Morgunblaðið - 26.10.2007, Blaðsíða 30

30 FÖSTUDAGUR 26. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
SUMIR vilja halda því fram að
ekki sé lengur þörf á norrænu sam-
starfi og vísa þá til Evrópusam-
bandsins. Það er röng ályktun. Evr-
ópusambandið er í stöðugri þróun
og stækkar ört. Það kallar á aukið
svæðasamstarf. Sjaldan hefur verið
eins mikil þörf á norrænu samstarfi
og einmitt nú. En hnattvæðingin á
hér líka hlut að máli. Formlegt
samstarf Norðurlanda hófst fyrir
hálfri öld. Og nú er tímabært að
kynda enn frekar undir kötlunum!
Hnattvæðingin knýr að dyrum.
Þau úrlausnarefni og tækifæri sem
fylgja hnattvæðingunni kalla á sam-
eiginlegar lausnir. En hún kallar
líka á endurnýjun, nýsköpun og
aukinn sveigjanleika. Hvorki ein-
stakar ríkisstjórnir né fyrirtæki
geta ráðið við áskoranir hnattvæð-
ingarinnar ein síns liðs. Því ákváðu
forsætisráðherrar Norðurlandanna
á fundi sínum í júní síðastliðnum að
grípa til sameiginlegra aðgerða til
að takast á við þetta verkefni. Sú
ákvörðun var mikill sigur fyrir nor-
rænt samstarf enda vitum við af
fyrri reynslu að sameiginlegar nor-
rænar lausnir njóta mikils fylgis
meðal almennings í löndunum.
Auðlegð Norðurlanda felst fyrst
og fremst í fólki, þekkingu þess,
hæfni og sköpunargáfu. Þessi auður
er styrkur og hann er lykillinn að
lýðræði, réttlæti, friðsamlegri þró-
un, atvinnusköpun og hagvexti, að
velferð okkar og framlagi okkar til
sjálfbærrar þróunar.
Norðurlönd eru oft í fararbroddi,
en við verðum að nýta betur það
sem við höfum – bæði sjálfum okk-
ur og öðrum til gagns. Norðurlönd,
með samtals 25 milljónir íbúa,
verða að beita sér sameiginlega á
þeim vettvangi þar sem teknar eru
mikilvægar ákvarðanir um framtíð-
ina. Þannig getum við haft áhrif á
þróunina bæði innan Evrópusam-
bandsins og víðar í heiminum.
Loftslagsbreytingarnar varða
okkur öll. Við gerum okkur grein
fyrir því að draga verður úr losun
gróðurhúsalofttegunda. Ef Norð-
urlönd beita sér sameiginlega og af
miklum krafti fyrir sjálfbærri þró-
un getum við haft afgerandi áhrif í
samningaviðræðum um loftslags-
málin. Á Norðurlöndum búum við
meðal annars yfir einstæðri þekk-
ingu á sviði þróunar og sölu sjálf-
bærra orkugjafa sem byggja á líf-
massa, vatnsafli, vindorku og
jarðhita, og ekki síst hvað varðar
orkuskilvirkni. Þannig geta orðið til
mörg ný tækifæri fyrir norrænt at-
vinnulíf.
Hnattvæðingin felur í sér al-
þjóðavæðingu rannsókna og mennt-
unar þar sem samkeppni um hæfi-
leikafólk og nýsköpun verður æ
harðari. Norðurlönd eru í fremstu
röð á þessu sviði og geta státað af
mörgum framúrskarandi vís-
indamönnum. Með því að efla sam-
starf á sviði nýsköpunar og rann-
sókna í loftslags-, orku- og
umhverfismálum getum við sýnt
heiminum hvað í okkur býr. Við
þurfum að halda áfram þessari þró-
un og vekja athygli umheimsins á
flaggskipi okkar sem eru rann-
sóknir og nýsköpun.
Við þekkjum af eigin raun að við-
skipti við önnur lönd auka hagsæld
á Norðurlöndum. Mörg stórfyr-
irtæki nota nú Norðurlönd sem
heimamarkað fyrir
þekkingu og fjár-
magn – þrátt fyrir
hindranir sem enn
eru fyrir hendi. Með
því að auka samstarf
á sviði nýsköpunar og
rannsókna og skapa
gott starfsumhverfi
fyrir lítil og stór fyr-
irtæki getum við eflt
samkeppnisstöðu
Norðurlanda. Því er
þörf á skýrri efna-
hagsstefnu sem ber
vott um sveigjanleika
og aðlögunarhæfni, og getur því
staðið af sér miklar sveiflur í hnatt-
rænu efnahagskerfi.
Ef við höldum áfram að sam-
ræma reglur og lagaumhverfi búum
við til fleiri útrásartækifæri fyrir
kraftmikið atvinnulíf og eflum
möguleika Norðurlandabúa á að
ráða yfir daglegu lífi sínu og fram-
tíð. Því er mikilvægt að við tökum
höndum saman um að afnema
landamærahindranir sem enn eru
til staðar. Og við sköpum ekki nýjar
hindranir í staðinn.
Traustur efnahagur, kraftmikið
atvinnulíf sem flytur út vörur og
þjónustu, skilvirk stjórnsýsla og
stöðugleiki í stjórnmálum gerir að
verkum að Norðurlönd standa
sterk að vígi í hnattvæðingunni.
Norðurlönd geta verið öðrum
heimshlutum fyrirmynd á mörgum
sviðum. Þann styrk þurfum við að
efla enn frekar. Hann er okkur
mikilvægur í samstarfi Norð-
urlandaþjóða innan vébanda Evr-
ópusambandsins, Sameinuðu þjóð-
anna og annarra alþjóðlegra
stofnana.
