Morgunblaðið - 26.10.2007, Blaðsíða 29

mstarfi af
t.d. lánað
gu í Þjóð-
afa engin
er einnig
stað með
erkefni og
nýju ljósi
diska Mu-
malegt við-
a að flytja
æri í sam-
egra sam-
fn eigi að
garsköpun
ngarverð-
heimkoma
munanna væri ekki aðeins fengur
fyrir íslenska fræðimenn heldur
vissi hún til þess að hönnuðir og
listamenn væru spenntir að fá að
skoða búninga sem þarna væru.
Góðar geymslur forsenda
heimflutnings
Samþykkt var í vor að ríkissjóður
legði 1,5 milljónir króna til að kosta
heimflutning munanna frá Svíþjóð.
Margrét sagði að forsenda þess að
hægt hefði verið að taka við mun-
unum hefði verið að hér væru góðar
geymslur og nægt geymslurými.
Hún sagði að þó að geymslur Þjóð-
minjasafnsins væru fullar væru
gripirnir frá Svíþjóð ekki fyrirferð-
armiklir. Munirnir kæmu líka heim
á réttum tíma því að í fjárlagafrum-
varpinu væri gert ráð fyrir 70 millj-
óna króna fjárveitingu til þess að
móta framtíðarsýn og lausnir í
geymsluvanda þjóðmenningarstofn-
ana. „Með þessu er menntamálaráð-
herra að stíga mjög stórt og mik-
ilvægt skref. Það er verið að fara
yfir geymsluþörf Listasafns Íslands,
Þjóðminjasafnsins, Landsbókasafns
og Þjóðskjalasafns og skoða þetta
heildstætt. Það er auðvitað eina vitið
í stað þess að hver stofnun sé að tak-
ast á við geymsluleysi. Mér finnst
þess vegna vera aukinn skilningur á
nauðsyn þess að tryggja góða varð-
veislu á ómetanlegum menningar-
verðmætum þjóðarinnar.
Það er ljóst að eitt af skilyrðunum
sem söfn setja almennt við afhend-
ingu og skil á munum er að það sé
100% aðstaða til að geyma þá og
varðveita hér á landi.“
Margrét sagði að flutningur grip-
anna heim frá Svíþjóð rímaði ágæt-
lega við stefnu Þjóðminjasafnsins að
lána muni frá safninu til safna á
landsbyggðinni sem væru í stakk
búin til að taka við þeim. Þannig
hefðu munir verið fluttir til Tækni-
minjasafnsins á Seyðisfirði. Bílar
hefðu farið á safnið í Skógum. Land-
búnaðarvélar væru lánaðar til
Landbúnaðarsafnsins á Hvanneyri
og bátar eru víða um landið. Sömu-
leiðis er hús í húsasafni Þjóðminja-
safnsins nýtt í þágu safnastarfs á
landsbyggðinni.. Einnig hefði verið
rætt um að lána meginþorra báta-
safnsins til Vestfjarða, en forsenda
þess væri að komið yrði upp
geymsluaðstöðu fyrir þá í lands-
fjórðungnum. Þetta styrkti safn-
astarf á landsbyggðinni, ferðaþjón-
ustu og atvinnulíf.
Sýning um rannsóknir
Kristnihátíðarsjóðs
Í síðustu viku var opnuð sýningin
„Á efsta degi“ í Bogasal Þjóðminja-
safnsins, en þar eru Bjarnastaða-
hlíðarfjalirnar sýndar, en þær eru
taldar vera úr Hóladómkirkju á 12.
öld. Fjalirnar eru taldar meðal
merkustu minja í vörslu Þjóðminja-
safnsins, en talið er að aðeins leifar
af tveimur býsönskum dómsdags-
myndum í tré hafi varðveist í heim-
inum. Sagan af því hvernig þessar
fjalir björguðust er einnig merkileg,
en hún sýnir að stundum varð fá-
tækt landsmanna og nýtni til þess að
gamlir munir varðveittust.
Fleiri sýningar eru í undirbúningi
í Þjóðminjasafninu. Í undirbúningi
er sýning um árangur af Kristnihá-
tíðarsjóðsverkunum. Gerð verður
grein fyrir fornleifarannsóknum
sem ráðist var í fyrir tilstuðlan
sjóðsins og einnig verða til sýnis
munir sem fundust. Sérstök fjár-
veiting fékkst úr ríkissjóði til að
setja upp þessa sýningu. Áformað er
að sú sýning fari að einhverju leyti
út á land og munirnir verði sýndir í
sínum heimahéruðum í samvinnu
við söfnin og aðila þar.
Einnig er verið að undirbúa sýn-
ingu á íslenskum drykkjarhornum,
sem sýnd voru í Brussel í febrúar sl.
Íslensku drykkjarhornin eru ein-
stakar minjar í alþjóðlegu sam-
hengi. Fá íslensk drykkjarhorn hafa
varðveist en eitt slíkt horn er á nor-
ræna safninu í Svíþjóð og kemur
heim í næsta mánuði.
