Bændablaðið - 18.10.2012, Blaðsíða 35

35Bændablaðið | Fimmtudagur 18. október 2012
Hugbúnaðarverkefni tölvu deildar
Bændasamtaka Íslands hafa aldrei
verið fleiri en í dag. Alls eru fjórtán
tölvukerfi í rekstri og þróun í
deildinni.
Kjarninn í hugbúnaðarþróuninni
er skýrsluhaldsforrit fyrir bændur og
ráðunauta, en þau eru:
WorldFengur (1), uppruna-
ættbók íslenska hestsins.
HUPPA (2), skýrsluhaldskerfi
í nautgriparækt.
F J A RV I S . I S ( 3 ) ,
ský r s luha ld ske r f i í
sauðfjárrækt.
Í ,,Fengsfjölskyldunni” eru
einnig SportFengur/Kappi (4), fyrir
íþrótta- og gæðingadóma, og nýjasta
vefforritið er fyrir skráningar keppenda
á kynbóta- og íþróttasýningar sem
mun auðvelda utanumhald fyrir
sýningarhaldara en ekki síður bæta
þjónustu við keppendur. Þegar búið
er að ganga frá skráningu hrossa og
keppenda á mót með fullnægjandi
hætti er sýningaskrá uppfærð sjálfkrafa
í WorldFeng eða SportFeng eftir því
sem við á.
Vefforritið LAMB (5) var opnað í
síðasta mánuði og er ætlað að leggja
grunn að nýrri kynslóð vefforrita
Bændasamtakanna þar sem lögð er
áhersla á opin og frjálsan hugbúnað
(open source) og lausn sem er
samhæfð fyrir einkatölvur, spaldtölvur
og snjallsíma. Í ,,fjölskyldu” sauðfjár-
forrita er einnig Ófeigur/VasaFjárvís
(6) fyrir bændur sem eru farnir að nota
örmerki í sauðfé sitt. Samráðshópur tók
til starfa á árinu sem er ráðgefandi um
þróun á forritum fyrir sauðfjárbændur.
Í samráðshópnum eru Oddný Steina
Valsdóttir, bóndi á Butru, Einar Ófeigur
Björnsson, bóndi á Lóni, Sigurður
Eyþórsson, framkvæmdastjóri
Landssamtaka sauðfjárbænda (LS),
sem öll eru skipuð af LS, Eyjólfur
Ingvi Bjarnason, ráðunautur
Bændasamtakanna í sauðfjárrækt,
og Jón Baldur Lorange, sviðsstjóri
tölvudeildar Bændasamtakanna.
AFURÐ (7) er tölvukerfi sem
hefur verið þróað fyrir félagssvið
Bændasamtakanna á undanförnum
árum. Það heldur utan um greiðslur til
bænda samkvæmt búvörusamningum
og upplýsingar um framleiðslu afurða.
Snati (8) er vefforrit til að halda
utan um ættbók fyrir smalahunda
sem Bændasamtökin smíðuðu fyrir
Smalahundafélag Íslands. Það var
opnað í júní í sumar.
Dýraauðkenni (9) (www.
dyraaudkenni.is) er vefforrit til að
halda utan um miðlægan gagnagrunn
um öll gæludýr landsmanna. Það var
þróað fyrir Völustall ehf., sem er félag
í eigu Dýralæknafélags Íslands. Öll
gæludýr sem eru örmerkt er skráð af
dýralæknum inn í gagnagrunninn, sem
á að tryggja samræmdar upplýsingar
um öll örmerkt gæludýr á sama stað.
Matvælastofnun hefur samið við
tölvudeild um smíði og rekstur á
tveimur hugbúnaðarkerfum. Annars
vegar er Bústofn (10) og hins vegar
Heilsa (11). Bæði kerfi eru opinber
eftirlitskerfi og því miklar kröfur
gerðar til aðgangsstýringar. Bústofn
heldur utan um bústofn og forða
bænda. Með kerfinu geta bændur
skilað inn forðagæsluskýrslu sinni
rafrænt með rafrænu auðkenni með
sama hætti og skattaskýrslu. Nú í haust
er þriðja árið sem bændur geta skilað
forðagæsluskýrslu með þessum þessum
hætti. Þá sér tölvudeildin um rekstur
þriðja tölvukerfisins, MARK (12), þar
sem bændur geta pantað plötumerki
fyrir búfé sitt, en einnig er MARK
eftirlitskerfi með skyldumerkingu
búfjár í samræmi við reglugerð þar um.
