Nýi tíminn - 19.05.1955, Blaðsíða 9

4
Laugardagur 14. mai 1955 — 1. árgangur — 12. tölublað
Heilabrot
Ráðningar á
þrautum í síð
astablaði
Stafatígull
b ó | 1 a
ó 1 | a r
1 a I u 1 f
a | r | f 1 i
Gáturnar: 1. undir beru lofti. — 2. maður ríðandi 3. neftóbak.
Gátur: 1. Hvaða borgar-
nafn í Evrópu verður
heiti á íslenzkum eldi-
við, sé það lesið aftur
á bak?
2. í hvaða átt fljúga
fuglamir?
3. Hvað þarf til þess að
vel gerðir skór verði að
notum ?
Skrítiur
Guðmundur M. sendir okk-
ur eftirfarandi skrítlur:
1. Nú, nú, hvernig: gengur
ykkur í skólanum, telpur
xnínar?
Jóna: Ég er bezt í lestri.
Beta: Ég er bezt í skrift.
Helgra: Ég er bezt á leik-
vellinum í frímínútum.
★
2. Sjúklingur: Hvað kost-
ar að draga úr tönn?
Læknir: Þrjátíu krónur.
Sjúklingur: Hvað, þrjátíu
krónur, og þetta tekur
tvaer sekúndur.
Læknir: Ég get verið
miklu lengur, ef þér viljið
það heldur.
Ártölin
1703 og 1903
Hvaða minnisverðir at-
burðir úr Islandssög-
unni eru bundnir við ár-
tölin 1703 og 1903? —
Hugleiðing til næsta
laugardags.
I síðasta blaði var
spurt, hvort myndi fal-
legri íslenzka „að óska
hamingju" eða „óska til
hamingju“. Það er eng-
um vafa bundið, að þdð
heyrið oft hið síðar-
nefnda „að óska til ham-
ingju“, því að það er
daglegt mák- En þar-með
er ekki sagt, að það sé
réttara eða fallegra.
Svona er talað vegna er-
lendra áhrifa. Til lykke,
segja Danir — þ. e. til
hamingju. Ef við færum
nú svona orðalag yfir á
hliðstæð hugtök t. d.
gæfu eða gleði, þá mun
okkur finnast það óeðli-
legt. Ef við segðum t. d.
„ég óska þér til gleði
Talnaborð
4 1 5 6
7 1 8 9
10 1 H 12
Raðið tölunum þannig,
að samtala þeirra verði
24, hvort sem þær eru
lagðar saman lóðrétt, lá-
rétt eða í skakkhom.
og skemmtunar á hátíð-
inni“, myndi óðara verða
gripið fram í og sagt:
Hversvegna segirðu ekki
heldur: Ég óska þér
gæfu, ég óska þér gleði.
— Og nú bæti ég við:
Hversvegna segir þú
ekki: „Ég óska þér ham-
ingju“ þegar þú árnar
einhver jum heilla. Er
það ekki bæði fallegt og
eðlilegt orðalag?
Leiðrétting
Þau mistöU urðu, að blað-
ið 7. inaf \-ar skráð 12.
blað, en átti að vera 11.
blað. Nú kemur 12. blaðið.
Þetta eru ailir, sem safna
Óskastundinni beðnir að
athuRa.
Emkenmlegar tolur
1x9 + 2=11
12x9 + 3=111
123x9 + 4=1111
1234x9 + 5=11111
12345x9+6=111111
123456x9 + 7=1111111
1234567x9+8=11111111
12345678x9 + 9=111111111
123456789x9 +10=1111111111
Að „éska Etamingju" eða „óska
ti! hamingju“
Útgefandi; ÞjöiSviljinn — Ritstjári: Gunnar M. Magmiss — Pósthólf 1063.