Nú þurfum við að ákveða hvernig
við ætlum sameiginlega að takast á
við hnattvæðinguna og nýta tæki-
færi til þess að auka samkeppn-
ishæfni okkar í heiminum. Norð-
urlandaráðsþing, sem haldið verður
í Ósló um næstu mánaðamót, er
hentugur vettvangur fyrir skyn-
samlegar, sameiginlegar ákvarð-
anir.
Er þörf á norrænu samstarfi?
Halldór Ásgrímsson og Jan-
Erik Enestam skrifa um mik-
ilvægi norræns samstarfs
»Norðurlönd, meðsamtals 25 milljónir
íbúa, verða að beita sér
sameiginlega á þeim
vettvangi þar sem tekn-
ar eru mikilvægar
ákvarðanir um framtíð-
ina.
Jan-Erik
Enestam
Halldór Ásgrímsson er fram-
kvæmdastjóri Norrænu ráðherra-
nefndarinnar. Jan-Erik Enestam er
framkvæmdastjóri Norðurlandaráðs.
Halldór
Ásgrímsson
„Ef þér er kalt á tánum skaltu
setja á þig húfu.“ Þetta heyrði ég
einu sinni ágætan úti-
vistarmann segja í út-
varpinu. Mér fannst
þessi ráðgjöf frekar
bjánaleg. En rökin
fyrir þessu voru að ef
höfuðið, sem er u.þ.b.
20% af yfirborði lík-
amans, er bert veldur
það svo mikilli kæl-
ingu að manni nær
ekki að hlýna á tán-
um. Eftir að hafa
prófað þetta heilræði
fer ég aldrei í langa
gönguferð eða veiði nema hafa
með mér góða húfu. Flestum sem
hefur orðið kalt á tánum hefur
þótt eðlilegra að fara í aðra skó
eða þykkari sokka frekar en að
setja á sig húfu. Orsakir ýmissa
vandamála blasa ekki alltaf við.
Vinnueftirlitið gengst árlega
fyrir vinnuverndarviku í samvinnu
við vinnuverndarstofnun Evrópu-
sambandsins. Í vinnuverndarvik-
unni 2007 verður sjónum beint að
orsökum líkamlegra álags-
einkenna, s.s. verkjum í baki, hálsi
og herðum, vöðvabólgu og sina-
skeiðabólgu.
Meðal helstu orsaka líkamlegra
álagseinkenna eru hönnun vinnu-
staða, óhentugar vinnustellingar
eða hreyfingar og líkamlegt erf-
iði, einhæfar, síendurteknar
hreyfingar og skipu-
lag vinnunnar. Síðast
en ekki síst geta and-
legir og félagslegir
þættir á vinnustað
haft veruleg áhrif.
Allir kannast við
verki í skrokknum
eftir að hafa borið
þunga byrði, unnið
starf sem er end-
urtekið oft, gert eitt-
hvað í vondri stell-
ingu og fleira þess
háttar. Fólk veit al-
mennt að slíkt vinnulag getur
valdið líkamlegum álags-
einkennum og margir vara sig á
þessu til lengri tíma. Hægt er að
létta byrðina og gera vinnuna
auðveldari með notkun léttitækja,
skiptast á, taka góð hlé eða
breyta heildarskipulagi vinnunn-
ar.
En það eru aðrir þættir sem
ekki blasa við og geta líka skipt
miklu máli við að forðast líkamleg
álagseinkenni. Lýsing getur skipt
sköpum við alla vinnu. Bakverkur
getur auðveldlega orsakast af lé-
legri lýsingu. Sá sem starfar við
lélega lýsingu fer að halla sér til
að sjá betur og beitir þá lík-
amanum skakkt. Röng birta verð-
ur til þess að menn halla sér til
að forðast glampa. Hitastig skipt-
ir máli; of mikill eða of lítill hiti
veldur vanlíðan í vinnu og álagi á
líkamann. Vondur vinnuandi og
streita er einhver versti óvinur
hins vinnandi manns. Þessir
þættir valda því að menn verða
stífir og það hellir olíu á eld
álagseinkennanna. Sýnt hefur
verið fram á að þeir, sem vinna
undir rafrænu eftirliti, t.d.
myndavélaeftirliti, eru í meiri
hættu á að þjást af líkamlegum
álagseinkennum en aðrir. Þeir
sem reykja eru líka í aukinni
áhættu.
Orsakir líkamlegra álags-
einkenna blasa ekki alltaf við. Því
er nauðsynlegt að skoða vinnu-
skipulagið og vinnustaðinn í heild
til að hægt sé að kljást við orsak-
ir líkamlegra álagseinkenna.
Ef þér er kalt á tánum
skaltu setja á þig húfu
Guðmundur Kjerúlf skrifar í
tilefni af vinnuverndarviku » Orsakir líkamlegraálagseinkenna blasa
ekki alltaf við.
Guðmundur Kjerúlf
Höfundur er verkefnastjóri vinnu-
verndarvikunnar 2007.
- kemur þér við
Borgarstjórn vill
strippið burt
Íbúar í Fossvogi
vilja græna sundlaug
Með einkabílstjóra á
kostnað borgarbúa
Heil kynslóð frum-
kvöðla mun detta út
Af Litla-Hrauni
til Þýskalands
Framhjáhald, losti
og grái fiðringurinn
Hvað ætlar þú
að lesa í dag?