Skinfaxi - 01.03.1928, Side 4

36
SKINFAXI
]?ó að íslensk alþýða hefði lítið tækifæri til bóknáms,
alt fram undir síðustu aldamót, munu flestir sammála
um það, að hún hafi jafnan verið bóklmeigð og nám-
fús og borið mikla virðing fyrir þeim, sem lærðir voru.
Prestadýrkun og vald það, sem þeir höfðu um langan
aldur yfir hugum manna, er óræk sönnun þess. Menta-
þrá hefir lifað eins og falinn eldur i huguin fslend-
inga á öllum öldurn, en liitt vissu líka flestir, að þrá
þeirra var vonlaus. Margir voru kallaðir ,en að eins fáir
útvaldir, að eins fáir fengu að þrá og njóta, hinir voru
miklu fleiri, sem urðu að liorfa með örvænting á hill-
ingar draumlanda sinna, enda skapaðist sú trú, að bók-
vitið yrði ekki látið i askana. En þetta hefir hreyst furð-
anlega á einum mannsaldri. Nú hafa unglingar ótal
tækifæri til bóknáms, þar sem kalla mátti að öll sund
væru áður lokuð. Löggjafarvaldið hefir varið stórfé, á
íslenskan mælikvarða, til þess að láta reisa skóla og
starfrækja þá; um það er í raun og veru ekki nema
gott eitt að segja, því að á þann liátt hefir verið unnið
mikið að þvi þarfa verki, að fullnægja mentaþörf og
fróðleiksþrá æskunnar. En tvær eru þær meginstefn-
ur, sem orðið hafa rikjandi i skóla- og fræðslumálum
þjóðarinnar yfir liöfuð, sem vert væri að atliuga. Önn-
ur er sú, að hafa nær því alla skóla í kaupstöðum, og
hin, að leggja nær þvi enga rækt við verklegt nám.
fslenska þjóðin á feiknin öll af óunnum verkefnum,
en verkleg þekking og verkleg leikni er hér næsta lítil,
og stendur áreiðanlega langt að baki því, sem gerist
í þessum efnum meðal annara þjóða. Við eigum mikið
af hráefni, sem selt er út úr landinu fyrir lítið verð, og
útlendingar eru látnir vinna það, en við kaupum alls-
konar unnar vörur, jafnvel niðursoðið kjöt, mjólk,
fisk og margt fleira frá útlöndum, sem auðvelt væri
að framleiða og vinna hér heima; það vantar ekkert
annað en menn kunni verkin og vilji vinna þau. ]?ó
að hér séu óþrjótandi möguleikar til ræktunar og rækt-