Það er alveg áreiðanlegt
Ævintýri eftir H. C. Andersen í pýðingu
Steingríms Thorsteinssonar
(Nú birtum við, vegna
margra óska stutta
framhaldssögu. — Fyrir
valinu hefur orðið ævin-
týri eftir hið heims-
kunna danska skáld. Sjá
í 9. tbl. Óskastundarinn-
ar grein uto skáldið. —
Ævintýrið endist í 3
blöð).
■ -------
„Það er ljóta sagan",
sagði hæna nokkur og
það í því hverfi bæjar-
ins, þar sem sagan ekki
hafði gerzt. „Það er
Ijóta sagan, sem upp er
komin í hænsnahúsinu,
ég þori ekki að sofa ein
i nótt, — það vill til að
við sofum margar sam-
an hérna á spýtunni".
Og sagði hún þá sög-
una, svo að fjaðrirnar
risu á hinum hænunum
og haninn drap niður
kambinum.
Það er alveg áreiðan-
legt.
En við byrjum nú á
fyrstu upptökunum og
þau voru i öðru hverfi
bæjarins, í hænsnahúsi
nokkru. Sólin rann og
hænsnin flugu upp og
settust á spýtur sínar.
Þeirra á meðal var hæna
Óskastundin á því láni
að fagna, að vinir barn-
anna votta henni oft
vináttu. Þetta kemur
ljóslega fram í bréfum,
sem foreldrar eða aðrir
góðir vinir skrifa fyrir
litlu bömin. Eitt af þess-
um kærkomnu bréfum
er skrifað fyrir hönd 6
ára telpu á Eiðum og er
á þessa lund:
„Kæra Óskastund.
Sigga, 6 ára, er ákaf-
lega hrifin að fá sitt
nokkur hvítfjöðruð og
fótlág, sem varp eggjum
sínum með stakri reglu-
semi og var í alla staði
virðingarverð hæna. —
Þegar hún var sezt upp,
reytti hún sig með nef-
inu og datt þá af henni
dálítil fjöður.
„Þarna fór þessi“,
Framhald á 3. síðu.
eigið blað með pabba
blöðum.
Hún veit, að hún er
ekki orðin nógu gömul
til að taka þátt í keppn-
inni, en vill samt senda
fáeinar teikningar. Af
nógu er að taka, því
blýanturinn er alltaf á
lofti og hvert atvik dag-
legs lífs fest á pappír-
inn. Henni finnst blaðið
ekki frekar sniðið fyrir
stóra krakka, en er á-
nægð yfir að Jónsi bróð-
ir skuli hafa gaman af
því líka.
F. h. Sigríðar Þórar-
insdóttur, Eiðum. —
Stefanía Ósk“.
I -... -
Bréfinu fylgdu fjórar
myndir, hver annarri
Framhald á 3. síðu.
Frá Siggu litlu á Eiðum

-- KLIPPIÐ H É K I
iKacnaaVMtuavkSðeaiaafMMiKHiinuiiiiKiiiaMaMKiaiMaMBaMiaPRacfciiiicaaiaaM
Fimmtudagur 19 maí 1655 — NÝI TÍMINN — (9
Ræða Einars Olgeirssonar
Framh. af 8. síðu
stéttinni og flokki hennar gert að aflraun milli ein-
okunarauðvaldsins og verkalýðshreyfingar Rvikur.
í sex vikur stóðu 7 þús. verkamenn og verkakonur
í Reykjavík og Hafnarfirði með 25 þús. manns á fram-
færi sínu í verkfalli.
1944 þótti okkur sósíalistum og hæstvirtum forsætis-
ráðherra, Ólafi Thors, það gæfa að geta afstýrt verk-
falli, firrt þjóðina því grandi.
