Fálkinn - 02.06.1939, Blaðsíða 5

en Ijel hann skrásetja gengi
franka, punds og gyllinis og á
næstum því æfintýralegan liátt
fylti liann smátt og smátt ríkis-
kassann, er áður hafði verið
tómur.
Þó að hann væri efnisliyggju-
maður í húð og hár, þá glevmdi
hann ekki skyldum sínum við
þjóðina í andlegu og fræðilegu
tilliti, og samfara því sem liann
reisti fjárhaginn við, reyndi hann
að upplýsa liana.
Hann var mjög hrifinn af
enskri menningu og siðum og
liann reyndi eftir mætti að til-
einka sjer þau. Hann bygði
marga skóla eftir enskuin fyrir-
myndum. Enska varð skyldu-
námsgrein við æðri skóla lands-
ins.
Fegurðarsmekkur hans kom i
ljós í mörgum byggingum, er
hann ljel reisa, þar á meðal 9
stór slot, og þykir eitt þeirra
„Sans Souci“ mjög failegt frá
byggingarfræðilegu sjónarmiði.
Það liggur skamt utan við bæ-
inn Milot við rætur hæsta fjalls-
ins á Norður-Haiti. Þetta slot
var honum einkar kært og leit-
aði liann oft þangað er homnn
lá eitthvað þungt á hjarta.
VIRKI í 1000 METRA HÆÐ
YFIR SJÓ.
Það fór eins fyrir Henry kon-
ungi og mörgum öðrum af
framsæknuslu stjórnmálamönn-
um liðinna alda.
Breytingarnar milli hins gamla
og nýja tima urðu of örar fyrir
svörtu þegnana hans, sem í stað-
inn fyrir að hafa lifað í iðjuleysi
urðu nú neyddir til að vinna
12—15 tíma á dag.
Óánægjan breiddi um sig og
á mörgum stöðum varð Henry
að gripa til þvingunarráðstaf-
ana til að koma fyrirætlunum
sinum í verk.
Pólitískir rægikarlar ólu á ó-
ánægjunni, og lýðveldisstjórnin
i Port Au Prince vakti yfir
iiverju tækifæri til að hlúa að
samsæri gegn Henry.
Hann varð því altaf að vera
á verði, og ofan á allar innan-
rikisáhyggjur hans bættist ótt-
inn við það, að Frakkar mundu
koma með her og reka hann úr
landi. En liann hafði lieitið því
að þeir skyldu komast að þvi
fullkeyptu; og til þess að vera
við öllu búinn rjeðst hann í að
byggja mjög ramgert vigi. Hann
vildi byggja það á þeim stað,
sem liann gæti altaf sjeð það frá
svefnherbergi sínu í „Sans So-
uci“ á fjallstoppinum hjá
bænum Milot, 1000 m. vfir
hafið.
Knúirin af hræðslu við „litla
Korsíkumanninn,“ sem árið 1812
hafði hreinsað til á vígvöllum
Evrópu, þvingaði „kúgari liarð-
stjórnarinnar“ eins og Hemv
kallaði sig, sína dáðlausu, lötu eu
góðlyndu þegna til að byggja
hreiður þar sem franski örn-
F Á L K I N N
inn gæti ekki náð honum.
Og í gegnum hina glæsilegu
sali „Sans Souci," þar sem liinn
dökki aðall Haiti reyndi eftir
föngum að stæla hið óhófsama
hirðlíf Lúðvigs 11., barst ómur
ofan frá fjallinu, þar sem unnið
var af kappi frá morgni til
kvölds og þúsundir negraþræla
voru pískaðir áfram með þung-
ar bvrðar af grjóti i hið stór-
fenglega minnismerki negrakon-
ungsins, „La Citadelle" (virkið).
Hundruðum saman dóu þeir
örmagna i hitabeltissólinni. En
dagar og ár liðu og einn góðan
veðurdag var virkinu, með 40
rnetra háum múrum, lokið. 15
hundruð járn- og eirfallbyssum
var komið fyrir bak við skotaug-
un í múrnum, sem var 20 metra
þykkur. Ótal þúsundir fallbyssu-
kúlna voru geymdar inni i virk-
inu, þar sem púðurhlöðurnar
voru yfirfullar. Lítið sjúkrahús
hafði Henry látið byggja í virk-
inu. Hann hafði hinn liesta úl-
þúnað lil að safna rigningar-
vatninu, svo að vatnsskortur
skyldi ekki baga setuliðið, þó að
það yrði að verjast árum sam-
an. Ef vistir þryti í forðabúrun-
um við langa umsát, gátu virkis-
búar í skjóli af skothrið frá borg-
inni náð í ávexti sem þeir þurftu
ineð í hlíðunum fyrir neðan kast-
alann.
Virkið var óvinnandi og enn
í dag eru arkitektar og verk-
fræðingar alveg forviða vfir þvi
hve virkið er vel gert.
SVIK, UPPREISN,
SJÁLFSMORÐ.
Nú þóttist Henry öruggur fyrir
Frakklandi, einkum þar sem
stjarna Napóleons var nú tekin
að lækka á lofti. En eftir að „litli
Korsíkumaðurinn“ hafði verið
sigraður, lögðust nýjar áliyggjur
og enn meiri en hinar fyrri á
konunginn á Haiti.
Ókyrðin í hans eigin ríki sner-
ist í uppreisn, og Henry sem sá
glögt að konungdæmið mundi
ganga sjer úr greipum, varð
þunglyndur, tortryggur og inni-
lokaður. Síðustu stjórnarár hans
urðu landinu hin óheillavænleg-
ustu. Svörtu þegnarnir hans
töldu liann nýjan Dessaline og
þráðu sitt fyrra líf á paradísar-
eynni, þar sem enginn þurfti að
vinna til að lifa.
