Tónlistin - 01.11.1943, Page 63

TÓNLISTIN
61
þá er hér mikiö um góSa hæfileika á
tónlistarsviðinu. Hitt skortir fremur, að
hæfileikamenn í þessum efnum leggi að
sér með vinnu og þjálfun eins og skyldi.
Enda virðist það vera allútbreidd skoð-
un hér, að i tónlistinni sé aðeins um
tvennt að ræða: að geta eða geta ekki.
Annaðhvort hafi menn þá hæfileika, er
endist þeim til að ná hinum torsóttustu
áföngum í heimi tónlistarinnar eða þeir
séu fyrirfram dæmdir úr leiknum. En
þetta er ekki rétt. Þó að meðfæddir
hæfileikar séu auðvitað undirstaðan, þá
verður þó aldrei langt komizt með þeim
einum. Höfuðatr'ðið er þrotlaust starf
og linnulaust þolgæði í barátíunni til
að ná settu marki."
Þegar talið berst að tónlistarlífinu í
Reykjavík, segir dr. Urbantschitsch m.
a.:
„Það þarf að stofna hér góða hljóm-
sveit — og það er vissulega hægt að
"era það, þó að íslendingum einum sé
til að dreifa. Og ég vil ekki láta hjá
Hða að nota þetta tækifæri til að mót-
mæla alveg sérstaklega þeirri skoðun,
að hér sé ekki hægt að stofna til góðr-
ar hljómsveitar nema með erlendum
kröftum. Það er hægt að gera það með
íslendingum aðeins, ef betra skipulagi
væri komið á í tónlistarlífinu. Þvi að
svo mjög sem féleysi stendur tónlistar-
lífinu fyrir þrifum, þá er þó skipulags-
levsíð enn erfiðari þrándur i götu. Eg
vildi mjög gjarna, að mér auðnaðist að
eiga lilut að því að koma þessum mál-
um í æskilegra horf. Það er búið að
sýna, hvað hér er hægt að gera við lé-
leg skilyrði. Næst liggur fyrir hendi
að sýna, livað hægt er að gera við betri
skilyrði."
Alþýðublaðið 2% ”43.
SKIPASMIÐUR OG LAGASMIÐUR.
Seinna var ég hjá Helga Helgasyni,
tónskáldinu okkar. Það var bezti mað-
ur. Hann smíðaði hús og byggði skip.
Eg- man eftir þrem skipum, sem hann
kyggði, fyrst Stíganda, svo Guðrúnu og
svo Elínu, sent var kölluð í höfuðið á
landshöfðingjafrúnni. Þetta voru 17—30
tonna skip. Þótti það mikið í þá daga,
og var flösku hent í stefnið, þegar skip-
in skriðu á flot. Það var siðurinn.
Helgi smiðaði líka orgel eða pianó,
sem þótti ákaflega mikið listaverk, og
samdi niörg ágætislög, m. a.: „Öxar við
ána“ og „Hanablessunina".
— Hvað segir þú?
— Eg segi þetta bara svona „prívat“ í
spaugi. Þú manst eftir laginu „Þið þekk-
ið fold með blíðri brá“ (Geir raular lag-
ið), og svo kemur drjúpi hana blessun
o. s. frv. Af þvi fékk lagið nafn.
Svo var það einu sinni, að Helgi var
að leggja skífur á barnaskólann sem þá
var, seinna simastöð og nú lögreglustöð,
að ein skífan hraut úr hendi hans og
datt niður á götuna. Þegar hann heyrði
brothljóðið, datt honum í hug: „Buldi
við brestur, og brotnaði Joekjan". Hann
tók nagla og aðra skífu og rissaði upp
lagið, svo að hann skyldi ekki gleynta
þvi. Geir Sigurðsson
(Morgunblaðið 8. 9. 1943.).
SÖNGMENNT OG GERVILIST.
Um leið og reynt er að endurkalla úr
djúpi þagnar og gleymsku suma þessa
gömlu hljóma, skapar Jjað möguleika til
að fá samanburð á því sem var og þvi
sem er.
Frá unga aldri hefi ég reynt að afla
mér upplýsinga um söngbókasöfn ein-
stakra manna hér á landi, allt frá því
að söngbókmenntir okkar tóku á sig
fasta stefnu á og um miðja 19. öld.
Verk þetta hefir sótzt seint og við marga
erfiðleika að etja, ekki sizt fyrir þá,
sem hafa lifað lengstan hluta ævi sinn-
ar úti á landi. Eg hefi fylgt þeirri reglu
að skrifa niður allt það, sem ég hefi
getað náð til, og veit fyrirfram að marg-
ir muni vera gallar á því, og vantar
mjög margt, er ég hefi ekki getað náð
til. En það er sannfæring mín — enda
gömul staðreynd — að menningin fylgir
bókunum, og bækurnar menningunni.
Ilóf ég þetta starf, ef ske kynni, að eitt-