Morgunblaðið - 14.04.2012, Blaðsíða 42

42 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. APRÍL 2012
✝ Bjarney Guð-rún Jónsdóttir
fæddist á Folafæti í
Ísafjarðarsýslu 14.
júlí 1921. Hún lést
þann 9. apríl 2012 á
Sjúkrahúsi Seyð-
isfjarðar.
Foreldrar henn-
ar voru: Jón Guðjón
Kristján Jónsson, f.
23. ágúst 1892 á
Skarði á Snæ-
fjallaströnd, N-Ís., d. 30. sept.
1943 og Halldóra María Krist-
jánsdóttir, f. 1882 í Laugalands-
seli, Nauteyrarhreppi, N-
Ísafjarðarsýslu, d. 19. maí 1944.
Systkini Bjarneyjar voru:
Hallfríður Kristín, f. 1920, d.
1985, Kristín Guðrún, f. 1928,
Pálína, f. 1925, d. 2011, Halldóra
Margrét, f. 1930, d. 1965, Her-
mann, f. 1931, d. 1932, Kristinn
Jón, f. 1934, d. 2003, Höskuldur,
f. 1937. Bjarney Guðrún giftist
þann 23.10. 1941 Þórarni Ás-
mundssyni bónda að Vífils-
stöðum í Hróarstungu, f. 17. jan-
úar 1915, d. 26. október 1997.
Börn þeirra eru:
1) Ásmundur
Þórarinsson, f. 19.
maí 1942, hans
kona er Auðbjörg
Halldís Hrafnkels-
dóttir, f. 2. júlí
1948. Þau eiga fjög-
ur börn, 12 barna-
börn og eiga heima
á Heykollsstöðum í
Hróarstungu. 2)
Jón Þórarinsson, f.
30. júní 1943, hans
kona er Ólafía Herborg Jó-
hannsdóttir, f. 9. mars 1945, þau
eiga þrjár dætur, tvö barnabörn
og eiga heima í Fellabæ. 3) Ey-
þór Þórarinsson, f. 12. júlí 1945,
hans kona er Sigurlaug Alberts-
dóttir, f. 14. febrúar 1950, þau
eiga fjögur börn, sex barnabörn
og eiga heima í Kópavogi. 4)
Veigur Þórarinsson, f. 4. júní
1947, hans kona er Elín
Tryggvadóttir, þau eiga eina
dóttur, tvö barnabörn og eiga
þau heima á Egilsstöðum.
Jarðarför Bjarneyjar fer
fram frá Kirkjubæjarkirkju í
Hróarstungu í dag, 14. apríl
2012, og hefst athöfnin kl. 14.
Í dag kveð ég ömmu mína. Það
er sárt að missa nákominn og
engu skiptir ef viðkomandi var
kominn á efri ár. Dauðinn ýtir við
manni og opnar hugarheiminn
fyrir hugleiðingum um tilgang
lífsins og dauðann. Líklega upp-
hófust trúarbrögð einmitt vegna
þessara sömu vangaveltna fyrir
árþúsundum. Líklega hefur verið
jafn erfitt þá eins og núna að
kveðja ástvin.
Amma var ótrúleg kona sem
ólst upp við mikla fátækt vestur á
fjörðum en um tvítugt lagði hún
land undir fót og fluttist austur á
land þar sem hún gerðist kaupa-
kona hjá langafa mínum og
ömmu á Vífilsstöðum í Hróars-
tungu. Stuttu síðar giftist hún afa
og saman eignuðust þau fjóra
syni.