Enn sem komið var gat Henrv
(reyst á her sinn, og með járn-
hnefa sínum barði hann þá nið-
ur, sem dirfðust að rísa gegn
vilja hans. Virkin í sunnanverðu
landinu styrkti hann í skyndi.
En örlögin áttu eftir að finna
liann á óvæntan liátt. Síðla dags
15. ágúst 1820, þegar hann var
viðstaddur guðsþjónustu, fekk
hann skyndilega heilablæðingu.
Það var farið með hann á auga-
bragði til „Sans Souei“, en það-
an breiddist strax út frjettin um
sjúkdóm hans, frá einum bæ til
annars. Með merkjum gáfu
bændurnir liver öðrum til kynna
að frelsisstundin væri nú loks
upprunnin. Þeir lásu vilja örlag-
anna í þessum atburði. Alger-
lega lamaður lá Henry í höll
sinni og lieyrði trumbusláttinn
utan frá sem varð æ viltari.
Henry Christopher lá á sjúkra-
beði í „Sans Souei“ og vissi hvað
var i aðsigi. Tilraun lians að inn-
leiða menninguna á Haiti liafði
mishepnast.
A sömu stund og bóndinn
lagði frá sjer hakann, múrarinn
skeiðina og hafnarverkamaður-
inn neitaði að afgreiða skipin,
notaði einn af skjólstæðingum
Henry, sem hann har þó mest
traust til, tækifærið til að svíkja
yfirmann sinn og svifta konung-
inn völdum, þar sem hann lá á
banabeði. Að kvöldi þess 8. okt-
óber fekk Henry fregnir um það,
að hershöfðinginn, Joacliim
prins, hefði tekið höndum sam-
an við stjórnina í Port Au Prince
og sameinað hersveitir sínar lýð-
veldishernum, sem hann hafði
verið sendur til að berjast við.
Nú vissi Henry að alt var tap-
að og bað um að mega vera
einn. Ilann sendi jafnvel liand-
gengnasta þjón sinn út úr her-
berginu, sem liann gat þó ó-
mögulega án verið.
Þegar skrillinn rjeðist um nótt-
ina á liöll hins hataða konungs
og vopnagnýr og fótatak þús-
undanna færðist nær, náði Henry
í silfurbúna byssu með mestu
erfiðismunum og skaut sig í
liöfuðið.
Fyrsti og seinasti konungur-
inn, sem verið hefir á Haiti var
Iiðið lík. — —
SABÚ ER ORÐINN
KNATTSPYRNUMAÐUR.
Ungi Indverjinn Sabú, sem kunn-
ur er sem kvikmyndahetja, og dvel-
ur nú í Englandi, hefir mikinn á-
liuga fyrir knattspyrnu. Á myndinni
er hann að fara í knattspyrnustig-
vjelin sín fyrir kappleikinn, þar sem
hann er markvörður. Sahu er ekki
nema 15 vetra.
STRADIVARIUS.
Hinn frægi enski hljómlistarmað-
ur, Henry Wood, hefir fengið eina
af hinum fágætu Stradivariusfiðlum
að gjöf í tilefni af að hann hefir
verið hljómlistarstjóri í 50 ár. Á
myndinni er hann að skoða kjör-
gripinn ásamt vini sínum.
EINKENNILEGUR SÁTTMÁLI.
Lebrun forseti segir frá.
Fyrir skömrnu sagði Lebrun for-
seli smásögu þá er hjer fer á eftir, í
Elyséehöllinni, við opinbera mót-
töku. Hún er um sáttmála, er gerður
var milli franska lýðveldisins og
negrafoi-seta nokkurs i Kongo.
Við þenna sáttmála, sem þeir
stóðu að Makoko negrakonungur og
Lavignan de Brazza, fekk Frakkland
stór iandsvæði í Kongo.
Af tilviljun fekk Lebrun, sem þa
var nýlendumálaráðherra löngun til
að kynna sjer einstök atriði samn-
ingsins. Honum tii undrunar fanst
skjalið er samningurinn var gerður
á hvergi, en að lokum komst hann
að því að það mundi vera geymt
hjá Fournier ofnrsta, sem var bú-
settur í Suður-Frakklandi.
Lebrun náði sambandi við hanu
og ofurstinn kom til Parísar og
heimsótti ráðherrann.
— Hafið þjer skjaiið, spurði
Lebrun.
— Já, var svarað.
— Hvernig leyfið þjer yður að
halda svona merkilegu plaggi hjá
yður i mörg ár!
Ofurstinn var fús lil að sýna ráð-
herranum samninginn, en þvi mið-
ur sæi hann sjer ekki fært að láta
hann af hendi.
— Jeg held þjer sjeuð ekki með
öllum mjalla, sagði ráðherrann gram
ur. —
Gamli ofurstinn brosti, bretti upp
jakkaerminni og sýndi honuni á sjer
liandlegginn, sem var allur „tattóv-
eraður“. Hjerna hafið þjer nú samn-
inginn sagði hann. — Makoko kon-
ungur og jeg blönduðum hlóði sam-
an og að þvi búnu var samningur-
inn tatóveraður á handlegginn á
mjer!
Við rannsóknir í Danmörku und-
anfarið hefir það koniið i ljós, að
Danir hafa stækkað að meðaltali
uin tvo centimetra á síðnstu 20
árum.
í Bandaríkjunum græddu 55 menn
yfir miljón dollara árið sein leið.
Pearl Buck, Nóbelverðlaunakon-
an, hefir nú gefið út nýja bók og er
efni liennar um .striðið í Iíína.
í Englandi á að liafa verið fundin
upp ný tegund málningar, sem
tryggir hús gegn loftárásum.