Akranes - 01.10.1942, Blaðsíða 4

4
AKRANES
kringum kr. 17.000, — en líklegt er að
fá megi plöntur ókeypis eða með vægu
verði og lækkar það kostnaðinn veru-
lega.
Árleg umhirða skjólgarðanna er í því
íólgin, að lú og bera á. Nauðsynlegt
verður að lú tvisvar á sumri, en á haust-
in yrði svo borið á, þó miklu minna en
í fyrsta sinn. Verður reynslan að skera
úr því, hver áburðarþörfin verður, en
áburðargjöfina má fljótlega minnka og
síðan afnema. Auk þess verður að
klippa ýmsar trjáraðir, stífa tré og ef
til vill að sprauta gegn sjúkdómum og
skordýrum. Einnig má búast við, að
nokkur vanhöld verði og tré drepist.
Er þá nauðsynlegt að fylla í skörðin
jafnharðan. Kostnaður við hirðingu og
Myndin sýnir skipulag aðalskjólgarð-
anna.
Yzta röðin mætti vera úr gulvíði, sem
er harðgerr, en nokkuð seinn að vaxa
og verður aldrei verulega hávaxinn, en
þrífst hinsvegar vel í jörð eins og þarna
er. Gulvíðirinn má standa þétt, t. d.
með 60 cm. millibili, en þegar hann fer
að vaxa verður nauðsynlegt að klippa
hann til, svo að hann verði þéttur að
neðan. Á myndinni (mynd 1.) er hann
merktur v.
Næsta röð ætti að vera 2 metra frá
gulvíðiröðinni, og er sú fjarlægð hæfi-
leg milli annarra raða í skjólbeltinu.
Önnur röð er byggð upp eins og mynd-
in sýnir, af birki B og þingvíði P og p,
þannig að ávallt sé 1,25 m. á milli
plantna í röðinni. P og p tákna bæði
þingvíði, en munurinn er sá, að P er
látinn vaxa eins og honum er eðlilegt
og mynda tré, p er hinsvegar stýfður
eftir nokkur ár, er hann fer að þvinga
næstu tré, og verður hann þá á eftir
þeim, en myndar á þann hátt ágætt
undirskjól. Er hin trén vaxa upp, verð-
ur skuggi þeirra að lokum svo mikill,
vanhöld áætlast 2000.00 kr. árlega,
fyrstu 5—10 árin, en að þeim tíma liðn-
um minnkar þessi kostnaður ört og að
síðustu hverfur hann úr sögunni.
HVE LANGAN TÍMA TEKUR
RÆKTUNIN?
Að óreyndu er erfitt að segja íyrir
um vaxtarhraða trjágerðanna, en lík-
legt þykir mér, að á 10 árum nái þau
3—4 m. hæð. Trén í sáðreitunum innan
við Akranes, sem nú eru 9 ára, eru að
vísu ekki hærri en 1 m., en þess ber
að gæta, að í trjágerðin eru notaðar
fjögra ára plöntur, sem fá áburð og lún-
ingu, svo að vaxtarhraði þeirra verður
örari.
að öll p-in deyja vegna ljósleysis, en þá
er þeirra heldur ckki þörf lengur.
Þriðja röð er mynduð af birki ein-
göngu. B-in fá að standa og verða að
trjám, en b-in þarf að stýfa eða höggva
upp, er þau verða til baga. Yfirleitt
tákna litlu bókstafirnir á myndinni tré,
sem hafa það hlutverk, að fylla upp í
eyður, sem annars yrðu á meðan hin
trén eru ung og lágvaxin. Veita þau þá
í byrjun einnig skjól og eftir stýfingu
undirskjól, en síðar er þeirra ekki leng-
ur þörf og þau eiga að hverfa. Þess þarf
að gæta vandlega, að uppfyllingartrén
verði aldrei svo stór, að þau bagi hin
trén, sem eiga a.ð standa.
Fjórða röð er úr birki og gráreyni á
víxl, en uppfyllingartrén eru birki eins
og áður. Gráreynir verður allhávaxið
tré, er þolir vindinn vel. Fimmta röð
er eins, að öðru leyti en því, að í stað
gráreynis kemur venjulegur reynir.
