Menntamál - 01.12.1966, Blaðsíða 41

MENNTAMÁL
247
áðan var gert um frásögn. Þó er nauðsynlegt að virða þar
sem endranær regluna um þrískiptingu ritsmíðar í upphat',
meginmál og niðurlag.
Upphaf lýsingar ætti að miða að því að skapa breiða
mynd af viðfangsefninu með stuttum málsgreinum og ein-
földum orðum, þar sem það er bezta leiðin til að gefa les-
andanum nægilega almenna hugmynd um efnið. í þessari
almennu mynd kemur fram þungamiðja eða meginhug-
mynd lýsingarinnar. Hugsum okkur að nemandi eigi að
lýsa heimsókn í Þjóðminjasafnið. Hann byrjar þá á því að
ákveða meginhugmynd ritgerðarinnar og kemst t. d. að
þeirri niðurstöðu, að hún skuli vera „margbreytni sýningar-
gripanna“. Þá segir hann frá inngöngu sinni í safnið og
hvernig margbreytni sýningargripanna gerir hann í fyrstu
ráðvilltan, unz hann ákveður að skoða aðeins nokkurn hluta
safnsins að þessu sinni, en hann þeim mun betur.
í meginmáli ritgerðarinnar er grundvallarhugmynd henn-
ar styrkt með sérstökum lýsingum einstakra atriða. I dæm-
inu sem minnzt var á, gæti nemandi skýrt frá þeirri ákvörð-
un sinni, að skoða einungis þá sali Þjóðminjasafns sem
geyma ýrnsar greinar alþýðulistar: tréskurð, silfursmíði,
vefnað, útsaum. Hann lýsir þessum sölum, Vefjarstofu og
Amtmannsstofu, almennri niðurröðun sýningargripa, því
andrúmslofti, sem hann skynjar, að þeim fylgir. Hann lýsir
einstökum gripum, sem vekja sérstaka athygli hans. í meg-
inmáli má neyta stílbragða í hófi til að lífga meir lýsing-
una; samanburð og andstæður má þar nefna til; hann gæti
t. d. bent á andstæðuna milli hinna listrænu handíða fyrri
alda og fjöldaframleiðslu nútímans.
I niðwlagi er aftur lögð áherzla á meginhugmynd rit-
gerðarinnar og þá helzt þannig, að varpað sé á hana ein-
hverju nýju ljósi. Oft fer vel á því, að niðurlag lýsingar
falli saman við umskipti í náttúrunni: ský dregur fyrir sólu,
storm rekur á, regnhryðja ríður yfir. Dagsetur kemur lýs-
ingarhöfundi ósjaldan að gagni. í áðurnefndu dæmi gæti