Þjóðlíf - 01.12.1988, Qupperneq 39

ERLENT
Skálað fyrir framtíðinni. Gorbatsjov og Kohl kanslari í Moskvu.
glepja sér sýn. Eftir þessa Moskvuferð og
samræðurnar við Gorbatsjov er viðbúið að
slík gagnrýni heyrist sjaldnar en áður. Sömu-
leiðis má reikna með því að fundur Kohls og
Gorbatsjov leiði til þess að stjórnin í Bonn
sýni umbótastefnu Gorbatsjovs meiri velvild
en verið hefur. Harðlínumenn í hópi kristi-
legra demókrata hafa margsinnis varað við
því, að vestræn ríki reyni um of á umbóta-
vilja og friðarviðleitni Kremlarbænda.
Nató—menn í Kreml
Persónulegar samræður Kohls við ráða-
menn í Moskvu eru líklegar til að draga úr
þessari tortryggni. Par kemur ekki síst til, að
einn þeirra sem fylgdi Kohl til Moskvu var
varnarmálaráðherrann Ruppert Scholz.
Enda þótt Scholz sé ekki búinn að sitja lengi
á ráðherrastóli hefur hann þegar getið sér
orð fyrir harðlínustefnu í samskiptum vest-
ursins við Sovétmenn. Það hefur því að lík-
indum komið harðlínumanninum Scholz á
óvart hve Sovétmenn tóku honum opnum
örmum.
Það var ekki nóg með að yfirmenn Rauða
hersins leyfðu hinum þýska gesti að skoða
ýmis vígatól og hernaðarmannavirki eystra,
heldur buðu þeir honum einnig að halda
ræðu frammi fyrir 300 liðsforingjum og yfir-
boðurum sovésku „skriðdrekaakademíunn-
ar“, sem mun vera hátt skrifuð menntastofn-
un í Rússaveldi. Það kom fram í þeirri ræðu
að Scholz átti sjálfur um sárt að binda af
völdum þeirrar vitfirringar sem innrás Hit-
lers í Rússland var, því faðir hans féll í um-
sátrinu um Stalíngrad. Scholz fór reyndar
ekki leynt með þá skoðun sína, að Sovét-
menn þyrftu að draga úr vígbúnaði í Evrópu
til að koma á hernaðarlegu jafnvægi í álf-
unni. Þrátt fyrir slíka tóna gerðu viðstaddir
góðan róm að útlistunum ráðherrans og við-
ræður hans við yfirmenn sovéska hersins
voru að allra dómi ánægjulegar og heilla-
drjúgar.
Þetta er í annað sinn sem varnarmálaráð-
herra vestræns ríkis heimsækir Sovétmenn,
en bandarískur starfsbróðir Scholz, Car-
lucci, lagði leið sína til Moskvu í fyrrasumar.
Þessar heimsóknir Natófrömuða bera því
vitni, að Sovétmenn láta einskis ófreistað til
að sýna friðarvilja í verki. Það er kannski
mikilvægasti árangurinn af heimsókn Kohls,
að æðstu menn varnarmála ríkjanna tveggja
skyldu fá tækifæri til að hittast og skiptast á
skoðunum í návígi. Alla vega gerðu þýskir
fjölmiðlar sér ekki minni mat úr viðræðum
Scholz við yfirboðara Rauða hersins en
hljóðskrafi þeirra Gorbatsjovs og Kohls. Og
þá er vel að merkja einungis átt við vestur-
þýska fjölmiðla. Moskvureisa Kohls fékk
nefnilega allt annan hljómgrunn í austur-
þýskum fjölmiðlum. Það er auðvitað kapítuli
út af fyrir sig hvernig hinir háu herrar í Aust-
ur-Berlín tóku reisu kanslarans í austurveg.
Austur—Þjóðverjar fúlir
í austurþýskum fjölmiðlum var viðræðna
Kohls og Gorbatsjovs að vísu getið, en yfir-
leitt í neðanmálsklausum og líkt og í fram-
hjáhlaupi. Þá gerðu fjölmiðlar í Alþýðulýð-
veldinu töluvert veður út af þeirn ummælum
um stöðu þýsku ríkjanna tveggja, sem Kohl
lét sér um munn fara í kvöldverðarboði Gor-
batsjovs. Það kom reyndar ekki á óvart, því
allar hugmyndir um sameiningu Þýskalands í
eitt ríki eru teknar óstinnt upp fyrir austan
múr.
Það fer jafnframt bersýnilega í taugarnar á
oddvitum austurþýskra kommúnista hvað
ráðamenn í vestrinu gera sér dælt við umbót-
astefnu Stóra-Bróður í Moskvu. Allt frá því
að slagorð á borð við glasnost komust á hvers
manns varir hafa framverðir alþýðunnar í
Austur-Berlín notað hvert tækifæri til að
gera lýðum ljóst, að svoleiðis hugmyndir eigi
ekkert erindi til Austur-Þjóðverja. Rökin
fyrir því séu í raun ofureinföld: þar sem allt
sé í lukkunnar velstandi, sé ekki neinna
breytinga þörf. Enda þótt þessi röksemda-
færsla minni um margt á þá djúpu speki sem
Altúnga boðaði Birtingi forðum í samnefndri
skáldsögu Voltaires, að hann lifði í hinum
besta heimi allra heima, virðist austurþýsk
alþýða sífellt eiga erfiðara með að kyngja
þessari visku. Hún virðist vera treg til að
skilja að þær miklu hræringar sem eiga sér
stað í flestum austantjaldsríkjum séu Austur-
Þjóðverjum algjörlega óviðkomandi. Það er
því álit sérfróðra manna, sem fylgst hafa
grannt með framvindu mála í Alþýðulýð-
veldinu að Honecker og félagar megi halda
vel á spöðunum til að koma í veg fyrir, að
lýðurinn geri uppsteyt gegn lífsspeki þessa
39