Tímarit lögfræðinga - 01.05.1991, Blaðsíða 5

Arnljótur Bjornsson er prófessor
við lagadeild Háskóla íslands
Arnljótur Björnsson:
SÖNNUNí SKAÐABÓTAMÁLUM
EFNISYFIRLIT
1. HVAÐ SANNA ÞARF. FRJÁLST SÖNNUNARMAT
2. LAGAATRIÐI OG STAÐREYNDIR
3. HUGTAKIÐ SÖNNUN. BEIN SÖNNUN OG ÓBEIN.-LÍKUR
4. HVE MIKLAR ÞURFA LÍKUR AÐ VERA TIL ÞESS AÐ SÖK TELJIST SÖNNUÐ?
5. SÖNNUNARBYRÐI
5.1 Dómari sker úr um sönnunarbyrði. Tilvik, þar sem hún er felld á varnaraðila í bótamálum
5.2 Sönnun um orsakatengsl
5.3 Óvissa um orsakatengsl, þegar fleiri en einn eiga sök
5.4 Óbein sönnun eða frávik frá aðalreglu um sönnunarbyrði?
5.5 „Res ipsa loquitur" sönnunarreglan. Er til almenn íslensk sakarlíkindaregla?
5.6 Frávik frá ströngustu sönnunarreglum sem leið til að þyngja bótaábyrgð
5.7 Sönnunarbyrði um fjárhæð tjóns
6. EFNISÚTDRÁTTUR
1. HVAÐ SANNA ÞARF. FRJÁLST SÖNNUNARMAT
Hér á eftir verður fjallað um nokkur meginatriði varðandi sönnun í málum um
skaðabætur utan samninga. Getið verður nokkurra íslenskra dóma til skýringar.
Dómar þeir, sem vísað er til, eru aðeins nokkur dæmi af fjölmörgum á þessu
sviði.
Sá, sem gerir skaðabótakröfu, verður að sanna, að hann hafi orðið fyrir tjóni
og hvert tjón hans sé. Auk þess verður hann að sanna, að tjón hans verði rakið til
hegðunar, sem stefndi ber ábyrgð á eftir skaðabótareglum utan samninga, t.d.
að tjónið sé afleiðing saknæmrar háttsemi eða atvika, sem varða bótaskyldu án
sakar. Ef tjónþola tekst ekki að sanna þessi atriði (tjón, bótagrundvöll og
orsakatengsl), verður varnaraðili almennt ekki dæmdur bótaskyldur. Þetta er
oft orðað þannig, að sönnunarbyrði um tjón og bótaskilyrði hvíli að jafnaði á
tjónþola.
3