Morgunblaðið - 25.01.2014, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. JANÚAR 2014
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Afstaða samninganefndar ríkisins
um svigrúm til launahækkana hefur
ekkert breyst þó mörg félög á al-
menna vinnumarkaðnum hafi fellt
nýgerða kjarasamninga, skv. upp-
lýsingum Gunnars Björnssonar, for-
manns nefndarinnar. „Okkar afstaða
er alveg óbreytt,“ segir hann.
Samninganefnd ríkisins hefur
kynnt öllum viðsemjendum sínum
sama boð sem byggist á sömu kostn-
aðaráhrifum og í kjarasamningunum
á almenna markaðinum.
„Okkar afstaða er alveg sú sama.
Ríkið er alveg sannfært um að þessi
leið til þess að reyna að ná niður
verðbólgunni sé sú eina rétta. Ef
eitthvað er höfum við styrkst í þess-
ari afstöðu okkar að nú þurfi að sýna
fram á að svona aðferðafræði þurfi
til að menn nái samstöðu og þá þýðir
ekki fyrir neinn að skorast undan
því,“ segir hann.
Gunnar segir stöðuna óljósa á
vinnumarkaðnum. Álíka stórir hópar
á almenna markaðnum hafi sam-
þykkt eða fellt kjarasamningana og
sambærileg staða hafi ekki komið
upp áður. Samsetning hóps opinberu
starfsmannanna sé þó með þeim
hætti að stærsti hluti hans samsvari
þeim hópum á almenna markaðnum
sem samþykktu samningana.
,,Þessi almenna nálgun er alveg
óbreytt, að til þess að ná tökum á
verðbólgunni þurfa launahækkanir
að vera innan þeirra marka sem
markmið Seðlabankans segir til
um,“ segir Gunnar og kveðst taka
undir orð framkvæmdastjóra Sam-
taka atvinnulífsins að ekki hafi orðið
til meiri peningar til ráðstöfunar við
úrslit atkvæðagreiðslnanna.
Samningafundur fór fram í fyrra-
dag á milli samninganefndar ríkisins
og SFR, sem er stærsta aðildarfélag
BSRB. Þar bar þó tíðindin af at-
kvæðagreiðslum um kjarasamn-
ingana á almenna vinnumarkaðnum
lítið á góma enda vildu menn fá tóm
til að sjá hver þróunin yrði.
Samningar ríkisstarfsmanna
renna flestir út í lok janúar og eru
litlar líkur taldar á að takast muni að
ganga frá samkomulagi fyrir þann
tíma úr því sem komið er.
Útflutningsgreinar og verð-
mætasköpunin ráði för
Forsvarsmenn á almenna vinnu-
markaðinum hafa sagt að nú ætti
ríkið að taka við keflinu og leiða
framhaldið með samningum við sína
starfsmenn. Spurður um þetta segir
Gunnar að þetta yrði í algjörri and-
stöðu við það sem menn hafi lagt upp
með í upphafi viðræðnanna, ,,þar
sem við værum að reyna að taka í
meira mæli upp sambærilegt verk-
lag og er almennt á Norðurlöndun-
um. Þar er það mjög skýrt að út-
flutningsgreinarnar, þar sem
verðmætasköpunin verður til, ráða
ferðinni.“
Árni Stefán Jónsson, formaður
SFR, segir að samningafundurinn í
fyrradag hafi verið ágætur en þar
hafi menn fyrst og fremst rætt önn-
ur mál en launaliðina. Hann segir að
viðsemjendur muni bara halda sínu
striki í viðræðunum óháð úrslitum
atkvæðagreiðslunnar á almenna
vinnumarkaðnum.
,,Þetta slær okkur ekkert út af
laginu,“ segir hann. „Ríkið var búið
að leggja svipaða útfærslu á borðið í
okkr viðræðum og í samningunum
hjá SA og ASÍ. Við lítum svo á að sú
útfærsla og það tilboð sé bara út af
borðinu. Það dettur engum heilvita
manni í hug að semja út frá því núna
þegar búið er að fella það víðast hvar
í þjóðfélaginu,“ segir hann.
