Iðnneminn - 01.03.1997, Blaðsíða 5

sínum í Háskóla íslands í mars 1996 cn hann
var staddur hér í boði Hjálparstofnunar
kirkjunnar. Faðir Martin er fostöðumaður
Social Action Movement á Indlandi, sam-
starfsaðila Hjálparstofnunarinnar og annars af
tveimur indverskum samstarfsaðila Islensks
dagsverks ‘97. Samtökin starfa í Tamil Nadu
fylki og sinna mannréttindabaráttu þeirra lægst
settu, utangarðsfólksins, hinna óhreinu eða
stéttlausu sem ekkert fólk úr yfirstéttum vill
eiga nokkur samskipti við og styðja börnin til
mennta.
Faðir Martín hélt einnig nokkra fundi með
styrktarmönnum Hjálparstofnunar bæði
sunnanlands og norðan, heimsótti verkalýðs-
leiðtoga og hélt fyrrgreindan fyrirlestur í sam-
vinnu við Alþjóðamálastofnun Háskóla íslands.
Um 60 milljónir manna búa í Tamil Nadu fylki
syðst á Indlandi þar sem Madras er höfðuborg
með nærri 6 milljónir íbúá. Alls eru íbúar
Indlands rúmlega 970 milljónir og af þeint eru
um 200 milljónir stéttlausir. Séra Martin ræddi
bæði starf SAM og stöðu mannréttinda á
Indlandi á þessum fúndum og fara hér á eftir
ýmis atriði úr málflutningi hans. Fyrst er fjallað
um stéttaskiptinguna sem hann útskýrði á
eftirfarandi hátt en hún er runnin undan rótum
hindúismans.
Stéttaskiptingin er rót vandans
— Menn er fæddir af guði og þeim er skipt
niður í fjóra flokka. Þeir sem eru fæddir af
höfði guðs eru æðsta stéttin, þeir geta orðið
prestar. Þá koma þeir sem eru fæddir af brjósti
guðs en það eru verslunarstéttírnar, síðan þeir
sem fæddir eru af kviði guðs en það eru þeir
sem sinna þjónustu og eru tíl dæmis kennarar,
lögreglumenn eða hermenn. Neðst eru þeir
sem eru fæddir af fótum guðs sem eru bændur
og þeir sem vinna við landbúnað. Þetta eru
stéttirna (casts) fjórar sem menn er fæddir í og
það breytist aldrei. Menn geta skipt um nafn,
trú, flutt búferlum og skipt jafnvel um konu en
stéttin fylgir þeim alltaf. Það er skráð í skilríki
manna af hvaða stétt þeir eru. Síðan koma þeir
sem eru utan stéttakerfisins og þeir eru ekki
fæddir af guði. Þeri eru í raun ekki menn og
standa miklu nær dýrum. Jafnvel geta dýrin
verið betur sett því við vitum að kýr eru
heilagar á Indlandi og sama er að segja um fíla.
Þetta fólk er fætt í fátækt, má ekki eignast neitt
og verður alla ævi háð duttlungum og ofúrvaldi
yfirstéttanna sem ræður það í vinnu á
lámarkskaupi. Stéttaskiptingin er þannig
fúndin upp af mönnum til að þcir geti drottnað
yfir þeim lægra settu, notað þá sem þræla til að
vinna fyrir sig verk sem yfirstþttirnar vilja ekki
óhreinka sig á og í henni eru rætur vandans sem
við eigum við að glíma.
I fyrirlestri sínum gerði séra Martin þenna
hóp, þessar 200 milljónir manna sem eru
utangarðsmenn, að sérstöku umræðuefni og
þau mannréttindabrot sem eru framin á því
fólki.
— Fjölmiðlar Vesturlandabúa flytja vissulega
ýmsar fréttir af ástandinu á Indlandi af
mannréttindabrotum, uppþotum í Punjab eða
Kasmír og greina skilmerkilega frá því ef einn
eða tveir eru drepnir í átökum. Yfirleitt má
segja að Vesturlandabúar sé of uppteknir af
félagslegum og pólitískum réttindum. Þeir
gera sér ekki grein fyrir að á Indlandi njóta
stórir hópar ekki grundvallar mannréttinda,
þ.e. þjóðfélagslegra eða efnahagslegra réttinda.
