Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Blaðsíða 105

skilja hvað átt er við með „vitsmunalegri
undirstöðu skynrœnnar tilveru“ á bls. 39.
Sums staðar hefur Macdonell sótt helzti
ákaft í pennann hjá þýð.: Bls. 41 „Agni er
nærður þrisvar á dag.“ Macd. bls. 1: „he is
nourished three times a day“. — Bls. 58:
„Hann, sem rnœlt hefur út festinguna."
Macd. bls. 40: „... has measured out.“ —
Bls. 130: „Bæg þú frá oss karlúljum og
kvenúlfum“. Macd. bls. 206: „... the she-
wolf and the woIf“. í RV stendur: „Rek
burt úlf og ylgi“ (vrika og vriki). 0. fl. o. fl.
Mörg dæmi þessu lík og verri mætti
nefna, enda er varla nokkurt erindi í þýð-
ingunum svo að þar séu ekki einhverjar
ambögur eða hortittir; inngangur og skýr-
ingar eru ekki miklu betri. Manni verður
að spyrja: hver les yfir handrit hjá Menn-
ingarsjóði?
Prentvillur eru margar, einkum í ind-
verskum orðum: Vritra er jafnan kallaður
Vrita; Sambata stendur fyrir Sambara á
bls. 62, Anca f. Ansa bls. 74, vaira f. vajra
bls. 59, ushá-nakta, naktoshá f. ushásá-
naktá, naktoshásá bls. 80, Adharvar f. At-
harvanar bls. 115 og 118. O. fl. — Á bls. 38
stendur: „Þessi óður er einn af yngstu
ljóðunum." — Á bls. 60: „óvættur sá“; hvin
í nf. bls. 51; kvakka f. kvaka. bls. 104 og
105. En nú skal hér staðar numið.
Þetta kann nú sumum að þykja ailharð-
ur dómur, en hann er réttlátur. Þýð. hefur
unnið verk sitt illa, þýðingin er flausturs-
leg og dílettantisk; fáir munu lesa hana
sér til skemmtunar, og fróðleikur hennar er
gagnslítill. Um það má að vísu deila hvort
ástæða sé til að gefa út íslenzka þýðingu á
Rígveda-hymnum scm enginn skilur nema
fáeinir sérvitringar, og þeir illa; en sé það
gert, ekki sízt ef það er gert með styrk af
almannafé, verður að ætlast til að sú bók
sé þannig samin að í hana megi sækja fróð-
leik um vedisk trúarbrögð og menningu
nokkurn veginn í samræmi við nútímaþekk-
Umsagnir um bœkur
ingu; og hún má gjarna vera læsileg líka.
Og þó á þýð. lof skilið, þegar öllu er á
botninn hvolft, fyrir trú sína og bjartsýni
og fyrir að hafa ráðizt í þvílíkt erfiði við
aðstæður sem enginn Veda-fræðingur
myndi bjóða hundinum sínum, og þá al-
auðn bóka sem ætíð hefur ríkt á Islandi og
lagt þar fleiri Iærdómsmenn í gröfina en
svartidauði, stórabóla og móðuharðindi
samanlögð, og engin ástæða til að ætla að
á því verði ráðin bót á þessari öld, og víst
ekki heldur á hinni næstu.
Friðrik ÞórSarson.
Mannkynssaga
llib söguelskir menn á íslandi hljóta
að fagna því að nýr skriður er kom-
inn á útgáfu Máls og menningar á mann-
kynssöguseríu þeirri sem hin tvö bindi um
Fomöldina eftir Ásgeir Hjartarson vom vís-
ir að. Leið svo árabil að ekkert framhald
birtist, af ástæðum sem undirrituðum em
ókunnar, unz þriðja bindið, helgað tímabil-
inu 1789—1848, eftir Jón Guðnason, kom
út fyrir þremur ámm. S. 1. sumar bættist
svo við þessa seríu fjórða bindið sem fjall-
ar um tfmabilið næst á undan frönsku bylt-
ingunni, þ. e. frá 1648 til 1789; höfundur
þess er Bergsteinn Jónsson.1
Varla er ofsagt að brýn þörf hafi verið
orðin á samantekt nýrrar mannkynssögu
handa þeim sem áhuga hafa á að kynnast
og skilja sögu liðins tíma. Langt er síðan
mannkynssaga sú er Páll Melsted samdi á
síðasta hluta 19. aldar af miklum stórhug
varð ófáanleg. Og þótt hún hafi ef til vill
samsvarað mætavel kröfum síns tíma hafa
á þessum árum gerzt þær nýjungar í sagn-
vísindum að hún verður frekar að teljast
1 Mannkynssaga 1648—1789 eftir Berg-
stein Jónsson. Mál og menning 1963.
95