Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2002, Page 113

TRAGEDIA UTOPIUNNAR
að leika Elektru í dag“). „Hún
fjallar um ungt fólk sem ætlar að
setja Elektru efrir Sófókles á svið
en kemst að þeirri niðurstöðu að
það sé ekki hægt og að hin sanna
list felist í því að fólk fari að tala
saman, tengist baráttu verka-
lýðsins og geri uppreisn gegn
yfirvaldinu“.18 Tilvísunin er ef til
vill ekki til tragedíunnar Elektru
efrir Sófókles heldur til sam-
nefitds verks Evrípídesar, en í
henni bíður snoðklippt og fokill Elektra tækifæris að hefna á yfirvöldun-
um þess óréttlætis sem faðir hennar hefur orðið fyrir. Rósku sjálfri var
lýst á sama tíma sem „fokillri stelpu ffá Róm“.19 En hugmynd Rósku og
félaga var sú að ekki væri réttlætanlegt að stunda hefðbundna listsköpun
á meðan óréttlæti og kúgun viðgengjust í heiminum. „Það er eðli listar-
innar að taka ffumkvæði, taka spor í nýja átt, og það ekki aðeins innan
þess ramma, sem áður hefur verið kallað nafninu list“, skrifar Róska í
blaðagrein um þetta leyti.20 Hlutverk hins róttæka listamanns hlaut að
vera að efha til pólitískra aðgerða, að nota list sína réttlætinu og hinum
kúguðu til framdráttar. Það má kallast írónískt ef Róska hefur svo með
uppátækjum sínum óbeint haft áhrif á pólitískar viðtökur Antígónu-
sýningarinnar í Iðnó. Ekki er fráleitt að hún hafi einnig lagt eitthvað af
mörkum til íkonógrafíu Antígónm-sýningar Þjóðleikhússins árið 2000, en
í þeirri sýningu ber Antígóna alpahúfu líkt og Róska.
Það sem slær lesanda leikdómanna sem birtust um áramótin
1969-1970 er hve mikil pólitík var í lofrinu og ekki síst hve mörg póli-
tísk dagblöð voru á Islandi í þá daga. Þroski og gæði þessarar umræðu
taka einnig fram því sem maður á að venjast um þessar mundir. Kannski
hefur fækkun pólitískra dagblaða á Islandi eitthvað að segja um þau við-
brögð sem sýningin í Þjóðleikhúsinu jólin 2000 vakti. Sýningunni sjálfri,
sem Kjartan Ragnarsson leikstýrði, er a.m.k. ekki um að kenna, leikgerð
Kjartans og Grétars Reynissonar var hugvitsamleg og vel heppnuð. Arn-
18 Hjálmar Sveinsson 2000, bls. 91.
19 Hjálmar Sveinsson 2000, bls. 92.
20 Hjálmar Sveinsson 2000, bls. 92.
III