Helgafell - 01.12.1942, Blaðsíða 135

BRÉF
405
er Iatína kennd 6—7 stundir á viku í 3 vetur.
HvaS sem um latínuna má segja, er það hún.
sem er lykillinn aS frjósömu og þroskandi
tungumálanámi. Hún opnar nýja útsýn í heimi
málsins, hún skýrir og myndar samhengi, hún
gerir málfræSinámiS menntandi. ÞaS má því
telja höfuSglappaskot, aS láta hana skipa þann
hornrekusess, sem hún hefur f hinni nýju
reglugerS. En ef til vill hefSi mátt bæta þetta
upp meS miklum kröfum í stærSfræSi, eitthvaS
í áttina til þess, sem krafizt er í stærSfræSi-
deildum menntaskólanna. En ekki er því þann-
ig fariS. Um sfœrS/rœSina segir reglugerSin:
„Nemendur skulu læra notkun stærSfræSi og
æfast í exakt hugsun. Þeir skulu læra algebru
og geometríu og allýtarlegt ágrip af horna-
fræSi". Helzt verSur aS álíta, aS hér sé átt viS
þaS, sem annars staSar er haft til gagnfræSa-
prófs, aS viðbættu „allýtarlegu ágripi af horna-
frteSi", eSa hreint ekki meira en nú er krafizt
í máladeild menntaskólanna. Ef til vill er þetta
furðulegasta atriði reglugerðarinnar.
Um náttúrujrœbina er svipað að segja. Undir
verzlunarskólapróf er ekkert numið í þessari
grein, og skulu stúdentaefnin tileinka sér nægi-
legan forða af henni á lærdómsdeildarárunum
tveimur. Heitir hún á máli reglugerðarinnar
framleiSslu- og uörufrœSi meS undirtitlinum
„náttúrufrœSi, efnafrœ&i, eSlisfrœSi". Um hana
segir: „Nemendur skulu hafa lært ágrip dýra-
fræði og grasafræði og nokkur höfuðatriði eðlis-
fræði, efnafræði og jarðfræSi". Þetta er það
sama og krafizt er til gagnfræðaprófs, og vant-
ar hér fjölmargar greinar náttúrufræði, sem
kenndar eru í menntaskólunum, eins og nærri
má geta, þar sem þar er lögð mikil stund á
náttúrufræði alla veturna sex.
Sögu á aS kenna 2 stundir á viku báða vet-
urna, en þar sem tiltölulega lítil áherzla er lögð
á þessa grein til verzlunarprófs, virðist það aug-
ljóst, að einnig hér séu kröfurnar vægari en í
menntaskólunum.
SíSast en ekki sízt nefnir reglugerðin 4 grein-
ar, sem lítið eða ekkert eru kenndar í mennta-
skólunum: bókfœrslu, endurskoSun, hagfrœSi
og stjórnfrœ&i. ÞaS er mjög erfitt aS henda
reiður á, hve víðtækt námið á að vera í þessum
greinum, en til þess skal variS 4 stundum á
viku báða veturna, eða til jafnaðar I stund
handa hverri hinna fjögurra greina.
Hér hef ég í fáum dráttum lýst reglueerS hins
nýja stúdentaskóla. Samkvæmt reglugerðinni
hlýtur íslenzkunám að verða miklu minna en í
menntaskólunum. { nfjju málunum er krafizt
nokkurn veginn þess sama og í máladeild
menntaskólanna. í latínu svo lítils, að það nálg-
ast ekki neitt. í sögu varla eins mikils og í
menntaskólunum. í náttúrufrœSi þess sama og
í gagnfræðaskólunum og stœrSfræSi sömuleiSis
að viðbættu hornafræðiágripi. Og loks er kraf-
izt kunnáttu í endurs\oSun, bóhjœrslu, hag-
frœSi og stjárnfrœSi, sem lítið sem ekkert er
kennt í menntaskólunum.
Um eitt atriði er samanburður við mennta-
skólana sérstaklega lærdómsríkur. í menntaskól-
unum er lögð megináherzla á latínu í máladeild
og stærðfræði í stærðfræðideild. í þessum grein-
um er nemendunum gefinn lítils háttar for-
smekkur af vísindalegu námi, þeim er leyft á
takmörkuðu sviði að skyggnast inn fyrir ytra
borð hlutanna, inn í þann heim orsaka og af-
leiðinga, sem liggur á bak við hverja fræði-
grein. Þessi þáttur námsins sker oftast nær úr,
hvort nemandinn er hæfur til vísindalegs náms
eða ekki, hvort hann er efni í háskólamann eða
ekki. Það mun vera reynsla kennara, að þess-
ar greinar þroski og stæli hugsun þeirra nem-
enda, sem eiga sér þroskamöguleika, og skilji
jafnframt milli feigs og ófeigs. Því má yfirleitt
treysta, að sá sem smýgur sæmilega gegnum
þetta sáld, sé þess verðugur að öðlast háskóla-
réttindi. í hinum nýja stúdentaskóla virðist eiga
að krefjast mjög lítils í þessum tveimur grein-
um, eins og áður er getið. Þar á latínunámið
að verða álíka yfirborðslegt og f stærðfræði-
deild menntaskólanna nú og stærðfræðin álíka
og í máladeildinni í bezta lagi. Eru nemendur
þannig sviptir því viðfangsefninu, sem mest
þroskar þá og skólinn því öryggi um vörugæði,
sem þessar greinar veita menntaskólunum.
í staðinn fyrir þessar greinar koma svo sér-
greinar skólans, bókhajd, endurskoðun, hag-
fræði og stjórnfræði, sem eiga að gera stúdent-
ana sambærilega við stúdentana úr deildum
menntaskólanna. En undarlegt er, þar sem
þetta e-u sérgreinar skólans, aS til þeirra allra
til samans skuli aðeins eiga að verja 4 stund-
um á viku í lærdómsdeild eða einni stund á
hverja grein til jafnaðar. Þess ber vitanlega að
gæta, að þessar greinar eru einnig kenndar til
verzlunarskólaprofs, en það er engu að síður
kynlegt, hve reglugerð lærdómsdeildar markar
þeim greinum þröngan bás, sem eiga að setja
sitt einkenni á hina nýju stúdenta. Það bendir
oneitanlega á, aS ekki eigi að kafa djúpt x sér-
greinunum, og varla get ég látið mér til hugar
koma, að þær bæti stúdentinum upp það, sem
hann fer á mis við í tungumálum eða stærð-
fræði. Geng ég þó fram hjá því, sem sumum
finnst höfuðatriði, að það er mjög óakademisk