Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.1998, Blaðsíða 276

274 Kynning stofnana og fyrirtækja
Dreifisendar
Hér er loks komið að því efni sem þessari grein var ætlað að fjalla um, stafræn jarðbundin
radíódreifikerfi.
Stafræna byltingin gerir í raun þá kröfu að öll sjónvarpssendakerfi landssins verði
endurhönnuð frá grunni. Eflaust má nýta að miklu leyti þá sendistaði sem fyrir hendi eru en
eðlilegt fyrsta skref væri að leggja niður allar stóru háfjallastöðvarnar og takmarka sjón-
varpssendingar við UHF-tíðnisviðið. Með þessu mætti draga verulega úr kostnaði við að
byggja upp nýja kerfið og einfalda búnaðinn hjá notendum. Einnig væri rétt að hanna kerfið
frá grunni þannig að allir sendar sem þjóna eiga ákveðnu svæði verði staðsettir á sama stað.
Þetta væri stórt spor í þá átt að auka gæði hjá notendum og minnka tilkostnað við mót-
tökubúnað og væri einnig umhverfisvænt því eitt móttökuloftnet væri nóg hjá hverjum
notanda, hvaða stöð sem hann ætlaði sér að nýta sér. Rými kerfisins ætti að geta verið nægi-
legt fyrir alla sem áhuga hefðu á að dreifa sjónvarpsefni. Rýmið fer eftir því hvernig hver
tíðni er notuð því á hverri útsenditíðni má koma fyrir einni hágæða breiðmyndar-sjónvarps-
dagskrá eða allt að fimm með minni gæðum. Kerfið getur því borið allt að nokkur hundruð
sjónvarpsrásir. Hverri dagskrá geta fylgt allt að fimm hljóðrásir með sambærilegum gæðum
við geisladisk í heimahúsi. Myndgæði og litir munu batna verulega og hægt verður að
senda með eða á hverri rás hraðvirkar gagnasendingar til notkunar fyrir allskyns einátta
upplýsingaflutning eða Internetþjónustu. Þessi kerfi má gera gagnvirk og geta þau því jafn-
vel borið símtölin í náinni framtíð. Með tilkomu stafræns sjónvarps verður auðvelt að taka
á móti dagskrám í farartæki sem er á ferðinni. Jafnvel gangandi maður gæti horft á stöðuga
gæðasjónvarpsmynd en um leið verið hættulegur í umferðinni.
Áætla má að kostnaður við að byggja upp stafrænt, jarðbundið dreifisendakerfi fyrir öll
þéttbýlissvæði landsins, verði merkið flutt til sendistöðvanna á samnýttu stafrænu flutn-
ingskerfi, til dæmis ljósleiðarakerfi Landssímans, og dreifigeta UHF-tíðnisviðsins fullnýtt,
yrði talinn í milljörðum króna. En kostnaður við að byggja upp kerfi um allt land með rými
fyrir 5-10 dagskrár gæti verið af stærðargráðunni einn milljarður. Myndlyklar eru ekki inni-
faldir í því verði enda gert ráð fyrir því að þeir verði eins og hver annar búnaður heima hjá
notandanum og síðan hluti af sjónvarpstækinu á heimilinu.
Lokaorö
Það er mjög líklegt að þessi þróun sem hér er lýst eigi eftir að flýta fyrir samruna Internetsins
og sjónvarpsins. Þessum samruna hefur verið spáð í mörg ár en nú er hann líklega að verða
að veruleika. Á næsta ári eru væntanlegir á markaðinn stafrænir myndlyklar eða víðvarp-
skassar (set top box) með innbyggðum tölvukubbi með sams konar samskiptafomti og í
venjulegri borðtölvu sem opnar fyrir gagnvirkni og þar með Internet inn á sjónvarpstækið.
Áhorfandinn verður notandi, hann lætur ekki lengur mata sig á fyrirfram ákveðinni dagskrá
eða upplýsingum heldur velur hann hverju sinni það sem hann vill sjá eða heyra og jafnvel
finna. Ekki er ólíklegt að innan skamms tíma geti ég svarað símtali frá eiginkonunni þegar
ég sit fyrir framan stóran hágæðaskjáinn og horfi á Manchester United bursta Arsenal í beinni,
með því einu að svara: Tek símtalið!
Jón Þóroddur Jónsson verkfræðingur