En nú þótti auðstétt Reykjavíkur sjálfsagt að leggja
út í lengsta fjöldaverkfall íslandssögunnar til þess að
reyna að brjóta verkalýðinn á bak aftur. Ekkert var
til sparað sem auður og vald gat veitt til þess að
reyna að kúga verkamenn. Auðstéttin hirti ekkert um
þótt þjóðinni glataðist tugir milljóna jafnvel hundruð
milljóna kr. í verðmætum, ef aðeins væri hægt að
kúga alþýðuna. Olíuhringarnir gripu til opinskárra
lögbrota við kúgunartih-aunir sínar. Bæjarútgerð
Hafnarfjarðar, sem sósíalistar og Alþýðuflokksmenn
stjórna í sameiningu hafði samið við verkamenn.
Olíuhringarnir lýstu banni á hana. Þeir neituðu að
selja togurunum olíú, olíu sem ríkisstjórn íslands
kaupir til landsins fyrir fiskinn sem togararnir fram-
leiða. Einokunarauðvaldið sveifst einskis, ef verða
mætti að verkalýðurinn yrði sveltur til undanhalds.
Alþýðan stóðsf raunina
En allt kom fyrir ekki. Auður og vald reyndist ekki
almáttugt. Á móti stóð afl, sem þeim var æðra.
Eining verkalýð'sins stóðst alla raun. Þrotlaust stóð
verkfallsvörðurinn, brautryðjandalið slenzkrar alþýðu,
og samninganefnd verkalýðsfélaganna undir forsæti
Eðvarðs Sigurðssonar, sinn vörð um rétt hins vinn-
andi manns.
Verkfallsmenn hjálpuðu hver öðrum. Báru hver
annars byrðar, einn fyrir alla, allir fyrir einn. Verka-
menn stóðu saman, Dagsbrúnarmenn, Iðjufólk, iðn-
aðarmenn, Alþýðuflokksmenn og Sósíalistaflokks-
menn. Engir peningar, mútur, ógnanir né grýlur gátu
klofið fylkingu þeirra. Samt svarf að mörgum heimil-
um, en aldrei heyrðist æðruorð. Og utan af landi
bárust hvarvetna samúðarkveðjur í orði og verki,
frá verkakonum á Siglufirði, sjómönnum í Eyjum,
bændum á Barðaströnd. Það var samhjálp hinna fá-
tæku. Það var bræðralag hins vinnandi lýðs. Það var
stálvilji verkfallsmannanna, sem vann sigur á auðstétt
Reykjavíkur. Máttur bræðralagsins, æðri öllu valdi
peninganna, sigraði í þessu verkfalli.
Og það er þessi siðgæðismáttur alþýðunnar sem
mun endurnýja islenzkt mannfélag, forða manngildis-
hugsjón íslendinga frá þeirri eyðileggingu, sem auð-
stéttin með peningagildið fyrir eina mælikvarða býr
henni, visar þjóðinni leið til fegurra og gæfuríkara
lífs.
Eining verkalýðsins, sköpuð á Alþýðusambandsþingi
í haust, hlaut sina eldskím í þessu verkfalli og sigraði.
Og vei hverjum þeim, sem héðan af reynir að rjúfa
þá einingu. U
Dýrmætt var það, sem verkamenn Reykjavíkur
unnu í þessu verkfalli, 10—11% grunnkaupshækkun,
þriggja vikna orlof, 4% atvinnuleysistryggingar 12
árum eftir að Sósíahstaflokkurinn flutti þær fyrst og
á fyrsta árinu sem Sósíalistaflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn fluttu frumvarp um þær í sameiningu.
En dýrmætast af öllu var þó meðvitund verkalýðsins
um mátt hans til að sigra. Um ósigrandi mátt hins
góða málstaðar.
Sfjórnmálaeining alþýðunnar
óhjákvæmileg
Alþýðan um land allt, verkamenn, starfsmenn hins
opinbera og bændur, þið munið nú á næstunni upp-
skera ávextina af þeim sigri er verkalýður Reykja-
víkur vann fyrir ykkur öll. Þið munuð njóta þeirra
kjarabóta er unnust í þessu harða stéttastríði.
