Kirkjuritið - 01.06.1967, Síða 93

KIRKJURITIÐ
lafur Iíalldórsson segir: „Við
j® efnisins hefur þrennt verið liaft
W^Sa, þar sem einungis eru birtir
la
'ar úi'
sögum: I fyrsta lagi að
je Ja það sent skennntilegast er af-
‘8trar; í öðru lagi þá kafla sent
I,era af í slil og málfari, og í þriðja
kaTl verlð teknir með fáeinir
. . r sein gefa góða hugmynd um
rœðilegar vangaveltur og liug-
‘"^daheim þeirra
""idu sögurnar.“
>etla mun vel lmfa tekist.
manna sem
SfRLARSAGA
S.KA JÓNS MAGNÚSSONAR
&llrður Nordal sá iim útgáfuna.
pi
ætlj þykja þessi bók
ir 1 .. ^°rvitnileg. Hún er rituð fyr-
Braf''SL^m hundruð árum, en
"sti*11 1 slcy,nsku fratn undir sið-
aldamót að dr. Þorvaldur
i8 °ro<1dsen rakst á eina handrit-
e,.’ 'arðveizt hefur af henni og
ÖÖf kBk sml. í Kaupmunna-
(jajn". ^fðan annaðist Sigfús Blön-
^'•tgáfu þess 1912—1914.
úss ° Un<lurlnn er slra Ján Magn-
80|)UI1 Pfests á Auðkúlu, Eiríks-
(f ‘‘r f"ndna s. st. Var síra Jón
a Eyr °-d' lengst af prestur
sten 1 ' * j k"t"lsfirði þar sent nú
l'á lsafjarðarkaupstaður. Var
8tóð8a fabrennuöld hérlendis sem
vig ,r® J625 til 1685, ef miðað er
Tal(]. yrS.tU siðustu brennuna.
"lÖ8n,i*Ira Jón *ig verða fyrir
feðg.( ' Um göldrum af hálfu þeirra
Kifj^. aluafna Jóna Jónssona á
lUejj J.‘‘ ‘.ol’ °g lauk þeint rnáluin
’r á N' feðSarnlr voru brennd-
eftir /‘“nardaginn fyrsta 1656. En
Ur j- “ 8°tti síra Jón Þuríði dótt-
en jjjjUs elclri á Kirkjuhól til saka
sýknua ',arðlf af f'arðfengi og var
Er hók þessi, sem Þorvuld-
331
ur Thoroddsen gaf nafnið Píslar-
saga, rituð til réttlætingar aðförum
prests gegn þessu fólki. Hún hefur
það sér til ágætis að varpa mesta
ljósi, sent vér eigutn nú völ á, yfir
hugsunarhátt cinna myrkustu aldar
sögu vorrar. En mestur spegill er
hún sálarlífs höfundar, hæði sér-
kennilegrar sturlunar ltans og eins
öflugs trúarlífs, sem harg lioitum
að lokunt þrátt fyrir allt. Þá her öll-
um satnan unt frásagnarsnilld og
orðaugi síra Jóns, sem lyftir honuni
á hekk með fremstu rithöfundum.
Fæ ég ekki stillt ntig um að laka
hér örlítið sýnishorn frásagnar
hans:
„Eftir það ég var kominn frá
Arnardals- og Kirkjuhólsferðinni,
sem nú var getið, lagðist ég fyr-
ir örmæddur og slitinn, að öllu
svo húnu ofan í stólparúmkorn-
ið, sem ég plagði stundum að
hvíla mig í. Gagnaðist mér það
þá ekki. Var þá rúmið og ég flutl
ofan á gólfið, en fólkið sat og lá
útaf á gólfinu í kringum mig. Þá
mér var enn samt í rúminu, þá
lagðist ég niður á sjálft gólfið, því
ég vissi ekki neinnar vægðar að
leita. En á þessum sania degi, á
meðan ég var ekki heima, var mín
fátæka kvinna, Þorkatla Bjarnadótt-
ir, svo slegin af þe:m djöfulgangi,
að henni var hvergi vært í neinu
húsi, svo hún varð að fara út í fjós
og leita sér hægðar, því önnur
voru ekki fólksins úrræði, sem
slegið varð, en að vera á flakki úr
einum stað í annan, á meðan hver
gat hrært sig. En fyrir þennan tíma
hafði ég freistað að fara ineð mig
um rúmin og húsin. A búrgólfinu
reyndum við til líka að leila svefns
og náða. En þegar allar þær færsl-
nr nm húsin og rúiiiin voru full-
reyndar, þá varð ég undir öllu að
liggja, sem Guð vildi láta tilfalla,