Morgunblaðið - 20.05.2010, Blaðsíða 6

FRÉTTASKÝRING
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Þingmenn í Vinstrihreyfingunni –
grænu framboði hvika ekki frá áskor-
un þingflokksins á ríkisstjórnina að
leita allra leiða til að vinda ofan af
einkavæðingu HS Orku. Ákvörðun
ríkisstjórnarinnar í fyrradag um að
reyna að fá nýtingarrétt Magma
styttan í 40-45 ár dugar hvergi nærri
til að sætta þingmenn við að HS Orka
fari undir yfirráð Magma Energy.
Þetta er óviðunandi og ekki for-
svaranlegt, að mati Atla Gíslasonar.
„Málið á eftir að koma fyrir fund lána-
nefndar og hvort hún heimili skúffu-
fyrirtæki í Svíþjóð að taka þessi við-
bótarlán og viðbótarfjárfestingu,“
segir hann. „Mín skoðun er sú að það
verði að finna leiðir til að halda auð-
lindum okkar í eigu þjóðarinnar. Nið-
urstaða um styttri leigutíma er ekki
fullnægjandi fyrir mig,“ segir Atli.
Ekki útrætt mál
Þuríður Backman tekur í sama
streng. Nauðsynlegt sé að komast út
úr þessu lagaumhverfi þar sem leigu-
og afnotaréttur á auðlindum getur
komist í hendur erlendra fyrirtækja á
frjálsum markaði. Þessi afstaða stafi
þó ekki af því að fyrirtækið sé erlent,
heldur skipti öllu máli að virðisaukinn
af nýtingu orkuauðlindanna eigi að
skila sér til Íslendinga. Málið sé ekki
útrætt og nauðsynlegt sé að rannsaka
alla forsögu þess. „Ég treysti því að
haldið verði áfram að skoða málið og
hvað þarna að býr að baki,“ segir hún.
„Það er ekkert annað ásættan-
legt en að vinda þessu máli til baka.
Það þarf að leita allra leiða til þess að
tryggja samfélagslegt eignarhald á
þessum auðlindum,“ segir Ögmundur
Jónasson. „Ég verð ekki sáttur fyrr
en ég hef sannfærst um að allt hafi
verið gert til þess að kanna með hvaða
hætti sé hægt að ná þessu til baka til
samfélagsins,“ segir hann. Minnir
hann á að núna séu forsvarsmenn
Magma „byrjaðir að banka upp á í
Hrunamannahreppi og komnir með
vatn í munninn við fjallasýn Kerling-
arfjallanna“. „Þetta er bara for-
smekkurinn af því sem koma skal. Ef
Íslendingar standa ekki í fæturna og
sporna gegn þessari óheillaþróun, þá
missum við allar auðlindir okkar. Þá
höfum við tapað fullveldi þjóðarinn-
ar,“ segir hann. „Þetta er
skúffa í sænsku skrif-
borði, ættuð frá Kanada.
Þótt fyrirtæki af þessu
tagi tali mjúklega, þá
eru þau jafnan fylgifisk-
ar Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins, sem reyna
að grípa eignir sam-
félaga sem lenda í
hrakningum. Það er brýnasta verk-
efni okkar að tryggja samfélagslegt
eignarhald á auðlindum þjóðarinnar.“
Lilja Mósesdóttir óskaði í gær
eftir að fjármálaráðherra skýrði
ákvörðun ríkisstjórnarinnar á þing-
flokksfundi síðdegis. Lilja sagði fyrir
fundinn í gær ekki væri nóg að stytta
nýtingartímann. Hún segist hafa lýst
því á Alþingi að hún vilji setja orku-
fyrirtækin undir undanþáguákvæðið
sem bannar erlenda fjárfestingu í
sjávarúvegi þannig að það nái bæði
yfir sjávarútvegs- og orkufyrirtæki.
„Ég er að láta skoða það fyrir mig.“
Lilja bendir á að nefnd um erlenda
fjárfestingu á eftir að samþykkja
kaup Magma á hlut Geysis Green.
„Þetta er því ekki alveg gengið í
gegn,“ segir hún.
Björn Valur Gíslason segir yfir-
lýsingu þingflokksins tala sínu máli.
Stytting samningstímans við Magma
jafngildi ekki því að vinda ofan af mál-
inu. Óvíst sé þó hvaða leiðir séu færar.