Margrét segir að í framhaldi af
heimsókn forsætisráðherra til Ír-
lands hafi komið til tals að setja upp
sýningu um íslensk-írsk-menning-
artengsl. Það hafi margir haft áhuga
á þessum tengslum, en jafnframt
hafi það verið dálítið tabú að tala um
þessi tengsl á fyrstu öldum þar sem
fátt er varðveitt af minjum um slík
tengsl.
Á næsta ári verður einnig opnuð
sýning sem er afrakstur rannsókna
Æsu Sigurjónsdóttur, en hún hefur
verið að rannsaka búningasögu.
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. OKTÓBER 2007 29
eigna sinna.
ljóst er að Verrall hreifst af Þjóðminjasafn-
n enginn starfsmanna safnsins minnist þess þó
nn hafi tjáð sig við þá um safnið. Reyndar hef-
nið ekki fengið mynd af honum og það kann
vera að einhver muni eftir honum ef safninu
að útvega mynd af honum. Verrall kom til Ís-
árið 2005 og skoðaði þá Þjóðminjasafnið eftir
ð var opnað á ný. Margrét Hallgrímsdóttir
injavörður segir að það hafi glatt sig að heyra
að Verrall hafi fengið tækifæri til að sjá nýj-
ingar safnsins í endurnýjuðum húsakynnum.
naður hefur verið sérstakur minningarsjóður
fjármuni sem Verrall lét Þjóðminjasafninu
Margrét segir ómetanlegt fyrir safnið að eiga
sjóð. Þetta geri safninu kleift að setja upp
metnaðarfullar sýningar á næstu 5-10 árum.
g sé sjóðnum ætlað að taka þátt í að fjár-
a útgáfu á vönduðum ritum, þ.e. vinna verk-
em annars er ekki fjárhagslegt svigrúm í.
rita sem eru í undirbúningi er bók um ref-
m eftir Elsu Guðjónsson og bók um silfursmíði
Þór Magnússon fyrrverandi þjóðminjavörð og
þýðing á grunnbók safnsins Hlutavelta tímans
ningararfur á Þjóðminjasafni, sem kom út
að því að fá
frá Svíþjóð
Morgunblaðið/Ómar
gir að Þjóðminjasafnið verði með sýningu á
erður opnuð 6. júní á þjóðhátíðardegi Svía.
kraut
son
næsta
sýn-
sett
Hall-
ldu
rður-
ðurleifð
firði,
st-
á Ups-
afa
ður og
stu
Búningar Meðal muna sem koma
heim frá Svíþjóð eru búningar og
búningaskart. Á myndinni má sjá
búningahluti s.s. samfellu, upp-
hlut, belti, kraga frá skautbúningi,
fald og fleira.
all 70 milljónir?
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
ÉG óska okkur til ham-ingju, þetta eru sögulegþáttaskil,“ sagði KarlSigurbjörnsson biskup
eftir að kirkjuþing hafði í gær sam-
þykkt tillögu um hjónabandið og
staðfesta samvist.
„Ég gleðst yfir því að góð nið-
urstaða hefur náðst í erfiðu máli,“
segir Karl Sigurbjörnsson, biskup
Íslands, um samþykkt kirkjuþings
þess efnis að verði lögum um stað-
festa samvist breytt þannig að trú-
félög fái heimild til að staðfesta sam-
vist, þá styðji kirkjuþing það að
prestum þjóðkirkjunnar, sem eru
vígslumenn að lögum, verði það
heimilt. Kirkjuþing lýsir stuðningi
við meginatriði ályktunar kenning-
arnefndar um þjóðkirkjuna og stað-
festa samvist og stendur við hefð-
bundinn skilning á hjónabandinu
sem sáttmála karls og konu.
Erfitt mál
Karl Sigurbjörnsson segir að unnið
hafi verið af miklum heilindum á öll-
um stigum kirkjustarfsins til að ná
sátt um viðkvæmt deilumál og þakk-
ar öllum sem að því hafa komið.
Biskup sagði að málið hefði verið
langvinnt og örðugt úrlausnar.
Hann sagði ástæðu til að gleðjast yf-
ir niðurstöðunni og þakkaði þing-
fulltrúum fyrir góða og málefnalega
umræðu og mikla vinnu í málinu.
Ennfremur fyrir þann sáttahug og
skýran vilja til samstöðu sem hefði
birst í allri þessari vinnu. „Ég bið
kennimenn og leikmenn kirkjunnar
að una niðurstöðunni og fylgja eftir
þeirri sátt sem hefur náðst.“
Stór dagur
Í vikubyrjun voru tvær tillögur um
málið lagðar fram en önnur var síð-
an dregin til baka og breyting-
artillaga lögð fyrir kirkjuþing í gær-
morgun. Séra Kristín Þórunn
Tómasdóttir sagði að yrði tillagan
samþykkt væri ekkert í veginum af
kirkjunnar hálfu fyrir fullri og jafnri
þjónustu við þá sem vildu lifa kær-
leiks- og lífssambandi, hvort sem um
gagnkynhneigða eða samkyn-
hneigða væri að ræða. Þess vegna
væri þetta stór dagur í kirkjunni.
