Skinfaxi - 01.04.1971, Blaðsíða 6

Dýrafirði, en þaðan flutti hann til Akur-
eyrar 1935. Þar vann hann fyrstu árin
við kennslustörf, en frá 1940 aðallega við
ritstörf og blaðamennsku. Fréttaritari
norskra blaða var hann alllengi fyrr og
síðar. Er hann missti konu sina 22/8
1968, fluttist hann um haustið til sonar
síns, sem búsettur er á Akranesi og dvaldi
þar siðustu árin.
Helgi Valtýsson kvæntist 1. apríl 1902
norskri stúlku, Severine að nafni dóttur
Petter Olai Sörheim kaupmanns í Volda
á Sunnmæri. Þau eignuðust fimm börn.
Eins og þessi lífsferill gefur til kynna,
kom Helgi Valtýsson mikið við félags-
málasögu, bæði hér á landi og í Noregi og
þá fyrst og fremst sögu ungmennafélags-
skaparins. Hann var gerður heiðursfélagi
U.M.F.f. Einnig var hann heiðursfélagi
Austfirðingafélagsins á Akureyri, sem
hann starfaði mikið fyrir eftir að hann
fluttist til Akureyrar. Þegar Helgi var
kennari, hafði hann oftast auk kennsl-
unnar fleiri járn í eldinum. Auk fyrir-
lestra- og kynningaferða kenndi hann
leikfimi og fleiri íþróttir, stofnaði fiðlu-
hljómsveit (kvartett) meðal nemenda
sinna á Seyðisfirði og aðra samskonar,
þegar hann var í Hafnarfirði.
Auk ritgerða og fréttapistla í blöðum,
skrifaði Helgi margar bækur, var ritstjóri
Unga íslands í tvö ár og ritstýrði skóla-
blöðum. Enn fremur þýddi hann margar
bækur, einkum úr norsku.
Léttur og hressandi blær var yfir öllu,
sem Helgi Valtýsson skrifaði, enda var
hann „Vormaður íslands,, í þess orðs
fyllstu merkingu. Þessi létti, leikandi blær
einkenndi hreyfingar hans, látbragð
og meðferð málsins í viðtali, framsögn og
ritverkum. Hann var léttur í spori og
beinn í baki allt fram að síðasta áratugi
ævinnar. Meðan hann var á léttasta
skeiði, hreif hann æskuna með sér til
íþrótta, skógræktar, hvers konar rækt-
unar, starfs og leikja, sem að hans dómi
horfðu landi og þjóð til heilla. Hann var
einn þeirra, sem treysti vináttuböndin
milli frændþjóðanna, kynnti fsland og
íslendinga fyrir Norðmönnum og Noreg
og Norðmenn fyrir fslendingum. Hann
eignaðist marga vini meðal beggja þjóð-
anna og var fundvis á það bezta hjá þeim
báðum. Helgi var stálminnugur á kvæði
og sögur og las oft upp á fundum og öðr-
um samkomum. Ég minnist þess, að fólk
undraðist mjög, þegar hann flutti blaða-
og bókarlaust eftir minni hetjukvæðið
norska um Þorgeir í Vík, án þess að þurfa
að hika í framsögninni.
Þegar Þjóðdansafélag Reykjavíkur
minntist tuttugu ára afmælis síns með
sýningu á þjóðdönsum og söngleikjum í
Þjóðleikhúsinu 1968, þá sýndi það Helga
þá viðurkenningu að bjóða honum suður
á sýninguna i þakklætisskyni fyrir frum-
kvæði hans að endurreisn vikivaka og
annarra þjóðdansa og söfnun þjóðkvæða
í því skyni.
íslendingar höfðu að mestu glatað og
gleymt þessum þætti úr skemmtanalífi
þjóðarinnar, en lýðskólarnir á hinum
Norðurlöndunum gerðu hann að föstum
þætti í skemmtanalífi skólanna, að vísu
með nokkrum breytingum i samræmi við
aldarhátt hvers tíma. Færeyingar einir
virðast hafa haldið hinu forna formi nær
óbreyttu öld eftir öld. Helgi var einn
þeirra, sem skildi og kunni að meta þýð-
ingu þess að halda til haga slikum forn-
minjum, sem þjóðkvæði og þjóðdansar
eru og fella það inn í uppeldis- og
fræðslustarfsemi landsmanna.
Það fer vel á því að minnast Helga
Valtýssonar á vordögum. Hann vakti ætíð
vorhug meðal vina og samherja og var
óþreytandi að leita uppi og leiða fram
allt það, sem ungmennafélögunum gæti
til liðs orðið við ræktun lýðsins og lands-
ins.
Ungmennafélag íslands og þjóðtn öll
minnist Helga Valtýssonar með þökk og
virðingu.
Ármann Dalmannsson.
6
S K I N FA X I