Andvari - 01.01.1975, Page 67

andvari
FRÉTTABRÉF FRÁ NÝJA-ÍSLANDI
65
Árið 1860 gekk Björn að eiga Þorbjörgu Björnsdóttur frá Meiðavöllum.
Reistu þau sama ár bú á Vestaralandi í Axarfirði, en fluttust brátt að Austaralandi
°g síðar að Byrgi í Kelduhverfi. Að Ási höfðu þau búið um tíu ára skeið, þegar
þau fluttust vestur um haf.
Ungur að árum missti Björn föður sinn, og biðu drengjanna þá miklir
erfiðleikar. Móðir þeirra giftist að vísu aftur, en stjúpfaðirinn var drengjunum
onærgætinn, enda slitu þau bjónin brátt samvistum. Síðar rakti Björn harm-
sögu Kristjáns bróður síns til æskurauna hans. Ef til vill hefur það skipt sköpum,
að Björn var nokkrum árum eldri en Kristján og hafi því þolað hnjaskið betur, en
einnig má vera, að Kristján hafi valið sér erfiðara hlutverk í lífinu. Björn ólst að
nokkru leyti upp á vegurn vandalausra og fór ungur að vinna fyrir sér, eins og
nærri má geta. Eftir að hann hafði aldur til, var hann í vinnumennsku á ýmsum
stöðum í Kelduhverfi. Af æviferli hans verður þess ekki vart, að hann hafi beðið
sálarhnekki vegna óblíðra kjara í æsku, því að hann reyndist heilsteyptur og
traustur maður, sem tók jafnt blíðu sem stríðu með hugarró, þegar til kastanna
kom á vettvangi lífsins.
Snemma kom í ljós skáldskapargáfa hjá Birni eins og Kristjáni bróður hans,
en ekki verður sagt, að Björn hafi flíkað henni mikið síðar. 1 endurminningum
smum um Kristján, sem birtust að báðum þeim bræðrum látnum, farast Birni
svo orð um bóklestur og sameiginlega skáldskapariðju þeirra bræðra á unga aldri:
,,Þegar móðir okkar giftist aftur og við komum til stjúpa okkar, vorum við
báðir allvel læsir, en eftir það var okkur ekkert kennt. Móðir okkar fékk þá
engu ráðið og átti sjálf við ill kjör og ófrelsi að búa. Lítið var um bækur eða
bóklestur á heimilinu, en við bræður fengum okkur lánaðar allar þær sögur og
nmur, sem við gátum, og lásum þær og lærðum með mesta áhuga, oft í fjár-
húsum eða hjá fé. Engar nýrri bækur sáum við um þær mundir, en mjög
höfðu fornsögurnar mikil áhrif á okkur. Sjálfir bjuggum við oft til sögur og
kváðum rímur út af þeim, en aldrei létum við nokkurn heyra það rugl. Þegar við
satum saman og vorum að myndast við að yrkja, gerðum við ávallt sína vísuna
hvor. Frá þessum tíma er Veiðimaðurinn, Heimkoman og nokkrar vísur, sem
ei'u í kvæðabók Kristjáns. En auðvitað lagaði hann það og jók síðar. Þó eru
nokkur erindi í kvæðum þessum alveg óbreytt frá því þau voru í fyrstu. Með
nnnum vilja var það auðvitað, að hann tók að sér eins það, sem var eftir mig
1 þeim kvæðum.
1 sambandi við það, að ég nú nefni kvæðið Veiðimaðurinn, skal ég skýra frá,
hvernig það varð til. Síðasta veturinn, er við vorum saman í Ási, var ég sendur að
Fjöllum, sem er vestasti bær í Kelduhverfi. Þar bjó þá Friðrik Ólafsson, sem
5