Þrettánda kerfið er Búhagur (13),
sem er í prófun hjá ráðunautum. Búhagur
safnar saman upplýsingum úr bókhaldi
bænda (dkBúbót) sem gefa leyfi fyrir
slíku og ber saman við niðurstöður
úr HUPPU, skýrsluhaldskerfi í
nautgriparækt. Allt er þetta gert með
sjálfvirkum hætti en samræmt og
miðlægt aðgangskerfi fyrir öll bú, sem
byggt hefur verið upp í Bændatorginu,
gerir þetta mögulegt. Í fyrstu var
Búhagur þróaður fyrir kúabændur en
Fagráð í sauðfjárrækt hefur lýst yfir
áhuga á að bæta sauðfjárræktinni við,
en þá verða lesin gögn úr FJARVIS.
IS, skýrsluhaldskerfinu í sauðfjárrækt.
Fjórtánda kerfið er síðan í smíðum
og er það til að halda utan um
landsmarkaskrá. Landsmarkaskrá
(14) verður opnuð á vefnum síðar á
árinu og verður þar hægt að leita að
öllum mörkum í búfé sem eru skráð í
landsmarkaskrá.
Um þessa hugbúnaðarþróun og
rekstur forrita sjá fjórir forritarar í
fullu starfi og þrír í hlutastarfi. Auk
þess er verkefnisstjóri sem er auk þess
sviðsstjóri tölvudeildar.
sviðsstjóri tölvudeildar
Bændasamtaka Íslands
jbl@bondi.is
Jón Baldur Lorange
Upplýsingatækni og fjarskipti
Upplýsingatæknibásinn
Fjórtán forrit í hugbúnaðarflóru tölvudeildar BÍ
Fjárvísnámskeið á Blöndósi.
Aðstaða og smitálag er mis-
munandi á milli búa og því fráleitt
að ætla að eitt efni henti fyrir alla.
Upplýsingar um virk efni endurnýj-
ast hratt og nánast stöðugt bætast
ný efni við sem talin eru betri en
hin eldri. Þarna þarf kúabóndinn
því fyrst og fremst að treysta á
opinbert eftirlit sem hefur prófað
efnin og sannreynt virkni þeirra og
fjárfesta síðan í efnum sem henta á
viðkomandi kúabúi.
Algengustu mistökin
Þegar skoðuð er reynsla erlendis af
notkun á efnum til þess að takast
á við smitefni og halda júgurbólgu
niðri kemur í ljós að oft eru sömu
mistökin gerð. Langalgengustu
mistökin eru að efnin eru ekki
rétt borin á spenana. Þar eru
algengustu mistökin röng notkun
á spreyi, lélegt eftirlit með því að
efnin séu rétt borin á (afar algengt
í mjaltaþjónafjósum) og/eða ekki
nógu djúpir spenadýfubollar miðað
við spenastærðir á viðkomandi búi
(speninn nær ekki allur að þekjast
með efninu).
Næstalgengust eru mistök við
geymslu á efnunum sem gera þau
minna virk eða jafnvel óvirk. Fæst
efnin mega t.d. frjósa en einnig má
nefna beint sólarljós og jafnvel
geymslu í opnu íláti, sem getur gert
það að verkum að uppgufun verður
og virknin fellur.
Í þriðja sæti kemur svo rangt
val á efnum miðað við smitálag
viðkomandi bús og þau smitefni sem
um ræðir á viðkomandi kúabúi. Þá
vinna sum efni afar illa saman til
notkunar fyrir og eftir mjaltir og
hafa bændur lent í því að efnahvörf
verða á milli efnanna, sem geta valdið
sárum á spenum og húðertingu.
Að lokum
Vart þarf að taka fram að notkun
á efnum er alls engin töfralausn.
Ef ekki er stunduð virk bústjórn,
þar sem unnið er markvisst að því
að koma í veg fyrir að bakteríur
dafni í umhverfinu eða geti smitast
á milli kúa, s.s. vegna lélegra eða
illa viðhaldinna mjaltatækja, slakra
vinnubragða við mjaltir eða við
umhirðu gripa og nærumhverfis
þeirra í fjósi, verður notkun á efnum
gagnslítil. Sé hins vegar gott skipulag
hvað varðar vinnulag í fjósi og við
mjaltir og viðhald tækja gott getur
notkun á spenadýfu eða spenaspreyi
verið lykill að góðum og jöfnum
árangri.
Heimildir
www.cabv.ca
www.nmconline.org
www.hc-sc.gc.ca
www. vfl.dk
Snorri Sigurðsson
sns@vfl.dk
Þekkingarsetri landbúnaðarins
í Danmörku
Spenadýfubollar.