,,Það þarf að hugsa þetta upp á
nýtt,“ bætir hann við.
Árni Stefán segir að megin-
áherslur félagsins séu að ná fram
leiðréttingu á launamun milli opin-
bera markaðarins og almenna mark-
aðarins og að samið verði um svo-
kallaða jafnlaunapotta til að útrýma
kynbundnum launamun.
Ríkið hvikar ekki frá
tilboði sínu um laun
 Formaður SFR segir tilboð ríkisins hafa verið slegið út af
borðinu eftir að fjöldi ASÍ-félaga hafnaði kjarasamningunum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Við afgreiðslu Eftir úrslit kosninga um kjarasamningana er aðeins hluti
starfsmanna með nýja kjarasamninga. Starfsfólk á bensínafgreiðslu-
stöðvum er t.a.m. sumt í VR sem samþykkti og sumt í Eflingu sem felldi.
„Nú er mikilvægt að orð standi,“ segir
í nýrri umfjöllun Samiðnar um nið-
urstöður atkvæðagreiðslna um kjara-
samningana. Tvö aðildarfélög Sam-
iðnar felldu samninginn en 98%
félagsmanna samþykktu hann.
„Í samningunum gáfu atvinnurek-
endur og stjórnvöld fyrirheit um
efnahagslegt aðhald og stjórnvalds-
gerðir til að tryggja framgang samn-
ingsins og ekki síst að samningurinn
skilaði launafólki kaupmáttaraukn-
ingu,“ segir í umfjöllun Samiðnar.
„Það er mikilvægt að staðið verði
við gefin fyrirheit gagnvart þeim sem
samþykktu samninginn og á það bæði
við um aðgerðir stjórnvalda til að
draga úr neikvæðum áhrifum gjald-
skrárhækkana sem komu til fram-
kvæmda um síðustu áramót og vinnu-
lag vegna undirbúnings
kjarasamnings til lengri tíma.
Samskipti stéttarfélaga og samtaka
atvinnurekenda byggjast á gagn-
kvæmu trausti og að staðið sé við
gerða samninga. Miðað við þá stöðu
sem upp er komin er mikilvægt að
það liggi fyrir skýr ásetningur allra
sem bera ábyrgð á nýgerðum kjara-
samningi að við hann verði staðið og
allt verði gert til að ná þeim mark-
miðum sem stefnt var að,“ segir þar.
SGS-félög taki höndum saman
Í umfjöllun um stöðuna og næstu
skref segir Vilhjálmur Birgisson, for-
maður Verkalýðsfélags Akraness, á
vefsíðu félagsins að komin sé upp afar
skrýtin og flókin staða. ,,Samstaðan
er það sem skilar árangri. Því ber fé-
lögum innan Starfsgreinasambands
Íslands skylda til þess að taka hönd-
um saman og vinna að því að ná þeim
markmiðum sem voru fólgin í kröfu-
gerðinni, og forystan verður að átta
sig á því að þeir launataxtar sem ís-
lensku verkafólki standa til boða eru
einfaldlega allt of lágir og langt undir
öllum opinberum framfærslu-
viðmiðum.“ omfr@mbl.is
„Staðið verði við
gefin fyrirheit“
 Umræða að fara í
gang í ASÍ-félögum
um næstu skref
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Viðræður Fulltrúar SGS á fundi við
upphaf kjaraviðræðna sl. haust.
Lítil þátttaka í flestum ASÍ-félögum
í atkvæðagreiðslum um kjarasamn-
ingana hefur vakið athygli en er þó
ekkert einsdæmi. Hjá mörgum
stærri stéttarfélögum hefur verið
dræm þátttaka í kosningum um
samninga á umliðnum árum.