Ég ber sterkar taugar til Víf-
ilsstaða vegna þess að ég var svo
heppinn að fá að dvelja hjá ömmu
og afa hvert sumar frá unga aldri
og fram á unglingsárin. Allt mitt
líf hef ég dvalið í ömmubæ á
sumrin og geri enn. Undursam-
legar minningar mínar frá dvöl-
inni þar eru sveipaðar ljóma og
ylja mér um hjartarætur. Amma
kemur við sögu í stórum hluta
minningabrotana enda var hún
mér einstaklega góð og þolin-
mæðin sem hún sýndi mér og
öðrum var einstök. Amma gaf
aldrei neitt annað í skyn en að
barnabörnin væru velkomin til
sumardvalar þótt eflaust höfum
við stundum þvælst fyrir í önnum
sveitastarfsins. Amma mín var
einstök kona og í minningum
mínum konan sem bakaði bestu
súkkulaðisnúða sem ég hef
smakkað og prjónaði fallegar
lopapeysur, kenndi mér vísur og
að leggja kapal. Hún var hörku-
dugleg kona sem aldrei kvartaði
og aldrei talaði illa um nokkurn
mann. Amma var hæglát kona
sem vildi öllum vel. Það er mér
sérstaklega minnisstætt þegar
ég, borgarstelpan í sveitinni hjá
ömmu og afa, bað ítrekað um
„fernumjólk“ en ekki „kúamjólk“
og til að bregðast við þessum
kröfum borgarbarnsins fyllti hún
mjólk á gamlar fernur og bauð
borgarbarninu sem ekkert kvart-
aði eftir það um skrítið bragð af
mjólkinni. Þannig var amma
gerð. Þrátt fyrir að hafa eflaust
hlegið að vitleysunni í mér þegar
ég ekki sá til var ótrúlegt hvað
hún var tilbúin að fara eftir duttl-
ungum barnabarnsins og hvað
hún lagði sig fram til að gera
dvölina í sveitinni sem allra
besta. Í minningum mínum var
ávallt sumar og sól í sveitinni og í
þeirri ímynd kristallast dvöl mín
hjá ömmu og afa og skilur eftir
spor ánægjunnar í sálu minni.
Síðustu árin glímdi amma við
elliglöp og það var erfitt að heim-
sækja hana og upplifa að stund-
um mundi hún ekkert hver ég
var. Þrátt fyrir það er ég viss um
að hún hafi vel vitað og fundið að
við vorum tengdar sterkum blóð-
böndum. Aðeins örfáum dögum
fyrir andlátið brosti hún framan í
mig og strauk vanga minn. Þá var
ég viss um að hún þekkti mig þó
hún hefði ekki haft orku til að
segja neitt. En ég fann það.
Dauðinn tilheyrir litrófi lífsins
og neyðir mann til að hjúfra sig
um stund í sorginni. Sorgin ligg-
ur þrátt fyrir allt á landamærum
gleðinnar þar sem mætast ólíkar
tilfinningar og takast á hið innra
en þegar upp er staðið sitja eftir
góðar minningar um ástvin og
tíminn deyfir sorgina og að lok-
um ríkir sátt.
Hvíl í friði, amma mín.
Eyrún Eyþórsdóttir.
Elsku amma.
Þegar við lítum til baka þá eru
margar af okkar bestu og
skemmtilegustu minningum
tengdar ömmu og þeim tímum
sem við dvöldum hjá henni og afa
á Vífilsstöðum.
Amma hafði svo góða nærveru
og var alltaf svo létt og kát, hóg-
vær, lífsglöð, umhyggjusöm, þol-
inmóð og góð. Það var aldrei
stress í kringum ömmu og ein-
hvern veginn fann hún alltaf
nægan tíma til að sýna og segja
frá svo mörgu skemmtilegu þó að
eftir á að hyggja hefði verið gam-
an að vita miklu meira um hana
og hennar líf.
Það var alltaf gott að koma í
heimsókn til ömmu og þar upp-
lifðum við okkur oft eins og prins-
essur því að amma dekraði alltaf
við okkur þegar við komum. Það
var alltaf kandís í búrinu og kakó-
malt með öllum mat þegar við
vildum ekki sveitamjólkina. Það
voru ormasúpur eða hvað sem
okkur langaði í að borða og það
að vera matvandur var ekki til í
orðaforða ömmu. Amma var líka
dugleg að kenna okkur að spila
og að leggja kapla og hún passaði
alltaf upp á að það væru ekki
kaldar tær undir sænginni þegar
við fórum að sofa. Amma nuddaði
þær alltaf með hlýju mjúku hönd-
unum um leið og hún fór með
kvöldbænina Sitji guðs englar.
