Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Blaðsíða 54

Tímarit Máls og menningar
leiki hins ameríska kapítalisma skap-
aði til þess að skipuleggja hreyfingu
þá sem nefnd var „Gangan til Was-
hington“. Fyrir áhrif frá þessari
hreyfingu kom tilskipun 8802, sem
opnaði negrunum leið til vinnu í her-
gagnaiðnaðinum. Negrarnir þökkuðu
ekki Roosevelt og amerísku stjórninni
þessa tilskipun. Fjarri því. Þeir gerðu
sér ljóst að Bandaríkin og handamenn
þeirra stóðu höllum fæti í baráttunni
við Hitler og Tojo og sögðu, að með
því að koma af stað styrj öldinni, sem
knúði Bandaríkjastjórn til að láta
negrana fá vinnu í verksmiðjum,
hefðu Hitler og Tojo gert meira fyrir
þá en Sámur frændi hafði gert í 300
ár.
Eftir að negrarnir höfðu nú feng-
ið inngöngu í verksmiðjumar og her-
inn, tóku þeir að hagnýta sér veik-
leika hins ameríska kapítalisma hve-
nær sem færi gafst. Til óeirða kom
aftur og aftur í herbúðum og ýmsum
stórborgum Norðurríkjanna, ognáðu
þær hámarki árið 1943, þegar stríðið
var í algleymingi. Það verður ekki
fyrr en skýrslur hersins verða birtar,
sem almenningur fær að vita hve
mörg hundruð sinnum kom til óeirða
meðal þeldökkra hermanna og sjó-
manna í síðari heimstyrjöldinni.
í hergagnaverksmiðjunum tóku
negrarnir upp baráttuna bæði gegn
yfirboðurum sínum og hinum hvítu
samverkamönnum og neyddu hina
síðamefndu til að horfast í augu við
fáránleikann í kynþáttafordómum
þeirra og viðurkenna í fyrsta skipti að
negrar gætu unnið eða lært öll þau
störf sem unnin eru í amerískum
verksmiðjum, og umheiminum hafði
verið talin trú um að einungis hvítir
menn gætu unnið. Innan verkalýðsfé-
laganna sköpuðu negrarnir vandamál,
sem hinir hvítu samverkamenn þeirra
og verkalýðsfélögin höfðu aldrei fyrr
þurft að glíma við og komu oft af
stað klofningi innan félaganna og
meðal verkamannanna út af mann-
réttindamálum og sambúð hvítra og
svartra.
Eftir stríðið hurfu negrarnir ekki
aftur til landbúnaðarstarfa eins og
fjöldi þeirra hafði gert í lok fyrri
heimsstyrjaldarinnar. Þeir höfðu
komið sér fyrir í iðnaðinum í Norð-
urríkjunum, og í mörgum verksmiðj-
um höfðu þeir unnið sér starfsaldurs-
rétt, sem margir hvítir verkamenn á-
unnu sér ekki sökum tíðra flutninga
milli vinnustaða.
í Suðurríkjunum hófu hvítir menn
sama ógnaræðið og þeir höfðu beitt
eftir fyrri heimsstyrj öld. Klan-félags-
skapurinn var endurvakinn og með
tíðum sprengjuárásum og aftökum án
dóms og laga allt frá Flórída norður
til Mississippi var hafin harátta fyrir
því að skipa negrunum á sinn fyrri
bekk, en með dvöl sinni í hemum og
hergagnaverksmiðjunum höfðu negr-
arnir kynnzt nýjum heimi og voru nú
einráðnir í að láta ekki hinda sig aft-
44