Læknablaðið - 01.06.1950, Page 6

34
LÆKN ABLAÐIÍ)
um birtist 1923. Síðustu 10—15
árin hefir töluvert verið um
efnið ritað 1 amerískum bók-
menntum, og þaðan kemur
heitið „cor pulmonale“, en ekki
þekki ég höfund þess.
Skilgreining.
Hugtakið cor pulmonale
chronicum nær í víðustum
skilningi yfir alls konar á-
reynslu og bilun á hægri
hjartahelming,sem veldur hyp-
ertrofi á hægri hlið hjartans.
Orsök þessa er allir langvinn-
ir lungnasjúkdómar, hyper-
tensio í lungnahringrásinni af
óþekktum orsökum, hjarta-
sjúkdómar í vinstri helming
hjartans (morbus cordis mitr-
alis), og meðfæddir hjarta-
sjúkdómar. Aftur á móti er
ekki hægt að færa undir
þenna hóp bilun (insufficiens)
á hægri hjartahelming, sem
fram kemur samtímis bilun á
vinstri hjartahelming, en
þessu valda sjúkdómar, sem
hafa áhrif á hjartað sem heild.
Hér er hægt að nefna hjarta-
sjúkdóma við hyperthyreoid-
ismus, myxödema, myocarditis
acuta, anæmia, beri-beri, lang-
vinna tachycardia paroxystica,
og arrythmia perpetua. Geta
má að beri-beri-hjartað veldur
sérlega mikilli bilun á hægri
hjartahelmingi.,
Það sem venjulega er átt við
með cor pulmonale chronicum,
er sem sé alls konar ofraun
hægri hjartahelmings við lang-
vinna lungnasjúkdóma, ásamt
þeim fáu tilfellum með hyper-
tensio í lungnahringrásinni,
þar sem ekki finnast einkenni
um aðra hjarta- eða lungna-
sjúkdóma. Þar eð langflestir
sjúklingar með cor pulmonale
chronicum eru yfir 40 ára að
aldri, eru í mörgum tilfellum
einnig breytingar á hjarta og
æðakerfi sökum kölkunar eða
hækkaðs blóðþrýstings, og eru
þetta ellibreytingar, en þær
valda oftlega áreynslu og hyp-
ertrofi á vinstra afturhólfi
hjartans.
Uppruni sjúkdómsins.
Það er nákvæmt samræmi
milli hjarta- og lungnastarf-
semi, þannig að sjúkdómur í
öðru líffærinu hefir áhrif á
hitt. Þó veldur lungnasjúk-
dómur, sem takmarkaður er
við lítinn hluta lungnavefsins,-
sjaldan nokkurri ofraun fyrir
hjartað. Fyrst þegar fram eru
komnar útbreiddar breytingar
í lungnavef og lungnaæðar
beggja vegna, aukast að mikl-
um mun starfskröfur hægri
hjartahelmings, þar eð eyði-
legging á lungnaháræðum og
-arteriolum á stóru svæði
valda aukinni mótstöðu í
lungnahringrásinni, og þar
með auknu erfiði hægra aftur-
hólfi hjartans„
Það er almenn skoðun, að