Amma var mikil prjónakona
og þær eru ófáar flíkurnar sem
hún gaukaði að okkur í gegnum
tíðina, auk þess sem það dugði
alltaf að fara (viljandi) í heimsókn
í götóttum ullarsokkum til þess
að fá þá til baka eins og nýja. Ein-
hvern veginn náði amma að gera
við þá á meðan á heimsókninni
stóð auk þess að bera fram kaffi,
kökur, mat og allt sem mögulega
var hægt að tína fram. Við fórum
aldrei svangar né í götóttum
sokkum frá ömmu.
Það eru margar góðar minn-
ingar sem við eigum um ömmu og
við búum ætíð að því að hafa átt
svona yndislega konu að. Amma
sem var alltaf til staðar þegar við
komum austur og einhvern veg-
inn fannst okkur að svona yrði
þetta alltaf. Síðustu árin hefur sú
amma sem við minnumst smátt
og smátt horfið og lítið orðið eftir
af því sem við þekktum hérna áð-
ur fyrr.
En við geymum allar minning-
arnar innra með okkur og hugs-
um með hlýju og þakklæti til
ömmu okkar sem gerði líf okkar
og fjölskyldna okkar svo miklu
betra með nærveru sinni og
hlýju. Við söknum þessarar ein-
stöku konu sem gerði heiminn að
betri stað bara með því að vera
til.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Guðrún Bjarney, Eygló Huld,
Sandra Mjöll Jónsdætur
og fjölskyldur.
Elsku Eyja amma mín. Nú ert
þú farin og margs er að minnast.
Minningarnar eru allar góðar og
það var alltaf gott að vera hjá
þér. Elsku amma mín takk fyrir
allt, þú varst alltaf yndislega góð
við mig og það var dýrmætt að fá
að hitta þig um daginn, ég er svo
glöð að hafa getað kysst þig bless
og haldið í hlýju hendurnar þínar.
Margt væri hægt að læra af
þínum kostum, þú varst geðgóð,
dugleg, nægjusöm, einstaklega
gestrisin, hugsaðir vel um fólkið í
kringum þig og kvartaðir aldrei.
Þú varst vestfirskur dugnaðar-
forkur.
Mig langar að enda þetta á
bæn sem einmitt þú kenndir mér
þegar ég var lítil stelpa í sveitinni
hjá þér.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum)
Takk fyrir allt og blessuð sé
minning þín.
Kveðja,
María Veigsdóttir
og fjölskylda.
Hún Bjarney tengdamóðir mín
ólst upp að Mýri í Eyrarsókn í
hópi glaðlyndra systkina sem eru
nú einungis tvö af sjö á meðal
okkar. Foreldrar hennar látast
með einungis sex mánaða milli-
mili. Eins og oft gerist á þessum
árum tvístrast syskinahópurinn
til ættinga og venslamanna.
Elstu systurnar voru byrjaðar
sinn búskap en hinar systurnar
voru einungis unglingar og
yngstu bræðurnir sjö og tíu ára.
Þrátt fyrir þennan aðskilnað var
ætíð sterkt og gott samband milli
þeirra allra. Bjarney kom sem
kaupakona í Vífilsstaði rétt 19
ára gömul en þar gripu örlögin
fram fyrir hendurnar á henni og
réðu hennar framtíð. Hún hafði
að beiðni vinkonu sinnar farið
með henni niður á ráðningar-
skrifstofu fyrir bændur til að at-
huga með sumarstarf fyrir vin-
konuna. Þar var staddur
kunningi Þórarins á Vífilsstöðum
og hafði sá lofað að útvega Þór-
arni kaupakonu fyrir sumarið.
Kunningjanum leist svo vel á
Bjarneyju að hann leitaði eftir
því við hana að fara í Vífilsstaði
og niðurstaðan var sú að Bjarney
réð sig kaupakonu austur í Vífils-
staði en vinkonan fór aðrar leiðir
um sumarið. Fljótlega takast
með þeim ástir unga bóndasyn-
inum á Vífilsstöðum og vestfirsku
kaupakonunni og giftast þau um
haustið 1941. Elsti sonurinn af
fjórum fæðist svo vorið eftir.