Því er öfugt farið í félögum op-
inberra starfsmanna. Þar hefur
þátttaka í kosningum um kjara-
samninga verið miklu meiri og oft
um eða yfir 70%. Árni Stefán Jóns-
son, formaður SFR, segir að meiri-
hluti félagsmanna hafi jafnan greitt
atkvæði um samninga félagsins og
hlutfallið jafnvel farið upp í 80%.
Til samanburðar var þátttaka í
stærstu félögunum á almenna vinnu-
markaðinum undir 20% og var núna
15,3% hjá Flóafélögunum. Þar voru
samningarnir felldir með atkvæðum
8,1% félagsmanna á kjörskrá.
Skv. upplýsingum Þóris Guðjóns-
sonar, þjónustufulltrúa hjá Eflingu,
var þátttakan 19,4% um samningana
vorið 2011 en aðeins 15% um samn-
ingana 2008 svo dæmi séu tekin.
Hafa ber í huga að frá árinu 2000
hefur félagsmönnum Flóa-
bandalagsfélaganna fjölgað úr
11.370 í 20.155. Erlendum starfs-
mönnum hefur fjölgað mikið og seg-
ir Þórir að þátttaka þeirra sé alveg í
samræmi við hlutfall þeirra af heild-
arfjölda félagsmanna.
Ekki verður séð að notkun raf-
rænna kosninga sem mörg félög not-
uðu hafi stuðlað að meiri þátttöku en
í þeim félögum sem voru með póst-
atkvæðagreiðslu. Flóafélögin við-
höfðu póstkosningu en rafræn kosn-
ing fór fram hjá VR. Þar áttu tæp 25
þúsund atkvæðisrétt en um 14%
tóku þátt og voru samningarnir sam-
þykktir með atkvæðum 7,5% fé-
lagsmanna VR. Til samanburðar
tóku 15,5% VR-félaga þátt í kosn-
ingum um samningana 2011 og
12,8% greiddu atkvæði um samninga
VR við SA árið 2008.
Gylfi Dalmann Aðalsteinsson,
dósent við viðskiptadeild Háskóla
Íslands, hefur rannsakað þátttöku í
atkvæðagreiðslum um kjarasamn-
inga VR frá 1996 til 2008.
Sagði hann vekja athygli hversu
lítill hópur félagsmanna, í þessu til-
felli VR, tekur þátt í atkvæða-
greiðslum um jafn mikilvægt mál.
Breytt vinnulöggjöf (1996) varðandi
form og tilhögun atkvæðagreiðslu
sem átti að tryggja að allir fé-
lagsmenn hefðu val um að greiða at-
kvæði t.d. í tölvupósti virðist litlu
hafa breytt um þátttökuna. Þetta
stingur líka í stúf við viðhorfskann-
anir meðal VR-félaga þar sem um
90% telja kjarasamninga gegna mik-
ilvægu hlutverki.
Gylfi bendir í samtali á að ein
helsta skýringin á þessu sé eflaust
sú að lítill minnihluti félaga í VR fái
greidd laun samkvæmt kjarasamn-
ingum. Langflestir semji um hærri
laun í launaviðtölum og sjái sér því
e.t.v. lítinn hag í að greiða atkvæði
um taxtahækkanir upp á nokkur
prósent. Í seinustu launakönnun VR
kom í ljós að 66% höfðu farið í launa-
viðtal á árinu á undan. Í umfjöllun
VR segir að þeir sem fóru í viðtal
voru með 7,6% hærri laun en þeir
sem ekki gerðu það. Viðtalið hafi því
skilað nær 8% hærri launum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Kjörsókn Vegna dræmrar þátttöku voru það 8,1% félaga á kjörskrá í Flóa-
félögum sem felldu samningana og 7,5% félaga í VR sem samþykktu þá.
Rafræn kosning
sýnist breyta litlu