Konur utangarðs
Þannig er það með þessar 200 milljónir
manna, þessa stéttlausu og réttlausu sem
enginn vill snerta. Hver bendir á mannrétt-
indabrot gegn þeim? Stéttlausar konur hafa
sérstaklega slæma stöðu og eru eiginlega utan-
garðs meðal utangarðsfólksins og algjörlega
annars flokks borgarar.
I Tamil Nadu þar sem búa 60 milljónir manna
eru 20 þúsund stúlkubörn borin út árlega af því
að foreldrarnir vita að framtíð þeirra verður
eintómt basl. Þessar stúlkur eru í stöðugri
hættu, þær verða fyrir ofbeldi og nauðgunum á
ökrunum eða hvar sem þær fara og þá eru litlar
líku á að þær getí gifst. Þegar þær sem lifa
komast á unglingsár flýta foreldrarnir sér að
gifta þær kannski 12 tíl 14 ára gamlar þótt lög
heimili ekki giftíngu fyrr en við 18 ára aldur.
En þcim finnst heldur meira öryggi fóigið í því
að gifta þær ungar, þá er síður hætta á á þær
lendi í hremmingum.
Þá segir séra Martin að ýmis erlend
stórfyrirtæki sem hafi komið upp starfsemi í
Indlandi hafi engan áhuga á að gera neitt sem
breytt getur aðstæðum hinna stéttlausu til
batnaðar: — Fyrirtækin vilja helst ráð konur og
börn því það er ódýrasta vinnuaflið, þau fá
bestu lóðirnar og hika ekki við að taka jarðir
undir verksmiðjurnar sem gefa jafnvel þrjár
uppskerur á ári og kaupa þær langt undir
eðlilegu markaðsverði. Og yfirvöldin styðja
fyrirtækin með því að útvega þeim góðar og
ódýrar lóðir. Svo geta þessi fyrirtæki leyft sér að
menga umhverfið en stæra sig jafnframt af því
að framleiða umhverfisvænar vörur. Þetta eru
alheimsfyrirtæki eins og Pepsi, Ford og Dupont
og ég þekki vel til þessara mála því þau hafa
komið upp verksmiðju í nágrenni okkar.
Óréttlætið er enn fyrir hendi
Og iséra Martin gagnrýnir einnig yfirvöldin
fyrjr að vilja ekki taka almennilega á vanda
þeirra stéttlausu:
— Stjórnvöld segja að í Indlandi sé nóg
landrými, að við getum brauðfætt alla íbúa
landsins og að enginn þurfi að líða skort. Það
er mikið rétt, en það þarf að gera ýmislegt áður
en þessu takmarki verður náð því stjórnvöld
gera ekkert til að jafna skiptingu auðsins í
landinu. Þau afnámu stéttaskiptingakerfið með
lögum árið 1950 en í reynd hefúr það engu
máli skipt og óréttlætið er ennþá fyrir hendi.
Þau hafa komið á kvóta þannig að þeir lægst
settu eiga rétt á um 18% starfa en það er ekki
nóg. Vesturlandabúar geta aðstoðað í þessari
baráttu með því að vera vakandi, setja sig inn í
málefni Indlands og reyna að skilja vanda okkar
en rót hans má að langmestu leyti rekja til
stéttakerfisins. Það þarf að þrýsta á stjórnvöld,
knýja þau til að koma á umbótum í reynd en
ekki bara með lagabókstaf sem virtur er að
vettugi. Með því að útvega þessu fólki
jarðnæði, koma börnunum í skóla og veita
þeim ráðgjöf og aðstoð í baráttunni fyrir
grundvallarmannréttindum getum við snúið lífi
þeirra til hins betra.
Ndnari upplýsinjjar um verkefniðfrd því 1991
er að finna í grein Georgs Pdls Skúlasonar sem
birtist í Iðnnemanum, 4. tbl. 1995.
I ð n n e m i n n
5