Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Blaðsíða 98

Tímarit Máls og menningar
beztu smásögur Indriða hafi gefið mér til-
efni til að búast við betra verki frá hans
hendi. Þótt þessi bók teljist varla stór bók-
menntaleg tíðindi, verður tæplega mótmælt
að hún er í hópi beztu íslenzkra skáldverka
frá síðasta ári, en það segir að vísu ekki
mikið.
Jón frá Pálmholti.
Nytsemi góðmennsknnnar
Undanfarin ár hefur verið að skapast ný
bókmenntagrein á landi hér. Samtals-
bækur ríða nú húsum á bókavertíðinni af
síauknum krafti. Eftir öllum sólarmerkjum
að dæma, virðast rabbbækur þessar vera
orðnar helzta lesefni mörlandans, ásamt
minníngabókum, andatrúarbókum og billeg-
um ástarrómönum, þegar dagblöð og viku-
rit eru undanskilin. Smíði samtalsbóka
þessara virðist fara þannig fram (eftir að
viðkomandi höf. hefur feingið þá hugmynd
að drýgja árstekjur sínar með því að gefa
út bók, er auðvelt verði að pránga inná
hrekklausa jólagjafakaupendur), að höf-
undurinn, sem gjarnan er blaðamaður að
atvinnu, leitar uppi einhvem kunnan sér-
vitríng eða skipbrotsmann í lífsins ólgusjó,
sem hætt hefur að hirða um eigið álit með-
al hinna sléttldæddu samborgara, og fer
þær götur, sem honum þykja léttgeingnast-
ar hverju sinni. Sá undarlegi er tekinn tali,
rabbað við hann um daginn og veginn
nokkmm sinnum, oftast í léttum tón, og
samtalið síðan skráð og bókfest. Hið yfir-
borðslega rabb er síðan auglýst með brauki
og bramli, sem merkur bókmenntaviðburð-
ur, „einstæð bók“, og nafn viðkomandi fóm-
arlambs óspart notað bókinni til framdrátt-
ar. Metsölubók. Takmarkinu er náð.
Jónas Árnason skrifaði hér fymim
1 Jónas Árnason: Vndir fönn. Frásögur
Ragnhildar Jónasdóttur. Ægisútgáfan 1963.
88
skemmtilega þætti úr daglegu lífi. Um fólk
að vinnu, fólk í hvfld og fólk að leik. Hann
lýsti þar oft af stakri nákvæmni og ein-
lægri samvizkusemi vinnufélögum og við-
talendum á landi og sjó, og þeirra umhverfi.
Þetta var ágæt fréttamennska og sumt meira
en það.
Nú síðustu árin hefur hann hazlað sér
völl við hlið hinna hraðskrifandi rabbbók-
arhöfunda og tekst þá nokkru miður en
fyrr.
Ragnhildur í Fannardal1 er að vísu eing-
inn kunnur sérvitríngur. Hún er aðeins góð-
gjöm sveitakona á fremur afskekktum bæ
austur á Norðfirði. Sautján ára vistaðist
hún hjá fertugum bónda, heimkomnum eft-
ir áradvöl í Ameríku, og býr með honum,
þar til hann deyr í hárri elli. Þau eru
leingst af búsett á fjörðum austur, við al-
geing sveitastörf, að undanteknum fjómm
árum er þau dvelja hér syðra.
I bókinni segir aðeins utan og ofanaf ævi
Ragnhildar sjálfrar, en því fleira frá hús-
dýmnum í Fannardal, sem réttara væri þó
að nefna heimilisvini, eða fjölskyldumeð-
limi. Svo náinn er félagsskapur þeirra og
húsfreyjunnar, að líkara er að þau séu á
heimilinu, sem fullgildit meðlimir fjöl-
skyldunnar, en að þeim sé aðeins ætlað að
vera arðvænt búfé. Ragnhildur segir að
vísu, að þetta sé ekki einvörðungu góð-
mennska. „Það er hagsýni að vera góður
við dýrin, vera góður við alla,“ segir hún.
En hætt er við að hagsýni Ragnhildar í
Fannardal verði erfið í framkvæmd á stóm
nútíma samyrkjubúi, enda er hún víst ekki
kennd í neinni hagfræðideild.
Ekki lætur Ragnhildur sér nægja að
hæna að sér hin venjulegu húsdýr. Því
segja má að allt kvikt, sem nálægt Fannar-
dal kom hafi orðið að húsdýmm þar. Mýsn-
ar og rottumar umgeingst hún með sömu
virðíngu og mjólkurkýr eða gæðínga, og
jafnvel farfuglamir og lontumar í bæjar-