Lesendabás
Stjórnarskrá Ísland leyfir
ekki að fullveldi landsins verði
framselt til annarra þjóða eða
yfirþjóðlegra stofnana. Svo hefur
verið allt frá lýðveldisstofnun árið
1944, þegar íslenska þjóðin kom
saman á Þingvöllum og innsiglaði
sjálfstæði og fullveldi landsins.
Engan hefur sjálfsagt órað fyrir, á
þeirri sigur- og fagnaðarstund að
nú, rúmum aldarhelmingi síðar,
sæti hópur manna og ráðgerði
breytingar á stjórnarskránni sem
fælu í sér heimildir til að selja frá
okkur full yfirráð yfir Íslandi.
Tillaga til nýrrar stjórnarskrár,
sem liggur fyrir ráðgefandi
þjóðaratkvæðagreiðslu hinn 20.
október, markar tímamót. Í 111.
gr. tillagnanna er kveðið á um
heimild til framsals ríkisvalds
Íslands „til alþjóðlegra stofnana
sem Ísland á aðild að í þágu friðar
og efnahagssamvinnu“. Ekki eru
gerðar aðrar kröfur til að slíkt
framsal nái fram að ganga en að
fyrir þeim sé samþykki Alþingis,
sem síðan hljóti staðfestingu
einfalds meirihluta kjósenda í
þjóðaratkvæðagreiðslu. Þar með
getur það oltið á einu atkvæði
í þjóðaratkvæðagreiðslu hvort
fullveldinu er afsalað með þessum
hætti.
Eigi að breyta stjórnarskránni í
þá veru að heimila afsal ríkisvalds
er lágmark að krefjast aukins
meirihluta, tveggja þriðju hluta,
fyrir slíkri ákvörðum bæði á
Alþingi og í þjóðaratkvæðagreiðslu
líkt og tíðkast um stórar ákvarðanir
í flestum lögskipuðum félögum.
Hér er um svo stórt mál að ræða
að þjóðin má ekki láta slá ryki í
augu sér og glepjast af fagurgala
tillögugerðarmanna um að það sé
næg vörn fyrir sjálfstæði okkar að
eitt atkvæði geti ráðið úrslitum
meirihluta um fullveldiframsal
allrar þjóðarinnar. Framsal
fullveldis á svo veikum grunni
myndi í raun leiða af sér að tvær
þjóðir byggju í landinu þar eftir.
Þá er í 111. greininni sett það
skilyrði að fullveldisafsal „skuli
ávallt vera afturkræft“. Þetta
ákvæði er einskis virði, enda þarf
það land sem ætlar að endurheimta
fullveldi sitt að vera í aðstöðu til að
svo megi verða. Land sem komið
er á framfæri yfirþjóðlegra stofnana
eða ríkjasambands og jafnvel búið
að afsala sér eigin mynt hefur engar
forsendur til að yfirgefa selskapinn.
Nær hefði verið að höfundar
tillögunnar að nýrri stjórnarskrá,
stjórnlagaráðið, kæmu hreint fram
og segðu berum orðum í tillögu
sinni að heimilt væri að framselja
ríkisvaldið til ESB. Um það snýst
allt þetta brölt með stjórnarskrána.
Það er dapurlegur tvískinnungur
í íslenskum stjórnmálum, að hinir
sömu og halda því á lofti að
færa eigi hið vandasama verk,
að semja nýja stjórnarskrá, til
fólksins í landinu, vilja undir
engum kringumstæðum leyfa
sama fólkinu í landinu að segja
álit sitt á hvort áfram eigi að halda
til streitu umsókn um inngöngu í
Evrópusambandið, sem nú brennur
stafna á milli. Kosningarnar 20.
október snúast því raunverulega
um hvort við viljum halda áfram á
þeirri óheillabraut að sækjast eftir
því að verða útnári stórveldisins
Sambandsríkis Evrópu og lifa
síðan á snöpum frá þeim sem
völdin hafa eftir að hafa misst
yfirráð yfir löggjafarvaldinu og
grundvallaratvinnuvegi okkar,
sjávarútveginum.
Verði þessi tillaga að nýrri
stjórnarskrá felld í komandi
kosningum stendur stjórnarskráin,
áfram og óhögguð, vörð um
fullveldi okkar og innlent ríkisvald.
Við slíkar aðstæður er vandséð að
áframhaldandi umsóknarferli að
ESB verði tekið alvarlega þar ytra.
Óðinn Sigþórsson Einarsnesi
Stjórnarskráin og ESB