Uppeldi og menntun - 01.01.2010, Blaðsíða 182

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 19(1–2)/2010182
viðHorf
áhrif hefur Bolognaferlið haft á stjórnun, skipulag, inntak, kennsluhætti og náms-
mat í viðkomandi háskóla? Hvaða hugmyndir má greina í skrefum Bolognaferlis-
ins um gæði og skilvirkni háskóla? Hefur háskólanum sem þú starfar við tekist að
nýta sér einhver skref Bolognaferlisins í gæðastarfi innan háskólans – eða hafa einhver
atriði verið til trafala? Hvers konar andstöðu hefur Bolognaferlið mætt í viðkomandi
háskóla – og hvers vegna – að þínu mati? Er næg þekking á Bolognaferlinu til staðar
í viðkomandi háskóla og hvað hefur verið gert til að mæta þörf kennara og annarra
fyrir þekkingu? Telur þú að ólík stofnanamenning í háskólunum skipti máli þegar
kemur að viðtöku skrefanna í Bolognaferlinu? Með þessum spurningum vildum
við beina sjónum að háskólastarfi á grasrótarstiginu, þ.e. skoða hvort og þá hvernig
Bolognaferlið hefði haft áhrif á nám og kennslu í háskólum.
Við settum engin skilyrði um form og niðurstaðan var sú okkur bárust ólíkir textar
að gerð og lengd sem ritstýrt var í samvinnu við höfundana. Textarnir endurspegla
menningu viðkomandi skóla og þeim var því flestum lítið ritstýrt. Ólík notkun orða
er til vitnis um fjölbreytni í útfærslu skólanna, t.d. sýnist okkur enska orðasambandið
learning outcomes vera þýtt sem námsmarkmið, hæfniviðmið eða lærdómsviðmið.
Einnig er gaman að sjá að háskólarnir ýmist brautskrá eða útskrifa kandídatana sína
og því var að sjálfsögðu ekki breytt við yfirlestur handritanna. Gæðakerfi háskólanna
og hugtök sem snerta þau eru mjög ólík frá einum skóla til annars enda engin sam-
evrópsk fyrirmæli um hvernig þau eigi að vera. Við samhæfðum einkum umfjöllun um
viðauka við prófskírteini sem oftast er talað um sem skírteinisviðauka. Þar er í öllum
greinunum átt við diploma supplement þar sem koma fram margvíslegar skýringar á
inntaki og eðli náms. Skírteinisviðauki fylgir prófskírteinum brautskráðra kandídata
frá skólunum. Í greinunum er einnig oft rætt um svokallað ECTS-einingakerfi, sam-
hæft evrópskt einingakerfi; skammstöfunin stendur fyrir European Credit Transfer
System. Með kerfinu urðu þær einingar sem íslenskir háskólar nota helmingi fleiri
en áður. Einingabreytingin var því að sjálfsögðu ekki flókin sem slík en mun meira
áberandi út á við en skírteinisviðaukinn.
Viðhorf og reynsla íslenskra háskóla af Bolognaferlinu
Greinarhöfundarnir tíu telja að nokkuð almenn ánægja ríki innan þeirra skóla með
innleiðingu Bolognaferlisins og að háskólakennarar og aðrir sjái hag í þátttöku. Þeir
sjá innleiðinguna sem mikilvægt tækifæri til að styrkja og efla litla háskóla í alþjóðlegu
samhengi og benda á aukin samskipti erlendis máli sínu stuðnings, og að samræmt
mat á námi nemenda auðveldi stúdentaskipti. Þeir telja jafnframt að vel hafi gengið
að innleiða formlega eða kerfislæga þætti eins og uppbyggingu náms (3+2+3 kerfið,
þ.e. þrjú ár á bakkalárstigi, tveggja ára meistaranám, þriggja ára doktorsnám), ECTS-
námseiningar og skírteinisviðauka enda eru flestir háskólanna ungir og hafi ekki búið
að annars konar hefðum.
Þá telja greinarhöfundarnir mikilvægt að fulltrúar háskólanna hafi komið að verk-
efninu strax í upphafi í gegnum samstarfsnefnd menntamálaráðuneytis og þannig
verið virkir þátttakendur í að hafa áhrif á og kynna Bolognaferlið í sínum skólum.