Bjarney tók mikinn þátt í bú-
störfum bæði úti og inni og fóru
henni öll verk vel úr hendi svo að
oft var hún búin að framkvæma
hlutina meðan aðrir voru að
hugsa um hvernig ætti að fram-
kvæma. Hún tók einnig mikinn
þátt í m.a. í kvenfélaginu og var
þar valin til forustustarfa sem og
annars staðar. Hún ól upp sína
fjóra syni í góðum siðum með
þeirri hóværð sem henni var eðl-
islæg. Ég sem þetta rita man en
þann dag í dag þegar ég fór í
fyrstu heimsóknina í Vífilsstaði
með elstu dóttur okkar Jóns,
Guðrúnu Bjarneyju, sem er fædd
8.mars 1969. Bjarney var strax
svo hlý og yndisleg við okkur
mægður og tók stúlkunni sem
átti að fá nafnið hennar með
sömu væntumþykju og hún sýndi
þeim systrum öllum og reyndar
öllum sem hún átti samskipti við.
Hún var ætíð sú amma sem öll
börn ættu að eiga þess kost að
eiga og ein systurdóttir mín vildi
til dæmis ekki taka annað í mál
en að hún væri líka amma sín þó
að svo væri alls ekki. Hún var
alltaf til í að sinna barnabörnun-
um, ef þau vildu eitthvað sérstakt
að borða var það komið á borðið
án þess að tekið væri eftir því. Ef
þau vildu að lesið væri fyrir þau
var það gert eins og ekkert væri
annað að gera. Ef henni fannst
þau vanta sokka var búið að
prjóna sokka án þess að á það
væri minnst. Ef þau vildu fara í
leiki var hún búin að koma þeim
leik af stað án þess að þyrfti að
orða það meir og tók gjarnan
virkan þátt í þeim leikjum sjálf
eins og hún væri sjálf barn. Fram
á seinasta dag var hún ánægð
með sitt hlutskipti og tók því sem
sjálfsögðum hlut að gera öðrum
til geðs.
Megi hún tengdamóðir mín
hafa þakkir fyrir allt sem hún
hefur gert fyrir okkur fjölskyld-
una.
Megi allar góðar vættir styðja
og vernda alla eftirlifandi ástvini.
Ólafía Herborg.
Bjarney Guðrún Jónsdóttir
Við Solveig Jónsdóttir kynnt-
umst þegar við bjuggum í samein-
ingu til prentunar nýtt kvæðasafn
föður hennar, Jóns Helgasonar,
Úr landsuðri og fleiri kvæði sem
út kom árið 1999 þegar hundrað
ár voru liðin frá fæðingu hans. Við
smullum eiginlega strax saman og
tókst með okkur góð vinátta; ég
kunni vel að meta góðan húmor
hennar og ísmeygilega laun-
fyndni, sem var af sama tagi og
hjá föður hennar. Ég þekkti auð-
vitað til Solveigar og hafði reynd-
ar veitt því eftirtekt hvað hún var
snjall höfundur, til dæmis minn-
ingagreina; málbeiting, smá-
fyndni og persónulýsingar voru
svo góðar að sat í manni. Jafn-
hliða því sem við fórum í gegnum
pappíra Jóns rifjaði Solveig upp
ýmsar sögur af sjálfri sér og föður
sínum, meðal annars gamansögur
af honum og Halldóri Laxness. Af
þeim að dæma voru þeir fóst-
bræður ekki miklir hæfileika-
menn í eldhúsi eða við önnur
Solveig Jónsdóttir
✝ Solveig Jóns-dóttir fæddist í
Kaupmannahöfn
31. október 1932.
Hún andaðist á
Landspítalanum í
Fossvogi 3. apríl
2012.
Útför Solveigar
Jónsdóttur fór
fram frá Dómkirkj-
unni í Reykjavík 13.
apríl 2012.
heimilisstörf. Þessar
sögur og almennir
frásagnarhæfileikar
Solveigar urðu til
þess að ég hóf við-
stöðulítinn áróður
fyrir því að hún
skrifaði minningar
sínar – og naut við
það stuðnings fjöl-
skyldu hennar sem
vissi auðvitað miklu
betur hvað í Sol-
veigu bjó. Raunar var eins og við
værum í ólögmætu samráði um að
þjarma að Solveigu úr öllum átt-
um til þess að hvetja hana til
skrifta. Ég fann reyndar að hún
var ekki alveg frábitin bókarskrif-
um, og hún sýndi mér hluti sem
lofuðu sannarlega góðu. Hún dró
samt úr og í, var bæði með láta-
læti og stríðni, eins og hennar var
háttur. Stundum brast á með
kvenlegum úrdráttum eins og:
„Ég kann ekkert að skrifa, hvað
heldurðu að ég geti staðið í
þessu,“ sem auðvelt var að hrekja,
svo frábær penni sem hún nú var.
