Neisti - 20.08.1984, Blaðsíða 22

Eftir fall Sómózaklíkunnar:
LAND I
RJÚKANDI RÚSTUM
Staða þjódarinnar í Nicaragua að
loknum sigri Sandinista í fjöldaupp-
reisn var erfið. Landið var stríðs-
hrjáð:
- 40 þúsund manns (1,5% íbúanna)
höfðu farist í stríðinu og um 100 þús-
und særst.
- 40 þúsund böm vom munaðarlaus.
- 200 þúsund manns vom heimilis-
laus.
- 750 þúsund vom til að byrja með
alfarið háð matargjöfum.
- 33% atvinnutækja og bygginga í
iðnaði hafði eyðilagst.
- Beinn skaði af völdum stríðsins var
metinn á 500 milljónir dollara.
- í þeim borgum sem verst urðu út, -
t.d. León og Esteh' - var allt að þriðj-
ungur bygginga alvarlega skemmdur
eða eyðilagður.
- 70% af bómullinni hafði ekki verið
hægt að sá. Utflutningsmagnið minnk-
aði úr 100 einingum 1978 í 18 árið 1980.
- Erlendar skuldir vom komnar upp í
1,6 milljarð dollara. Þar af stór hluti
lán sem Somoza hafði notað til að fjár-
magna stríðsrekstur sinn.
- Fjármagnsflótti úr landi síðasta
árið sem Somoza var við völd var um
1/2 milljarður dollara, þ.e.a.s. næstum
því jafn mikið og eðlilegar útflutnings-
tekjur fyrir heilt ár.
- Húsdýmm fækkaði um 25% fyrri
helming ársins 1979. Að mestum hluta
stafaði þetta af umfangsmiklu smygli
húsdýra út úr landinu. Kjötskortur var
þess vegna mjög mikill eftir sigurinn.
- Verðbólgan var 100% milli júh
1978 og júh 1979.
BYLTING
HINNA LANDLAUSU
— Meira en 70% íbúa Nicaragua
hafa Iífsframfæri sitt af jarðrækt, mat-
væladreifingu og matvælaiðnaði.
— Vöruútflutningur jarðræktarinn-
ar er 75% af öllum útflutningi, hann
er aðaluppspretta gjaldeyristekn-
anna.
— Fyrirferðamestu útflutningsteg-
undimar em ræktaðar á stórum
plantekrum sem að stórum hluta vora
í eigu Somoza og fylgismanna hans.
— 300 þúsund landbúnaðarverka-
menn höfðu í fjóra mánuði á ári vinnu
við uppskerana. 90% þeirra sem
unnu við jarðræktina höfðu bara
vinnu þessa fjóra mánuði á árí.
— 0,6% íbúanna áttu 31% landar-
eigna (eignir stærri en 700 hektarar).
58% áttu 3,4% af landinu.
Strax eftir sigurinn í júh 1979 hófust
landbúnaðarumbætur undir stjóm
INRA.^ Þessar umbætur fólu í sér að
eignir Somoza og íylgismanna hans voru
gerðar upptækar. Þessu jarðnæði var
aðeins í undantekningartilfellum skipt í
einstakar ábúðarjarðir. 1 stað þess var
komið á fót ríkisbúum undir stjóm
INRA. Nú eru starfandi um hundrað
stórbú sem hafa 40 þúsund manns í
vinnu.
Um 20% jarðræktarframleiðslunnar
er á vegum ríkisins. En rúmlega 80%
útflutningsræktunarinnar er ennþá í
einkaeign. Þetta á sérstaklega við um
bómullina, fyrirferðarmestu útflutn-
ingsvömna, sem einkum er ræktuð á
stórum plantekrum með tiltölulega nú-
tímalegri tækni.
Verkalýðurinn á þessum einkabúum
er hvattur til að skipuleggja sig í ATC,
samband landbúnaðarverkamanna. Það
skipuleggur verkalýðinn ekki aðeins til
þess að gæta réttinda sinna, heldur líka
til að hafa eftirlit með því að jarðeigend-
ur spilli ekki fyrir landbúnaðarfram-
leiðslunni.
Utflutningur hráefnis úr Iandbúnaði
er einokaður af ríkinu. Vegna innan-
landsmarkaðarins hefur verið sett á fót
ríkisrekið dreifingarfyrirtæki,
ENABAS sem dreifir stómm hluta
grunnvömnnar.
Strax frá því 1979 hafa smábændur
verið hvattir til að mynda samvinnufé-
lög bæði til framleiðslu og dreifingar og
sölu. En raunvemlegur samvinnurekst-
ur var hafinn þegar lögin um landbún-
aðammbætur og samvinnufélög vom
sett haustið 1981. Lögin fela í sér að
heimilt er að gera upptækt allt land sem
ekki er nýtt og er þetta til þess gert að
þvinga borgarastéttina til þess að fram-
leiða.
Ári seinna, í desember 1982 höfðu
260.000 manzanas (1 manzana = 0,7
hektarar) verið gerðir upptækir og mest
af því afhent samvinnufélögum. Þá vom
starfandi 3200 samvinnufélög með 70
þúsund meðlimum.
Utbreiðsla samvinnurekstursins hef-
ur mikla póhtíska þýðingu vegna þess að
það styrkir tengsl FSLN við smábændur
og miðlungsbændur. En þetta vom hóp-
ar sem áður voru ekki að fullu þátt-
takendur í byltingunni.