem fyr-
irtækið setur á almennan markað.
Kári Stefánsson, forstjóri ÍE, boðar að fleiri
erfðapróf sem greina hættu á öðrum sjúkdómum
komi á markað innan tíðar og ekki sé ólíklegt að
eitt þeirra muni greina áhættu á blöðruhálskrabba-
meini.
Hvert próf sem greinir erfðafræðilega áhættu á
sykursýki 2 kostar 500 bandaríkjadali sem jafn-
gildir tæplega 33.000 íslenskum krónum. Læknar
um allan heim geta sent blóðsýni úr skjólstæðing-
um sínum til höfuðstöðva Íslenskrar erfðagrein-
ingar í Reykjavík þar sem prófið er framkvæmt.
Líkurnar á að fá sykursýki 2 fara bæði eftir um-
hverfislegum þáttum og erfðum. Þannig er fólk
sem er of feitt í áhættuhópi og einnig fólk með til-
tekna erfðafræðilega eiginleika.
Í samtali við Morgunblaðið í gær benti Kári á að
talið væri að um 7% fólks í hinum vestræna heimi
væru með sykursýki 2. Með prófinu væri kannað
hvort einstaklingur hefði ákveðinn erfðabreyti-
leika en hann yki líkur á að við-
komandi fengi sykursýki 2.
Væru báðir foreldrar með
þennan erfðabreytileika tvö-
földuðust líkurnar á að barn
þeirra fengi þennan sjúkdóm.
Þá hefði það verið leitt í ljós
að hefði fólk þennan erfða-
breytileika brygðist það betur
en aðrir við breytingum á lífs-
stíl. Með því að taka prófið gæti
fólk í áhættuhópum gengið úr skugga um hvort það
ætti á hættu að þróa með sér þennan sjúkdóm og
brugðist við í samræmi við niðurstöðuna. „Þú getur
hreyft þig meira og þú getur borðað minna og þú
getur meira að segja tekið lyf sem minnka líkurnar
á því að þú fáir sykursýki 2,“ sagði Kári.
Skapi umtalsverðar tekjur
Á undanförnum árum hefur orðið mikil þróun í
framleiðslu erfðaprófa en að sögn Kára er prófið
sem Íslensk erfðagreining setti á markað í gær þó
líklega fyrsta erfðatæknilega prófið sem hægt er
að nota til að meta hættuna á flóknum erfðafræði-
legum sjúkdómum, þ.e. þegar erfðir og umhverf-
isþættir spila saman.
Á vef Íslenskrar erfðagreiningar, www.-
decode.is, er ítarlega fjallað um þær rannsóknir
sem liggja að baki erfðaprófinu. Þar kemur einnig
fram að með aukinni velmegun og aukinni tíðni of-
fitu hafi sykursýki 2 orðið eitt stærsta heilbrigð-
isvandamál vestrænna landa. Alls séu um 200 millj-
ónir manna með þennan sjúkdóm og Alþjóðlega
heilbrigðisstofnunin geri ráð fyrir að árið 2025
verði fjöldinn kominn í 300 milljónir. Er jafnvel tal-
að um faraldur í þessu sambandi. Um 5.000 ein-
staklingar hafa verið greindir með sykursýki af
gerð 2 hér á landi.
Miðað við þetta mætti ætla að töluverður áhugi
væri á erfðaprófinu en aðspurður sagðist Kári ekki
geta sagt fyrir hversu mörg próf fyrirtækið gæti
hugsanlega selt á ári.
„Ég skal segja þér hvað ég reikna með að selja
mörg svona próf á ári í lok þessa árs, ég get ekki
gert það fyrr. Það er það lítið af svona erfðaprófum
á markaði í dag að það er erfitt að gera áætlanir,“
sagði hann. Hann byggist þó við því að prófið
myndi í framtíðinni skapa umtalsverðar tekjur fyr-
ir fyrirtækið.
Á næstu 12 mánuðum hyggst Íslensk erfða-
greining setja nokkur erfðapróf á markað. Kári
vildi ekki greina frá því hvaða sjúkdómum þau
tengdust en sagði ekki ólíklegt að eitt þeirra myndi
meta áhættu á blöðruhálskrabbameini.
Selur próf fyrir sykursýki 2
Kári Stefánsson
FULLTRÚAR frá Tryggingamið-
stöðinni, tryggingafélagi RARIK,
hafa verið að kanna svæðið þar sem
aurflóðið féll á Sauðárkróki á sunnu-
dagsmorgun. Samkvæmt upplýsing-
um frá forstjóra fyrirtækisins liggur
ekkert fyrir enn hvað skaðabóta-
skyldu varðar og verður málið skoð-
að nánar á næstu dögum.