Öðrum mótbárum var erfiðara að
andæfa, að minnsta kosti fyrir
mig, eins og þessari: „Æ, ég er
orðin svo leið á honum pabba, ég
nenni ekki að hugsa meira um
hann í bili“. En svo fann hún krók
á móti bragði. Hún hafði komið
sér upp þeirri skoðun að ég ætti
að skrifa ævisögu Gríms Thom-
sen, og ævinlega þegar við hitt-
umst og ég innti hana eftir því
hvernig gengi að skrifa, þá spurði
hún mig að bragði: „Hvernig
gengur þér með Grím?“ Sem var
fljótsvarað af minni hálfu og stóðu
þá leikar jafnir. Þá gátum við snú-
ið okkur að léttara hjali um menn
og málefni, sem ávallt var gleði-
legt og upplífgandi, því Solveig
gat verið óborganlega fyndin.
Um leið og ég þakka ánægjuleg
kynni og vináttu færi ég Jóni,
börnum hennar og fjölskyldu allri
hugheilar samúðarkveðjur.
Páll Valsson.
Lengst af hugsaði ég um Sol-
veigu sem konuna hans Jóns
frænda, og mömmu Hjálms, Ólaf-
ar og Sigga. Hún umvafði allt sitt
fólk – og barnabörnin þegar þau
komu. En alveg óvænt uppgötvaði
ég hana sjálfa. Ég las eftir hana
grein og sá ég þá í einni sviphend-
ingu hver hún var – eins og hún
hafði vitaskuld blasað við mér alla
tíð. Stílsnjöll og skarpskyggn,
með ríkt innsæi og frásagnargáfu,
fundvís á skemmtileg sjónarhorn,
kímin, hreinskilin í dómum, og
skapstór. Mér fannst búa í henni
höfundur.
Hún bar með sér margslungna
sögu foreldra sinna og æskuheim-
ilis í Kaupmannahöfn. Sú saga var
allt í senn þeirra saga og saga Ís-
lendinga í Höfn; saga aldalangrar
sambúðar Íslendinga og Dana.
Hún óx upp af íslenskri rót í Dan-
mörku – en bar sín blóm heima.
Æskuslóðirnar fylgdu henni þó
alla tíð. Mér fannst skemmtilegt
að örlögin skyldu leiða börn Jóns
Helgasonar og Sigurðar afa míns
saman – þeir voru vissulega ólíkir
menn, en hvor um sig auðgaði ís-
lenskar bókmenntir og íslensk
fræði á djúpan og afar persónu-
legan hátt.
Solveig var ung þjálfuð í list
samtalsins. Hún gaf máske engar
sögur út á bók, en hún hafði lag á
því að segja frá og draga upp
óvæntar myndir af fólki. Hún var
afdráttarlaus í skoðunum og hisp-
urslaus í orðavali sem er auðvitað
nauðsynlegt í góðri sagna-
skemmtun. Sumum þótti dómar
hennar beittir, en hláturinn var
skemmtilegt mótvægi og hann
hafa sumir afkomendur erft. Sem
betur fer voru skráðar eftir henni
minningar um heimilið í Höfn,
vináttu Halldórs Laxness og for-
eldra hennar, því ekki var vin-
skapur Halldórs síður við móður
hennar. Ég sakna þess að hún
skyldi ekki skrifa þá sögu sjálf; en
henni fannst fordild að manni
skyldi detta það í hug.
