Andvari - 01.01.2008, Blaðsíða 74

72
GUNNAR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
brögð manna eindregnari. Skáld og myndlistarmenn sem fengust við trúarleg
þemu á fyrri hluta aldarinnar, þeir sem viku frá hefðbundinni framsetningu,
fengu iðulega kaldar kveðjur frá samfélaginu. Þannig var um brautryðjendur
nýrra tíma og nýrra viðhorfa þar sem nýr skilningur leitaði útrásar og fram-
andi framsetning sá dagsins ljós. Uppgjör við trúarhefðina einkenndi fyrri
hluta tuttugustu aldar á öllum sviðum, bæði innan kirkju sem utan. Steinn
er hér engin undantekning. Nítjánda öldin einkennist af fráhvarfi frá biblíu-
legum myndefnum í myndlist en hin trúarlega tilfinning er sterkt einkenni á
myndlist rómantísku stefnunnar, svipuðu máli gegnir um aðrar listgreinar,
einnig bókmenntir. í ýmsum greinum listanna er fengist af nýjum krafti við
trúarleg og trúarheimspekileg efni undir lok nítjándu aldar 0| á fyrri hluta
tuttugustu aldar - en nú með nýjum og oft framandi hætti. I myndlistinni
mætti nefna hér expressjónismann, í bókmenntum tilvistarstefnuna.12
Meðal þeirra fáu ljóða Steins, þar sem margir hafa talið sig skynja
kaldhæðnislega umfjöllun um trúarleg efni, eru ljóðin Hallgrímskirkja,
Passíusálmur nr. 51 og Þriðja bréfPáls postula til Korintumanna, þau er öll
að finna í „Ýmsum kvæðum“ seint á höfundarferli Steins.
Hallgrímskirkja
(líkan)
Húsameistari ríkisins
tók handfylli sína af leir
og horfði dulráðum augum
á reizlur og kvarða:
51 x 19+ 18-102,
þá útkomu læt ég mig
raunar lítils varða.
Ef turninn er lóðréttur
hallast kórinn til hægri.
Mín hugmynd er sú,
að hver trappa sé annarri lægri.
Húsameistari ríkisins
tók handfylli sína af leir,
og Hallgrímur sálugi Pétursson
kom til hans og sagði:
Húsameistari ríkisins!
Ekki meir, ekki meir!
í ljóðinu um Hallgrímskirkju er innlegg Steins í heitar umræður og deilur
um byggingu Hallgrímskirkju. Hér er ekki fengist við trúarleg efni, hvorki