Þjóðlíf - 01.12.1988, Page 31

ERLENT
krata á þing og Bush í forsetastól. Virðist
þetta fólk hafa óttast að annars fengju demó-
kratar of mikil völd.
Línurnar skýrast
Fylgi bandarísku stórflokkanna hefur
breyst verulega á fjórum árum og skilin milli
þeirra eru skarpari en fyrr á öldinni. Demó-
krataflokkurinn minnir á ýmsan hátt á
evrópska miðjuflokka eða jafnvel stöku
vinstri flokk. Repúblikanar eru á hinn bóg-
inn skyldir evrópskum íhaldsflokkum, svo
sem merkja má af kærleikum þeirra Reagans
og Thatcher hinnar bresku.
Demókratar gerðu lýðum ljóst á sjöunda
áratugnum, að þeir kærðu sig ekkert sérstak-
lega urn liðveislu kynþáttahatara, hernaðar-
sinna og heittrúaðra. Við svo búið sögðu
fjölmargirskilið við flokkinn, aðallega hvítir
Suðurfylkjabúar og hvít þjóðarbrot úr öðr-
um landshornum.
Jafnframt færðu báðir flokkar vald til að
velja forsetaefni úr höndum flokksstjórna,
en við tóku forkosningar í öllum fylkjum. En
í forkosningum taka einkum þátt áhuga-
menn um pólitík, sem eru flestir efnahags-
lega vel stæðir. Þetta fólk tekur afstöðu á
nótum hugmyndafræði og þessvegna hafa
forkosningarnar skerpt skilin á milli flokk-
anna. Núna fyrirfinnast vart frjálslyndir
repúblikanar eða íhaldssamir demókratar.
Bush hélt óbreyttu fylgi Reagans í Suður-
fylkjunum, en þau eru traustasta vígi
repúblikana í forsetakosningum. Þeir hafa til
skamms tíma átt öruggt fylgi í fylkjunum við
Klettafjöllin vestanvert í Bandaríkjunum, en
þar fékk Dukakis víða tæpan helming at-
kvæða og gekk mun betur en Mondale fyrir
fjórum árum. í mörgum af stóru fylkjunum
var mjótt á mununum milli Bush og Duka-
kis.
Hvorug kenningin frá því í vor fékk stað-
ist. Hvorki Bush né Dukakis áttu sigur vísan.
Demókratar glutruðu niður verulegu for-
skoti sínu þegar líða tók á haustið. Sé á hinn
bóginn farið ofan í saumana á úrslitunum,
sjást ýmis teikn þess, að repúblikanar eigi
ekki eins greiðan aðgang að Hvíta húsinu og
ætla mætti. Demókratar standa þeirn nokk-
urn veginn jafnfætis alls staðar annars staðar
en í Suðurfylkjunum.
Vantrú á getu í
efnahagsmálum
Kosningarnar 8. nóvember boða endalok
Carter-tímabilsins. Vinsældir Reagans
byggðust að verulegu leyti á þeim árangri
sem stjórn hans náði í baráttu við verðbólg-
una og aðra efnahagsarfleifð Carters. Reag-
an tókst á valdatíma sínum að sannfæra
landslýð urn það, að í samanburði við við-
skilnað Carters, væri hann hetja og undir-
stöðu þjóðarbúsins borgið í höndum hans.
Bush mun ekki njóta þessa hagstæða sam-
anburðar. Hann tekur ennfremur við erfiðu
búi af Reagan, þrálátum fjárlaga- og við-
skiptahalla, óhóflegum erlendum skuldum
og illviðráðanlegum fíkniefnafaraldri. Marg-
ir spá samdrætti í efnahagsmálum, annað-
hvort á næsta ári eða árið 1990. Vantrúin á
stjórnvisku Bush birtist í falli dollarans strax
eftir kosningar, gjaldeyriskaupmenn trúa
greinilega ekki á það að Bush takist að koma
þjóðarbúinu á réttan kjöl.
Loks þarf Bush að glíma við Bandaríkja-
þing, sem er í höndum demókrata í báðum
deildum. Hann hefur heitið auknum útgjöld-
um til vígbúnaðar, lögregluþjálfunar og
barnagæslu, en þvertekur fyrir hverskyns
skattahækkanir. Bush er því frá upphafi á
öndverðum meiði við þingið, og margir
fréttaskýrendur spá illdeilum eða jafnvel
þrátefli strax eftir 20. janúar, þegar George
Bush tekur við Hvíta húsinu.
Jón Ásgeir Sigurðsson, Bandaríkjunum
öii gö|t" 0
j ssusrt-
Múlalundur Hátúm ioc,
símar: 38450, 38401, 38405
31