Hreinsunarstarf hélt áfram á
Sauðárkróki í gærdag og lauk vinnu
stórvirkra vinnuvéla um kvöldmat-
arleytið. Búið er að tæma alla kjall-
ara sem flæddi inn í en hreinsunar-
vinna mun halda áfram næstu daga.
Að sögn Jóns Arnar Berndsen, bæj-
arverkfræðings hjá Sveitarfélaginu
Skagafirði, er enn erfitt að henda
reiður á tjóninu sem hlaust af en
ljóst að íbúðarhús skemmdust tölu-
vert auk innanstokksmuna.
Aðveitupípan frá 1949
Aðveitupípan sem gaf sig var lögð
árið 1949 og því komin til ára sinna.
Því vaknar sú spurning hvort fleiri
pípur séu álíka gamlar og hvort
hætta sé á að einhverjar gefi sig.
Aðspurður sagði Eiríkur Bogason,
framkvæmdastjóri Samorku sem
eru samtök orku- og veitufyrir-
tækja, að hann reiknaði með að
ástand vatnspípna væri skoðað
reglulega og ekki hefði verið rætt
um hvort kanna þyrfti fleiri lagnir.
Pípan gaf sig um klukkan níu en
skömmu áður höfðu starfsmenn frá
RARIK grafið í sundur háspennu-
línu með þeim afleiðingum að raf-
magn fór af bænum. Tryggvi Þór
Haraldsson, forstjóri RARIK, sagði
að síðan hefði hafist keðjuverkun. Í
kjölfarið hefði Gönguskarðsvirkjun
slegið út og við það hefði myndast
þrýstingur í pípunni, sennilega
vegna þess að þrýstijöfnunarloki
hefði brugðist. Aðspurður sagði
Tryggvi að erfitt hefði verið að
koma í veg fyrir flóðið og ekki hefði
verið hægt að sjá þessa röð atvika
fyrir.
Ljóst er að milljónatjón varð á
húsum og innanstokksmunum og líf
margra íbúa sett úr skorðum í bili.
Mest er þó um vert að ekki varð
manntjón í þessu fyrirvaralausa
aurflóði en það hlýtur að teljast mik-
il mildi. Eins og greint var frá í
Morgunblaðinu í gær var ungt barn
sofandi úti í barnavagni þegar flóðið
skall á en fyrir tilviljun hafði móðir
þess haft vagninn fyrir framan húsið
en ekki við útidyrnar eins og venju-
lega. Ef vagninn verið á hefðbundn-
um stað má gera ráð fyrir að flóðið
hefði hrifið hann með sér og hefði þá
varla þurft að spyrja að leikslokum.
Skaðabótaskyldan óljós
Mokað Hreinsunarstarf hélt áfram á Sauðárkróki í gærdag og var grófri vinnu að mestu lokið undir kvöldið.
Ljósmynd/Pétur Ingi Björnsson
Nafir Aurflóðið steyptist niður Nafirnar sem eru nyrst í kaupstaðnum og þaðan í sjó fram. Flóðið hafnaði á sjö
íbúðarhúsum og olli verulegum skemmdum á sumum þeirra. Tveir bílar urðu fyrir flóðinu en menn sluppu.
UPPTÖKUR úr eftirlitsmyndavéla-
kerfi dugðu ekki til að sakfella 37 ára
gamlan karlmann sem grunaður var
um að hafa stolið tveimur fartölvum
úr verslunum BT, samtals að verð-
mæti 360.000 krónur.
Í báðum tilvikum náðust myndir
af afbrotunum á eftirlitsmyndavéla-
kerfi búðanna og þótt dómnum þætti
líklegt og jafnvel mjög sennilegt að
ákærði hefði verið þar á ferðinni
tækju upptökurnar ekki af öll tví-
mæli um það.
Maðurinn var handtekinn í kjölfar
þjófnaðar á þriðju fartölvunni og
taldi lögreglumaður sem rannsakaði
fyrsta þjófnaðinn að hann þekkti
hann á upptökunum, bæði andlit
hans og klæðnað. Maðurinn neitaði
alfarið sök og sagði m.a. að hugsan-
lega ætti hann tvífara hér á landi.
Þar sem allur vafi fellur sakborningi
í hag var hann sýknaður.
Upptökur
dugðu ekki
♦♦♦