Neisti - 20.08.1984, Blaðsíða 7

Skodanakönnun um herinn og NATO
v
Þegar þessar niðurstöður eru túlkaðar
er rétt að benda á að erfítt er að henda
reiður á henni þar sem samanburð
skortir. Hennar hefur ekki verið spurt
áður í skoðanakönnunum. Auk þess er
henni ekki fylgt eftir í þessari könnun, til
að fá nánar fram hvað fólk á við þegar
það vill gjaldtöku.
Margt bendir þó til þess, m.a. út-
varpsþáttur sem fjallaði um þetta mál
nokkru eftir að könnunin var gefin út,
að meirihluti almennings trúi því ekki að
herinn sé hér til að vernda ísland gegn
utanaðkomandi ógnun frá t.d. Rúss-
um, og því í raun greiði af hálfu Banda-
ríkjanna við ísland, eins og hin opinbera
hugmyndafræði Natósinna gengur út á.
Fólk telur að herinn sé hér vegna hem-
aðarlegra hagsmuna Bandaríkjanna.
Það þarf þó ekki að vera á móti því að
hann sé hér, og margir jafnvel fylgjandi.
Greinilegt er einnig, að margir af þeim
sem eru mótfallnir veru hersins eru
fylgjandi gjaldtöku, þótt andstaðan við
gjaldtökuna sé sterkust í þessum hóp,
en þá hugsar fólk sem svo: ,,ja fyrst þeir
eru hér þessir andskotar, þá er sjálfsagt
að láta þá borga“.
Það fylgi sem kemur fram við gjald-
tökuhugmyndina er því engin sigur fyrir
Nató og herstöðvasinna. Þvert á móti,
hugmyndafræði þeirra er í raun hafnað.
Hins vegar er þetta fylgi einnig áhyggju-
efni fyrir herstöðvaandstæðinga. í fyrsta
lagi myndi gjaldtaka, ef af yrði, festa
hernámið enn frekar í sessi. í öðru lagi
er það áhyggjuefni að jafnvel þótt fólk
sjái í gegnum hugmyndafræði Nató og
herstöðvasinna, eða hafi ekki á taktein-
um aðrar haldbærar röksemdir fyrir
veru hersins, getur það samt verið fylgj-
andi veru hans og tilbúið að taka af hon-
um gjald.
Niðurstöður
Það liggur fyrir samkvæmt þessari
könnun að herstöðvaandstæðingar eiga
á brattann að sækja. En aðstaðan er
langt í frá vonlaus. Herstöðvaandstaðan
hefur mjög mikla fótfestu meðal þjóðar-
innar. Það er einnig mikilvægt að meiri-
hluti fólks fellst ekki á hugmyndafræði
og heimsýn Nató-sinna. Að svo miklu
leyti sem það tekur afstöðu, þá er meiri-
hluti fólks fylgjandi verunni í Nató og
veru hersins hér á landi. Meirihluti fólks
telur að herinn sé hér vegna eiginhags-
muna bandaríska ríkisins, en það er ekki
á móti þessum hagsmunum og styður þá
jafnvel í mörgum tilfellum, þ.e. afstaða
fólks til alþjóðamála yfirleitt myndar
grunn afstöðunnar til hersins og Nató.
Þetta leiðir að þeirri niðurstöðu, að
herstöðvaandstæðingar geta ekki sótt
fram nema að halda uppi öflugum
áróðri á hinu alþjóðlega sviði, gegn
hagsmunum bandarísku heimsvalda-
stefnunnar, gegn rússagrýlunni og fyrir
stuðningi við baráttu frelsisafla í Mið-
Ameríku og víðar. En áróðurinn einn
nægir ekki. Þróun alþjóðaástandsins
sjálfs hefur einnig grundvallaráhrif á af-
stöðu fólks. Því meir sem bandaríska
heimsvaldastefnan afhjúpar raunveru-
legt eðli sitt, því erfiðara að samsama sig
með hagsmunum hennar og því augljós-
ara að herinn á að fara og landið á að
segja sig úr Nató.
Hrein þjóðemisleg afstaða, eða sér-
tækt friðarhjal dugar hins vegar
skammt. Fólk sér í gegnum þjóðemis-
rökin, en samsinnir friðarhjalinu og seg-
ir, „hvað svo“?
Að lokum skal á það minnt, að eitt er
skoðanakönnun og annað er afstaða
sem fólk tekur í kjörklefa eftir að hafa
verið vitni að langvarandi umræðu um
mál. f seinna tilfellinu tekur fólk afstöðu
að mun betur ígmnduðu máli, en skoð-
anakönnunin sýnir að afstaða her-
stöðvaandstæðinga hagnast á allri upp-
lýsingu og umræðu. Það stendur því
jafnt eftir sem áður, að eina baráttuleið-
in sem til er í herstöðvamálinu er sú að
berjast fyrir og vinna þjóðaratkvæða-
greiðslu um herinn og Nató. Herinn fer
aldrei og landið verður ekki sagt úr
Nató, nema að meirihluti þjóðarinnar
verði unnin til fylgis við þá hugmynd.
Már Gudmundsson
ATKVÆDAGREIDSLU
I
7