Menntamál - 01.12.1966, Blaðsíða 14
220
MENNTAMÁL
liins forna spakmælis, sem ég nefndi í upphafi. En skólinn
verður því aðeins góður undirbúningur undir lífið, að
hann opni nemandanum dyrnar að lífi í samfélagi og leiði
hann þar inn, en búi ekki til smámynd af þjóðfélagi innan
veggja sinna, þar sem nemandinn bjástrar fyrir lukturn
dyrum.
Hliðstæðri gagnrýni rná beina að því félags- og tómstunda-
starfi, sem skólarnir iðka. Það er of „tilbúið", of „lokað“.
Of mikií áherzla er lögð á verkefnin, iðjuna, en of lítið
er skeytt um einstaklinginn, sem iðjuna stundar, myndun
hópsins, þróun samvinnunnar og ræktun félagshyggju. Af-
leiðingin verður sú, að þessi starfsemi fellur oftast dauð
niður jafnskjótt og skólanum lýkur, í stað þess að verða það
frækorn, sem af vex meiri einstaklingsþroski, meiri hæfni
til að sinna áhugamálum, einn eða í félagi við aðra.
Það er efalaust, að þessar leiðir um skipulag verknáms og
félags- og tómstundaiðju hafa verið farnar af tveimur meg-
in ástæðum. Önnur er sú, að þetta er tímasparasta leiðin:
skólatíminn lengist ekki, ef bóknám er rýrt að sama skapi
og verknám er aukið. Verknámskennsla í skólastofu er auk
þess tímasparasta og fyrirhafnarminnsta verknámskennsla,
sem hugsanleg er. Hin orsökin er fólgin í ónógri menntun
kennara. Þetta fyrirkomulag gerir tiltölulega litlar kröfur
til kennarans og ég vil reyndar fullyrða, að meðan mennt-
un kennara er jafn ófullkomin og raun ber vitni, er annar
háttur mála varhugaverður.
Engu að síður þykir mér ástæða til að gera hér að um-
ræðuefni þær breytingar, sem ég hygg, að fyrr eða síðar
reynist nauðsynlegar.
Þar er þá fyrst að nefna, að skólinn starfar allt árið. Ár-
inu er skipt í tvö námstímabil: vetrarnám og sumarnám.
Að vetrarlagi fer hið bóklega nám fram, bæði skyldunám
og nám eftir frjálsu vali. Að sumri til fer fram verklegt
nám. „Skólinn" í hinni venjulegu merkingu er leystur upp
á vorin og nemendum er þá raðað í vinnuhópa, að nokkru