Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2004, Blaðsíða 223

Mynd 5. Metnirstikartímaraðalíkana með
öryggisbilum.y-stefna, flugbraut 31.
Af mynd 5 sést að ferlunum ber nokkuð vel saman í
stikamatinu, sem má túlka á þartn veg að undir-
liggjandi líkan lýsi hreyfingunum vel. Með sjón-
rænni könnun á X2-grafi kom í ljós að þessi stikamöt
komast nærri því að vera margvítt normaldreifð. [3]
Því var talið verjandi að meta þessar dreifingar og
safna stikum úr þeim í hverri umferð hermunar. Með
þessu móti kemst meiri breytileiki aðstæðna inn í
líkanagerðina.
Lofthelgi umhverfis flugvöll sem er til skoðunar er
huglægt bútuð niður í þrívíða kassa, þar sem hver
kassi er táknaður með {x, y, z)-hnitum miðpunkts
síns. Flugumferð er síðan hermd um lofthelgina og
talið hversu oft flugferill sker hvern kassa. Deiling
með fjöldá flugferla gefur síðan mat á líkindum á
umferð um hvern kassa í gefnu þversniði.
Ljóst er að þau gögn sem notuð eru til rannsókna af
þessu tagi eru það sem kalla má „eðlileg" í þeim
skilningi að þau innihalda enga ferla sem víkja svo
illilega af leið að úr verður slys. Þetta skapar nokkurt vandamál
því áhættumat er í eðli sínu könnun á líkindum sjaldgæfra
atburða. Þetta ætti að því að krefjast gríðarlegs fjölda hermana. Til
dæmis hefur verið nefnt að einn árekstur í 10.000.000 aðflugum sé
viðunandi, svo að til að meta áhættu sem er minni en það þarf enn
fleiri hermanir. Þannig sést að til þess að fá gott, heilsteypt mat á
hölum líkindadreifinga þarf einhvers konar skynsamlega skölun
því ekki er raunhæft að meta þá beint með hermun. Slík skölun er
til og nefnist á ensku Importance Sampling, [13] sem mætti útleggj-
ast á íslensku sem mikilvægissöfnun.
I stuttu máli má lýsa henni þannig: Hermt er samkvæmt jöfnu (3)
með mun stærri dreifni restliða en raunhæft getur talist. Talning
umferðar um reiti gefur þannig ofmat á líkindum sem er skalað
niður með sennileikahlutfalli staðarháðra líkinda. Með öðrum
orðum:
1 hermun er notað gildið orýsem er gjarna um tíu sinnum stærra en
rétta gildið, cr, sem er gjarna um tíu sinnum stærra en rétta gildið,
a„ sem metið er út frá gögnum. Lát, sem metið er út frá gögnum. Lát f* 2 f vera
samsvarandi gildi úr Gausslaga þéttiföllum. í raun er notað margfeldi þéttifaíla fyrir
y- og z-gildi, að gefnum dreifnum samsvarandi viðkomandi .\'-gildi. Hermun, talning og
skölun með fjölda aðfluga gefur ofmat á staðarháðum líkindum, p*xyz. Eftirfarandi skölun
á því mati gefur loks óbjagað mat á staðarháðum líkindum:
Mynd 6. Talin umferð um
hvern kassa í lofthelgi.
p
xyz
xyz
(6)
Viðfangsefnið
Eins og fram hefur komið eru austur/vesturbraut Reykjavíkurflugvallar til
skoðunar. Sem fastar hindranir í grennd hennar má nefna Öskju-
hlíðina/Perluna, flugstjórnarturninn, flugstöðina og byggð svæði í Skerja-
firði. Sett voru niður sex hindranasvæði til skoðunar, samanber töflu 1.
r > Tafla 1: Hindranasvæði
Merki Skýring
A Skerjafjörður N
B Skerjafjörður S-1
C Skerjafjörður S-2
D Flugstöð
E Öskjuhlíð
F Flugmálastjórn
V
Ritrýndar vísindagreinar
2 2 1