Sjómannadagsblaðið - 01.06.1996, Blaðsíða 56

56
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
reiðann til þess. Það voru þeir yngstu
og röskustu sem til þess völdust.
Þegar góður byr var og siglt mikinn,
hvort heldur sem menn sigldu beiti-
vind og „krusuðu“ eða á lensi, þá var
það venja að skipstjórinn stóð alltaf
sjálfur við stýrið.
En ekki byrjaði alltaf vel og þessi
skip gátu verið þrjá til fjóra daga frá
Jökli inn til Reykjavíkur. Þegar sást
til skútu við Gróttu sem lá og komst
hvergi vegna þess að ekki byrjaði var
vélbátur stundum sendur að draga
hana inn, en véibátar voru þá nýlega
komnir til sögunnar.
Nei, fæðið um borð var ekki marg-
brotið: Borðaður var fiskur alla daga
en saltkjöt soðið á sunnudögum.
Engar kartöflur voru með matnum
en skonrok etið og rúgbrauð. Skon-
rokið vildi mygla fljótt og rúgbrauðið
líka, en þetta var geymt í strigapoka
ofan á saltinu í afturlestinni. Þótt-
brauðið væri orðið hvítmyglað var
það etið samt, því engu mátti fleygja.
Það var stundum soðið með fiskinum
og púðursykur settur út í til bragð-
bætis. Þetta var kallað hundsbelgja-
glás og mér fannst hún ágæt — að
minnsta kosti varð öllum gott af.
Frá þessum eftirminnilega túr á
kútter Sigríði ætti ég að geta þess að
við urðum varir við mörg bresk
herskip úti af Vestfjörðunum og
skildum við ekki í hvað því mundi
valda. Þetta voru stór skip og sté upp
af þeim biksvartur kolareykurinn.
En þegar við komum heim bárust
okkur þær fregnir að heimsstyrjöldin
fyrri væri hafin, og þar var komin
skýringin á ferðum herskipanna.“
Á Gylfa og Belgaum
„Um þetta leyti voru fyrstu togar-
arnir komnir til landsins, og þar á
meðal voru tveir í eigu Th. Thor-
steinsson, Baldur og Bragi. Þeir og
margir fleiri af þessum togurum voru
hins vegar seldir Frökkum 1917 sem
mjög vantaði skip á stríðsárunum.
Kveldúlfur hélt þó sínum skipum og
Alliance seldi aldrei Jón forseta.
Þegar stríðinu lauk komu margir
nýir togarar til landsins og þeirra á
meðal Gylfi, Belgaum og Egill
Skallagrímsson. Þótt ég væri þá
aðeins fimmtán ára gamall fékk ég
pláss á einum þessara togara, en
hann var Gylfi. Þar var skipstjóri Jó-
el Jónsson, en útgerðin var Defen-
sor. Ég var á Gylfa aðeins um haustið
og þetta var hörkuvinna og menn
stóðu uns þeir voru orðnir alveg
magnþrota og ónýtir. Þegar þeir
komu ofan í hlýjuna í lúkarnum á
morgnana duttu ýmsir steinsofandi
ofan á diskinn. Ýmist var fiskað í ís
eða þá í salt. Þegar fiskað var í ís var
staðið meðan fiskaðist og á saltinu
var ekki betra — því þá var alltaf fullt
dekk. En þá voru engin vökulög og
þetta var bara svona á þessum skip-
um.
Jóel Jónsson var hið mesta ljúf-
menni og minnist ég hans með hlýju,
því hann var mér unglingnum mjög
góður. Þótt hann hlífði ekki öðrum
þá hlífði hann sjálfum sér ekki held-
ur.
Á Gylfa kom ég í fyrsta skipti til
Englands en við sigldum með fisk til
Fleetwood. Þetta varð ansi löng dvöl
því við lentum í kolastræk og kynnt-
ist ég því Bretagrund þarna dálítið.
í ársbyrjun 1920 réð ég mig á togar-
ann Belgaum til Þórarins Olgeirsson-
ar. Þar var mikið unnið eins og á
Gylfa, en Þórarinn tók það upp hjá
sjálfum sér að sjá til þess að menn
fengu fjögurra tíma svefn. Hann sá
að það borgaði sig því að þannig fékk
hann meiri vinnu út úr mönnunum.
Aldrei var stoppað nema einn dag í
landi — komið að morgni og farið út
að kvöldi. Þennan tíma sváfu menn.
Skipin voru úti 5-10 daga ef veitt var í
ís, og fór það þá eftir aflanum. Á salti
voru túrarnir miklu lengri. Áhöfnin á
ísfiskveiðum var 20-22 menn en á
saltinu um 30 menn.“
í Halaveðrinu
„Ég var á Belgaum til 1924, en þá
um sumarið réð ég mig til síldveiða
um skeið á bát sem hét Ásgeir, skip-
stjóri Snæbjörn Stefánsson. Um
haustið tók hann við togaranum Agli
Skallagrímssyni og fór ég um borð til
hans og var með honum í átta ár.
Á því skipi lenti ég í Halaveðrinu
7.-8. febrúar 1925. Þaðbjargaði okk-
ur frá því að fara niður eins og Leifur
heppni og Fieldmarshal Robertson
að við vorum búnir að brenna mestu
af kolabirgðunum og að afli hafði
verið tregur. Skipið var því létt og
kom upp úr sjóunum sem yfir það
riðu. Annars hefðum við ekki haft
það af. Við sáum Leif heppna að
veiðum skammt frá okkur og var
fuglager í kringum hann, því Gísli
skipstjóri var seigur að fiska á Halan-
um. Ég veit ekki til að neinn hafi séð
Leif heppna eftir það.
Eftir þessi átta ár á Agli Skalla-
grímssyni lá leiðin um borð í Gull-
topp til Halldórs Gíslasonar skip-
stjóra. Þar var ég í önnur átta ár, og
hafði þá verið í 16 ár á skipum Kveld-
úlfs.“
30 ár á frystiskipum
„í stríðsbyrjun fór ég af Gulltoppi
á togarann Skutul frá ísafirði sem
stýrimaður hjá Árna Ingólfssyni
skipstjóra og var á togurum upp frá
því til 1955. Þá hætti ég til þess að
gerast fulltrúi Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna um borð í frystiskipum
á leið þeirra í kringum landið.
Við þessi störf var ég næstu þrjátíu
árin eða til ársins 1982, en þá var ég
orðinn 82 ára. Þá spurði minn ágæti
yfirmaður mig hvort ég vildi ekki
fara að hætta og féllst ég á það —
varð nú hálf feginn...
Já, þetta er orðinn langur ferill á
sjónum og nú nýt ég kyrrðarinnar og
næðisins hér á Nýlendugötunni þar
sem ég er fædddur. Við bjuggum
löngum tvö hérna síðustu árin, ég og
konan mín Helga Halldórsdóttir, en
hana missti ég fyrir fjórum árum.
Hún var ættuð úr Hnífsdal og því af
vestfirskum ættum eins og ég. Við
giftum okkur árið 1939 og eignuð-
umst tvær dætur.
Mér finnst gott að það er skammur
spölur niður að höfninni og þangað
læt ég aldrei undir höfuð leggjast að
fá mér göngutúr á hverjum degi.“
Við þökkum þessum aldna höfð-
ingsmanni fyrir spjallið og óskum
honum margra fagurra ellidaga í við-
bót.
AM