Reynir þolir illa vindinn, og þarf því
að hafa gott skjól. Á hinn bóginn er
hann fallegt tré og sómir sér vel innan
um birkið í innstu röð skjólbeltisins.
Sjötta röðin þarf ekki og á ekki að
Mynd 2. Net af Itmgeróum d
25 ha
Myndin sýnir ferhyrnda spildu úr
Garðalandi, 500 m. á hvern veg. Verstu
hindranir á þessu svæði eru norðlægir
vindar og eru því aðalskjólbeltin fyrir
nórðaustur- og norðvesturhlið. Skjól-
garðar þessir eru úr 6-földum trjáröð-
um. Reynslan hefur sýnt, að skjólgarð-
ur skýlir í fjarlægð, sem er allt að 10
sinnum hæð hans. Gert er ráð fyrir því,
að þessi skjólgarður geti með tímanum
orðið 6 metrar á hæð, og skýli þannig
60 metra svæði. Til þess að skjólið verði
fullkomið á þessum 25 hekturum, verð-
ur því að byggja upp einskonar net af
skjólgerðum, með 60 m. millibili, líkt
og sýnt er á 2. mynd. Ástæðulaúst er
þó að hafa möskvana í þessu neti úr
meira en einfaldri trjáröð, og þar til
mætti velja, hvort sem vill pílvið, (t. d.
þingvíði) birki, eða jafnvel gráreyni.
Pílviðinn mætti einnig klippa sem lim-
gerði, en þá yrði að vera styttra bil á
milli plantna í röðinni, vart meira en
80 cm. Yztu gerðin að suðvestan og suð-
austan, væri rétt að hafa tvöfaldar rað-
ir.
vera hávaxin. Hlutverk hennar er að
varna súgi að neðan og má því velja í
hana lágvaxna runna, Ástæðulaust er
að planta þessa röð í byrjun. Nægilegt
er, að hún komi, er hin trén fara að
veita skjól. Vafalaust yrði heppilegast,
að velja í sjöttu roðina meira en eina
tegund runna, þó þannig, að ávallt sé
röðin gerð af einni tegund á nokkuð
löngum kafla í senn, og færi það nokk-
uð eftir því, hvað ræktað yrði innan
skjólbeltisins á hverjum stað. Þar sem
matjurtir væru ræktaðar yrði heppileg-
ast að hafa ribs- eða sólberjarunna, er
hvorttveggja gæti orðið til nytsemdar
fyrir kaupstaðinn og byrgja hann upp
af hollum og bragðgóðum berjum. Ef
leggja ætti skrúðgarð innan skýlda
svæðisins, væri ástæða til að Velja þar
fallegan runna, svo sem rósarunna, sem
margir hverjir þrífast ágætlega í görð-
um. Einnig mætti velja hegg, er verður
snoturt lítið tré, og ber hvít blóm á
vorin.
Mynd 1. Skjólbeltir), norburhorrt.
~0*—
VVVVVVVVVVVV V V V v vv VVV V V V v V v vvvvvvvv~-
v '~2m — 2t» **
v p p B p p p B p P p B p P p B p P --
V P ö Ö b b
v 3 b B b B b B b B b 3 b B b 3 b 3 --
v p D b b ö
v -y-p b B b 6 b B b G b 3 b o b 3 b G---
\ 4 /■ 6 b b ö
b B b ö b R b B b R b B b R b B--
* í í ö b Ö
V -i—p 4 B b G b B 0 O 0 O O 0 o o o -
V -v * V y ö 6 B ó O ó O R O 'N V Guívíðir
V b 6 b o P þingviöir
v 5 & Birki
B B D O G Qráret/nir
ö ö b o R Reynir
l 0 B ö R o p p/ngviÖir til upp- fyllingar
í * ó b b O b öir/d —»
v p B G 3 o tajá textannl
v „ 6 ó h O o Runnar
5 * B 3 R o
5 * Ó ú b o
v B B <? fl 0
l I
I '