Með þessu skrefi væri íslenska þjóð-
kirkjan sú fyrsta til að taka málið
upp í starfshætti sína og þessu
skrefi bæri að fagna. „Til hamingju
með daginn, kirkjuþing og þjóð-
kirkja.“
Kristín Þórunn er héraðsprestur í
Kjalarnesprófastsdæmi og í stjórn
ekki verið tekið fyrr en nú. Hún
gagnrýndi biskup fyrir að svara því
ekki játandi að athöfnin mætti heita
vígsla og sagði að fyrst núna hefði
forsvarsmönnum Samtakanna ’78
verið boðið að ræða málið við tals-
menn þjóðkirkjunnar. Við það sagð-
ist hún hafa áttað sig á því að með
samþykktinni væri verið að valda
meiri sársauka en gleði vegna þess
að málið hefði ekki verið unnið í
gleði. „Það sem hér er gert í dag er
ekki gert af fullri gleði allra sem
sitja hér inni,“ sagði hún og bætti við
að margir fyrirvarar væru settir fyr-
ir því að vígja samkynhneigð pör.
Ræða Huldu féll í grýttan jarðveg
og var gert óvænt hlé, augljóslega til
þess að þingmenn gætu ráðið ráðum
sínum. Tilfinningahitinn var mikill
og einn þingmanna gekk að Huldu
og spurði hana hvort hún væri bara
að tala fyrir fjölmiðla, en svo fór að
frekari umræður urðu ekki um mál-
ið á þinginu og var tillagan sam-
þykkt með öllum greiddum atkvæð-
um. Þingmenn stóðu á fætur og
klöppuðu ákvörðuninni lof í lófa.
Hulda vildi ekki tjá sig frekar um
málið og biskup var sama sinnis en
áréttaði að hann vonaði að sátt
mætti ríkja um niðurstöðuna.
Lútherska heimssambandsins. Hún
segir að þrátt fyrir að mjög skiptar
skoðanir hafi verið um málið hafi
tekist að stíga þetta skref og það sé
mikill áfangi. Gera megi því skóna
að ákvörðunin hafi áhrif annars
staðar og í því sambandi nefnir hún
að svipuð vinna eigi sér nú stað í Sví-
þjóð. Það sem geri kirkjum erfitt
fyrir sé að kirkjan skilgreini sig sem
samfélag fólks í kringum orð guðs
og trúna á Krist sem frelsi alla
menn. Þegar ágreiningur sé í svona
málum valdi það titringi og spurn-
ingar eins og „eigum við samleið ef
okkur greinir svona mikið á“ vakna.
Í Lútherska heimssambandinu hafi
vinnan miðast við það að líta á með
hvaða hætti kirkjan geti áfram verið
kirkja og samfélag og samfélag
kirkja þrátt fyrir þennan ágreining.
Niðurstaðan sé sú að þetta snerti
ekki trúargrundvöllinn, ágreiningur
getur átt sér stað en samt sem áður
getur kirkjan haldið áfram að vera
kirkja.
Gagnrýni
Hulda Guðmundsdóttir rifjaði upp
að fyrir 12 árum hefði þjóðkirkjan
verið á móti kirkjulegri vígslu stað-
festrar samvistar og á málinu hefði
Morgunblaðið/G.Rúnar
Misjafnar skoðanir Séra Kristín Þórunn Tómasdóttir og Hulda Guðmundsdóttir hafa unnið mikið að málinu
og vildu ganga lengra en brugðust við niðurstöðunni með misjöfnum hætti.
Söguleg þáttaskil
 Kirkjuþing samþykkti tillögu um þjóðkirkjuna og stað-
festa samvist  Biskup biður menn að una niðurstöðunni
Morgunblaðið/G.Rúnar
Erfitt mál Karl Sigurbjörnsson, biskup Íslands, gladdist yfir góðri nið-
urstöðu í annars viðkvæmu og erfiðu deilumáli.
SAMTÖKIN ’78 fagna viljayfirlýsingu þjóðkirkjunnar og segja í yfirlýs-
ingu að ákvörðun kirkjunnar sé því ánægjulegt skref í átt að rétt-
arþróun undanfarinna ára og almennum viðhorfum í samfélaginu.
„Það er dapurlegt að um leið og kirkjan stígur skref í átt til jafnréttis
skuli hún sjá sig knúna til þess að beita orðræðu útilokunar um hjóna-
bandið,“ segir jafnframt í yfirlýsingunni og bent er á að fimm ríki í ver-
öldinni hafi nú þegar stigið skrefið til fulls og tekið upp eina hjúskap-
arlöggjöf sem gildi jafnt fyrir alla, óháð kynhneigð.
Skref í átt til jafnréttis