„Við þurfum að ná einhverjum heild-
artökum á auðlindunum.“
Spyrna fast við fótum
 Stytting nýtingartíma Magma í 40-45 ár dugar ekki þingmönnum í VG  Hvika
ekki frá því að undið verði ofan af málinu  „Óviðunandi og ekki forsvaranlegt“
Morgunblaðið/G.Rúnar
Nei „Þessa fordæmalausu samninga þarf að taka upp tafarlaust“ sagði í yfirlýsingu þingmanna Vg á dögunum vegna kaupa Magma á 98,5% hlut í HS Orku.
6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. MAÍ 2010
Sigurður Ingi Jóhannsson, alþing-
ismaður Framsóknarflokksins og
nefndarmaður í sjávarútvegs- og
landbúnaðarnefnd, hefur óskar eft-
ir fundi hið fyrsta í nefndinni þar
sem fjallað verði um mjólkur-
kvótamarkaðsreglugerð sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðuneytis.
Sigurður Ingi telur nauðsynlegt
að ræða hvort nægjanlegt sé að
setja reglugerð en ekki breyta al-
mennum lögum. Einnig hvort bann
við sölu á mjólkurkvóta til 1. des-
ember, m.a. stöðvun á árstíð-
arbundnum viðskiptum við lok
kvótaárs, séu ekki óþarflega hart
inngrip.
Mjólkurkvótabannið
of hart inngrip?
Á fundi skipu-
lagsráðs Reykja-
víkurborgar í
gær var sam-
þykkt tillaga Sig-
mundar Davíðs
Gunnlaugssonar
um að miðborg
Reykjavíkur
verði skilgreind
sem sérstakt
verndarsvæði til
samræmis við það sem þekkist í
mörgum sögulegum bæjum og
borgum í Evrópu og N-Ameríku.
„Markmiðið er að vernda sögu-
lega byggð á svæðinu og stuðla að
því að þegar framkvæmdir fara
fram innan svæðisins verði þær til
þess fallnar að styrkja heildarmynd
þess til samræmis við það sem var
þegar svæðið byggðist.“
Miðborgin verði
verndarsvæði
Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson
Stúlkan sem lifði af bílslys í Reykja-
nesbæ 24. apríl sl., sem kostaði
tvær stúlkur lífið, er á batavegi.
Hún hefur verið flutt af gjörgæslu
yfir á almenna deild.
Stofnaður hefur verið söfnunar-
reikningur í Sparisjóði Keflavíkur í
Garði til styrktar fjölskyldu stúlk-
unnar, Ásu Þorsteinsdóttur. Að því
er segir í tilkynningu frá forsvars-
mönnum stuðningshóps er mark-
mið söfnunarinnar að styrkja fjöl-
skylduna vegna fyrirsjáanlegs
tekjutaps. Ása er elst fjögurra
systkina og mjög erfiðir tímar
framundan hjá sex manna fjöl-
skyldunni, að sögn stuðningshóps-
ins, og ferðirnar margar milli
Garðs og Reykjavíkur.
Reikningsnúmer er 1192-05-
410100 og kt. 130264-2989.
Styrktarsöfnun fyrir
aðstandendur stúlku
Hlynur Orri Stefánsson
hlynurorri@mbl.is
„Það sem við höfum mestar áhyggjur af er að
bókanir fyrir sumarið hafa nánast stöðvast,“
segir Birkir Hólm Guðnason, framkvæmda-
stjóri Icelandair. Eldgosið í Eyjafjallajökli hef-
ur sett verulegt strik í reikning flugfélaganna.
Undanfarnar vikur hafa nýjar bókanir hjá Ice-
landair einungis verið um 25% af því sem var á
sama tíma síðustu ár.
Á morgunverðarfundi Icelandair í gær sagði
Ulrich Shulte-Strathaus, forstjóri Evrópusam-
bands flugfélaga, nýjum bókunum hjá evr-
ópskum flugfélögum einnig hafa fækkað um
fjórðung frá því gosið hófst.
Birkir segir flugfélagið hafa verið ágætlega
undir skellinn búið, enda var bókunarstaðan
áður en eldgosið hófst jafnvel betri en í fyrra,
þegar metfjöldi ferðamanna heimsótti landið.
„En ef truflanir halda áfram í sumar getur
skaðinn orðið mikill.“
Kostnaður Icelandair þá daga sem flug ligg-
ur niðri er 50 milljónir króna á dag. Áætlar
Birkir að kostnaður flugfélagsins vegna goss-
ins hlaupi á 700 milljónum til milljarðs.