„En nú er eftir yðvar hlutur".
Stjórn Alþýðusambands íslands sá fyrir hættuna á
því að auðvaldið notaði rikisvaldið til þess að ræna
alþýðuna ávöxtum sigranna. Þess vegna sneri hún sér
til allra andstöðuflokka Sjálfstæðisflokksins með til-
mælum um að ræða við sig möguleikana á myndun
stjórnar er ynni í þágu alþýðunnar.
Það er ykkar, alþýðunnar um allt land, að sjá um
að gera þá hugmynd að veruleika. Auðvaldið tygjar
sig nú þegar til ránsins. Olíuhringar þess hafa þegar
riðið á vaðið. Ríkisvaldið er enn í höndum auðstétt-
arinnar. Munið að það er ekki minni vandi að gæta
fengins fjár en afla. Það sem vannst með órofa ein-
ingu Sósíahstaflokksins og Alþýðuflokksins, alls
verkalýðsins á vettvangi verkfallsins þáð verður að
varðveita með órofa einingu flokkanna, alls verkalýðs-
ins, á vettvangi stjómmálanna. Hver sá gerist vargur
í véum, sem reynir að eyðileggja þá einingu. Þrátt
fyrir allan skoðanamismun, sem er á milli vor, þá
verður lífsnauðsyn alþýðunnar á emingu vorri að yfir-
gnæfa það allt.
Ella glatast það sem vannst og meira til.
Tilvera þjóðarinnar í hæffu
Því það er meira í húfi en réttlátt kaupgjald, trygg-
ingar og lýðréttindi handa verkalýðnum. Meira en
réttlátt fiskverð og meira öryggi handa sjómönnum.
Meira en lágir vextir, betri lán og öruggir markaðir
handa bændum og fiskimönnum. Meira heldur en
sómasamlegt húsnæði handa öllum þeim sem nú búa
við óviðunandi kjör í því efni, og er þó allt þetta nóg
tilefni til þess að mynda stjórn, sem alþýðustéttirnar
á íslandi geti stutt.
Auðvald Ameríku heimtar ekki aðeins af auðstétt
Reykjavíkur, að hún í bandalagi við sig arðrændi
alþýðu íslands. Höfuð boðorð ameríska auðvaldsins
var: „Þú skalt gefa mér L-uid þitt. Þú skalt fórna mér
þjóð þinni, og þú skalt færa mér dætur þínar til
munaðar og syni þína til að reisa mér hús og bursta
mér skó“.
Og einnig það var gert, og gróðanum skipt til helm-
inga í stjórnarherbúðunum.
Gegn þessari niðurlægingu hernámsins hefur þjóðin
nú risið. ísköld fyrirlitning alþýðunnar umlykur inn-
rásarherinn á KeflavíkurflugveUi svo „veslingarnir1'
klaga nú til stóru mömmu í Washington yfir íslend-
ingum. Stjórnarliðið hefur orðið að hopa undan ár
frá ári — nú loks orðið að lofa að geyma verndarana
í gripheldum girðingum svo íslendingar sjái þá sem.
minnst fyrir augum sér.
En allt þetta er ekki nóg. Aðeins uppsögn hernáms-
samningsins, eins og Sósíalistaflokkurinn hefur bórið
fram frumvarp um á hverju þingi síðan 1951 og nú.
loks í fyrsta skipti verið samþykkt til nefndar, að-
eins brottför ameríska hersins af íslandi getur bjargað
í þessu efni.
Yfirráð okkar íslendinga yfir landi voru og sú þjóð-
menning, sem við með réttu erum svo stoltir af, er
í veði, ef við þolum smán hernámsins í landi voru, ef
við þolum það hervald, sem er að eitra þjóðlífið, og
yfirráð þeirrar auðmannakliku, sem hefur kallað það
inn í landið og gert það að bandamanni sínum gegn
islenzkri alþýðu.
Framh. á 11. síðú