Skírnir - 01.01.1931, Blaðsíða 223
Skirnir] Sambúð húsbænda og hjúa á lýðveldistimanum. 217
með þrælum sínum. Og þó að sagnamennirnir láti afreks-
verk vígamannsins sitja mjög i fyrirrúmi, þá dást þó sumir
þeirra eigi siður að framkvæmdum og bústjórn mikilla
bænda.
Skallagrímur var meðal hinna mestu höfðingja, er til
landsins komu, og einn hinn mesti verkmaður, sem getið
er um í sögum. Hann er höfuðbóndi og höfuðsmiður land-
námsaldar. Frásögn Egils sögu um iðju Skallagríms er
merkileg og vottar djúpa lotningu fyrir starfsemi búand-
mannsins. »Skallagrímr sótti fast smiðjuverkit, en húskarlar
hans vönduðu um ok þótti snimma risit« (Egils s. 30). Egill
kunni og að meta iðju föður sins, er hann lagði í haug með
honum hest hans og vopn hans og smíðartól (Egils s. 58).
Hélzt og lengi verklundin í kyni Skallagrims. Að vísu er
ekki getið um vinnubrögð Egils, en tæpast mun hann hafa
setið auðum höndum alltaf, er hann var heima á Borg.
Þorsteinn Egilsson gerði sjálfur upp búð sína við þriðja
mann (Gunnl. s. 2), og verkstjórn hafði hann, — »leit yfir
verk húskarla sinna« —, er þeir gerðu garð um Grísar-
tungu þvera (Egils s. 83). Björn Hítdælakappi fór sjálfur í
skreiðarferð út á Snæfellsnes (Bj. s. Hítd. 18), og enn kippti
Snorra Sturlusyni í kyn til Skallagrims, því að hann »var
hagr á allt þat, er hann tók höndum til ok hafði hinar beztu
forsagnir á öllu því, er gjöra skyldi« (Sturl. I. 328). En
annars er óþarft að leita fyrir sér í ættbálki Mýramanna
einna, ef nefna skal dæmi um atorku og iðjusemi fornís-
lenzkra höfðingja. Margir af niðjum Önundar tréfóts voru
eljunarmenn miklir og búskörungar. Þorgeir sonur hans
»reri jafnan til fiska« (Grettis s. 11), en Þorgrímur var bú-
sýslumaður mikill »ok hafði alla menn mjök í starfa, þá er
með hánum váru« (Grettis s. 13). Ásmundur hærulangur
var sonur hans, búforkur mikill »ok ráðinn til fjárhalds«
(Grettis s. 13). Þorsteinn þorskabítur »var mikill atdráttar-
maðr ok var jafnan í fiskiróðrum« (Eyrb. s. 11). Arnkell
goði »var starfsmaðr mikill ok lét þræla sína vinna alla
daga meðal sólsetra« (Eyrb. s. 37). Þá er Guðrún Ósvífurs-
dóttir vakti bræður sína til þess að eggja þá atfarar við