Upplýsingafulltrúi Iceland Express sagði í
samtali við Morgunblaðið forsvarsmenn fyrir-
tækisins ekki vilja svara því hver kostnaður
flugfélagsins vegna gossins væri orðinn, né
hvaða áhrif kostnaðurinn hefði á félagið.
Met var slegið í fjölda ferðamanna í fyrra og
var búist við 20% fjölgun í ár. Eftir að gosið
hófst var því hins vegar spáð að ferðamönnum
fækkaði um allt að 20% milli ára. Birkir bendir
á að ekki sé einungis um hagsmunamál flug-
félaganna að ræða, enda geti þetta þýtt að
gjaldeyristekjur þjóðarbúsins verði 50 millj-
örðum króna minni en spáð hafði verið.
Þó segist hann binda vonir við að með mark-
aðsátaki stjórnvalda, Reykjavíkurborgar og
fyrirtækja í ferðaiðnaði verði hægt að koma í
veg fyrir fækkun ferðamanna á milli ára. Til
stóð að kynna átakið í gær, en því var frestað
fram á föstudag.
Hörður Guðmundsson, forstjóri Flugfélags-
ins Ernis, segir útlitið ekki heldur gott fyrir fé-
lög í innanlandsflugi og hefur áhyggjur af
sumrinu ef ástandið batnar ekki. Þegar ekki er
flogið verði félagið fyrir tveggja milljóna króna
tekjumissi á dag. Við það bætist 700 þúsund
króna launakostnaður á dag.
Árni Gunnarsson, framkvæmdastjóri Flug-
félags Íslands, segir tekjumissinn vera á bilinu
sjö til átta milljónir króna á dag þá daga sem
ekkert er flogið. Við það bætist tap sem félögin
verða fyrir þá daga sem sumir vellir eru opnir
en ekki aðrir.
Flugfélögin hafa áhyggjur af sumrinu
 Kostnaður Icelandair vegna eldgossins nemur allt að einum milljarði  Verulega hefur hægst á bók-
unum fyrir sumarið  Gæti þýtt 50 milljarða króna í töpuðum gjaldeyristekjum fyrir þjóðarbúið
Morgunblaðið/G.Rúnar
Vonar hið besta Framkvæmdastjóri Ice-
landair er bjartsýnn á markaðsátakið.
» Evrópusambandið hefur áætlað að tap
evrópskra flugfélaga vegna gossins nemi
2,5 milljörðum evra, eða um 400 millj-
örðum ísl. kr.
» Alþjóðasamtök flugfélaga (IATA)
sögðu um miðjan apríl að þau 220 flug-
félög sem tilheyra sambandinu töpuðu
þá um 200 milljónum dala á dag, eða um
26 milljörðum ísl. kr.
» Gjaldeyristekjur af ferðamönnum á Ís-
landi voru á síðasta ár 155 milljarðar og
hafa aldrei verið meiri.
» Miðað við spár um aukinn fjölda ferða-
manna, áður en eldgosið hófst, var búist
við að gjaldeyristekjur af ferðamönnum
gætu orðið 180 milljarðar á þessu ári.
» Eins og bókunarstaðan og staðan er
núna er hins vegar búist við að ferða-
mönnum fækki um 10 til 20% frá því í
fyrra, og gætu gjaldeyristekjurnar þá
orðið nær 130 milljörðum.
Þingmenn í röðum Vinstri
grænna telja vafa leika á að
kaup Magma Energy á HS Orku
standist gildandi lög.
„Það eru mjög sterk rök fyrir
því að þetta gangi gegn ESB-
tilskipunum,“ segir Atli Gísla-
son, þingmaður og hæstarétt-
arlögmaður. Hann bendir á að
Frakkar hafi kosið að setja
reglur sem kveða á um að
þrátt fyrir frelsi til fjárfestinga
innan Evrópska efnahagssvæð-
isins megi ekki hleypa útlend-
ingum inn í auðlindir landsins
eða grunnþjónustuna.
„Við vitum að þetta er sið-
laust en það eru líka áhöld um
að þetta sé
löglegt,“
segir Ög-
mundur
Jónasson,
alþingis-
maður
Vinstri
grænna.
Gengur gegn
tilskipun ESB?
EFAST UM LÖGMÆTI
Þuríður
Backman
Lilja
Mósesdóttir Atli Gíslason
Ögmundur
Jónasson
3
ár eru liðin frá
sölu á 15,2%
hlut ríkisins í
Hitaveitu Suð-
urnesja
1,2
milljarða hagn-
aður HS Orku á
fyrstu þremur
mánuðum ársins
Björn Valur
Gíslason