Jón og Solveig áttu fallegt líf og
ég veit að Jón hefði ekki unnið
verk sín án hennar. En ég veit líka
að henni hefði þótt rangt að leggja
áherslu á þátt hennar í einstakri
tónsköpun hans, svo mikið var
ástríki hennar í hans garð. Þau
voru einfaldlega heppin að eiga
hvort annað. Hún var líka hænd
að börnum. Hún var góð Kristínu
dóttur minni. Ef hún hringdi án
nokkurs fyrirvara á bjölluna var
hún umsvifalaust drifin inn og
bent að fara stystu leiðina í búrið
þar sem blöstu við sætindi og góð-
gæti af öllum sortum. Slíkum
móttökum gleymir barnið ekki.
Ég spurði hana aldrei um nafn-
ið sem foreldrar hennar gáfu
henni – sem gaf henni sérstakan
og fallegan blæ. Það lá ekki í aug-
um uppi hvernig skyldi stafsetja
það – ekki frekar en að hún sjálf
birtist umsvifalaust þeim sem
kynntust henni. En nafnið hæfði
henni.
Guðrún Nordal.
Solveig Jónsdóttir var ein
þeirra fjölmörgu sem nýttu tæki-
færið sem skapaðist með tilkomu
öldungadeildar Menntaskólans
við Hamrahlíð á áttunda áratugn-
um. Lauk hún stúdentsprófi frá
skólanum, fór í háskólanám og
gerðist síðan dönskukennari við
MH árið 1986, þá komin á miðjan
aldur. Ekki fer sögum af byrjun-
arörðugleikum hennar sem nýliða
í kennslustarfinu enda bjó hún að
traustum grunni. Hún var alin
upp á íslensku menningarheimili í
Kaupmannahöfn og hafði því í
bland við hinn íslenska menning-
ararf tileinkað sér danska tungu
og menningu þegar á æsku- og
uppvaxtarárum, var með viðeig-
andi próf í farteskinu og reynd í
skóla lífsins.
Skemmst er frá því að segja að
Solveig varð fljótt farsæll kennari
og naut sín prýðilega á nýjum
vettvangi. Hún átti auðvelt með
samskipti og fas hennar ein-
kenndist af velvild, festu og hlý-
leika. Því var auðvelt að leita til
hennar hvort sem í hlut áttu nem-
endur, samkennarar eða stjórn-
endur skólans. Hennar er minnst
sem mikillar fagmanneskju og
fróðleiksbrunns um danska sögu
og menningu. Markaði hún slík
spor að enn mun haft á orði í
dönskudeildinni þegar erfiðar
spurningar eða álitamál koma
upp: „Hvað ætli Solveig hefði nú
sagt um þetta?“
Solveig lét af föstu starfi við
skólann 1998 en tengdist honum
þó reglulega í nokkur ár til við-
bótar með störfum við prófgæslu.
Frá þeim tíma minnist ég nota-
legra spjallstunda með Sólveigu
yfir kaffibolla og báðum var okk-
ur ljúft að leiða talið að einhverju
viðkomandi Danmörku. Ég var
náttúrlega fyrst og fremst þiggj-
andi enda gat einföld spurning af
minni hálfu kallað fram ófyrirséða
fræðslustund um málefnið krydd-
aða þeirri kímni og bliki í augum
sem Sólveigu einni var lagið.
Að leiðarlokum er mér efst í
huga persónulegt þakklæti fyrir
þær stundir sem leiðir okkar
sköruðust og fyrir hönd skólans
og starfsfólks hans leyfi ég mér að
þakka góð störf gengins kennara.
Innilegar samúðarkveðjur til eft-
irlifandi eiginmanns og velgjörða-
manns skólans, Jóns Nordals, og
barna þeirra.
Lárus H. Bjarnason.
Þeir voru skemmtilegir, hóp-
arnir sem flykktust í Menntaskól-
ann við Hamrahlíð fyrstu árin eft-
ir að öldungadeild skólans var
stofnuð, en hún opnaði leið að
stúdentsprófi fyrir aðra en ung-
linga. Mér fannst ég vera á réttri
braut þegar ég sá Solveigu Jóns-
dóttur við innritunina haustið
1972 – en ég þekkti til hennar frá
þeim árum þegar hún og fjöl-
skylda hennar átti heima við
Kleppsveg. Og þegar heim var
komið eftir innritunina var það
ekki verra að geta sagt bónda