Dagblaðið Vísir - DV - 09.01.2008, Page 16

16 MIÐVIKUDAGUR 9. JANÚAR 2008
Heilsublaö DV
TENNIS f VETUrQ
Ennþá eru lausir nokkrir vikulegir tímarl
(Q) Morgun- og hádegistímar í boði og
nokkrir aðrir tímar enn lausir.
Q) Byrjendanámskeið fyrir fullorðna eru
að hefjast. 10 tíma námskeið kostar
17.900 kr. Aðeins fjórir á hverju
námskeiði. Spaðar og boltar á staðnum.
(Q> Tennis er skemmtileg hreyfing.
Skráning og upplýsingar í síma
564 4050 og á www.tennishöllin.is
I/TENNISHÖLLIN
Oalsmári 13IKÓpavogi
Dans fyrir alla!
Samkvæmisdansar
Barnadansar
• Salsa
9 FreeStVle Skráning
* hafin í síma
Unudansar ^2600
innritun hafin
velkomin í fjörið
Afró Salsa
Salsa Karabí
Break Hlp Hop
Magadans
Balkan Hamencö
Krump Tangó
Quickmelt
Contemporary

551 5103 & 551 7860
Ólafur Gunnar Sæmundsson gaf fyrir jólin út bókina Lífs-
þróttur, næringarfræöi fróöleiksfúsra. Ólfur Gunnar, sem er
menntaöur næringarfræðingur, segir mataræði íslendinga á
margan hátt mun betra en á árum áður en hreyfingarleysi og
aukið aðgengi að mat valdi því að við höldum áfram að fitna.
Ólafur Gunnar Sæmunds-
son Segir varhugavert fyrir
foreldra að vera of harðir vlð
börnin sín, jafnvel þótt
þau borði sætindi.
g er búinn að vera í næringar-
fræðinni í 20 ár og hef ekki
ennorðiðvarviðneinnnýjan,
stóran sannleik í þessum
efnum. Gömlu góðu gildin lifa enn,"
segir Ólafur Gunnar Sæmundsson
sem gaf á dögunum út afar veglega og
aðgengilega bók um næringarfræði.
„Það sem skiptir mestu máli er
að borða fjölbreytt og reglulega.
Hvað orkuefnin varðar er það enn
ríkjandi að um og yfir helmingur
orkunnar á að koma frá kolvetnum,
en kolvetnaríkir fæðuflokkar eru til
dæmis kornmeti, baunir, ávextir,
grænmeti og mjólkurvörur. Hlutfall
fitu í fæðu á að vera um 30 prósent
og prótein í það minnsta 10 af
hundraði. Orkuhlutföllin eru því
nokkurn veginn þau sömu og þegar
ég byrjaði í faginu," segir Ólafúr en
viðurkennir þó að eitt og annað
innan næringarfræðinnar hafi breyst
í tímanna rás. „Það er búið að skerpa
á ýmsum hlutum. Til dæmis hvað
varðar fitu. Það er orðið viðurkennt
að þessi ‘transfitusýra er hættulegri
en þessi svokallaða harða eða
mettaða fita. Það hefur leitt til þess að
matvælaframleiðendur hafa dregið
verulega úr þessari transfitusýru í
mætvælum."
‘(Transfitusýrur myndast við
herðingu ómettaðrar fitu og er því til
til dæmis staðar í öllu smjörlíki sem
gert er úr hertri jurtafeiti eða hertu
lýsi.)
Vatn í ailri fæðu
Ólafur segir að næringarff æðingar
hafi undanfarið róið að því öllum
árum að eyða bábiljum sem eru
til staðar í samfélaginu. „Það að
drekka tvo lítra af vatni á dag er ein
þeirra. Meðalmaður missir tvo til
þrjá lítra af vatni á dag í formi svita,
þvags og útöndunar. Við þurfum
náttúrulega að endurnýja þennan
forða, en fólk þarf að hafa í huga að
allur matur inniheldur vatn. Sem
dæmi má nefna að í 100 grömmum
af appelsínu eru 90 grömm af vatni.
í 40 gramma brauðsneið eru 10 til
15 grömm af vatni," segir hann og
heldur áfram: „Vam er að finna í
allri fæðu, bara í mismiklum mæli.
Svo má ekki gleyma því að afurðir
eins og mjólk, gosdrykkir, kaffi, djús
og annað innihalda nærri eingöngu
vam. Ef fólk drekkur tvo til þrjá lítra
á vami á dag, ofan á allt annað,
gemr það verið að innbyrða fjóra til
sex lítra á dag. Það er engan veginn
æskilegt og getur haft slæm áhrif á
nýrun. Þau hafa ekki undan og það
getur orsakað bjúgmyndum. Of mikil
vatnsdrykkja gemr einnig ýtt undir
þvagleka hjá konum og haft slæm
áhrif á þvagblöðruna," segir Ólafur.
Hræðsluáróðurinn um sykur
Ólafur segir fleiri bábiljur ríkjandi
í samfélaginu. „Mýtan um að syk-
urneysla leiði til ofvirkni barna eða
afbrotahneigð unglinga og milorð-
inna sem hafa lent á glapstigum er
afar varhugaverð. Slíkar fullyrðing-
ar byggjast á reynslusögum og hafa
aldrei verið smddar með vísindaleg-
um rökum.
Önnur umræða sem kemur
reglulega upp í samfélaginu er þessi
ofsahræðsla við gervisæmefnið
aspartam. Sumir vilja meina að það
sé bráðdrepandi og leiði til blindu
og ýmissa annarra kvilla. Ef það
væri rétt, værum við líklega öll orðin
meira og minna farlama af neyslu
þessarar afurðar. Svona hræðslu-
áróður er ákaflega slæmur að mínu
mati. Við verðum auðvitað alltaf
að vera vakandi en að mínu viti er
matvælaeftirlit mjög sterkt í dag og
það mun halda áfram að eflast held
ég"
Matarvenjur betri í dag en áður
Ólafur segir mataræði fslendinga í
dag betra en það hefur áður verið. „Við
Iimm á mjög góðum tímum að mínu
viti. Af umræðunni mætti ætía að við
byggjum á tímum þar sem mataræði
okkar er slæmt. Sannleikurinn er hins
vegar sá að mataræði fýrr á tímum var
margfalt verra en það er nú. Ávextir
og grænmetí voru til dæmis aldrei á
borðum þegar ég var ungur og þó er
ég ekki nema að verða fimmtugur.
Það hefur margt breyst til bamaðar
og það mætti einblína meira á það, í
stað þess að vera að hræða líftóruna
úr fólki með bábiljum," segir hann.
Aukið aðgengi að mat
Þrátt fýrir að mataræði íslendinga
sé betra en áður, höldum við áfr am að
fitna. Ólafur segir tvennt ráða mesm
í því sambandi. „Hreyfingarleysi er
stór þáttur í því hvernig holdafar
okkar er, en það sem skiptir enn
meira máli í þessu sambandi er
aðgengi að mat. Það er margfalt betra
á allan hátt en áður var. Á boðstólum
er fjölbreyttari matur og við þurfum
ekki nema að hringja eitt símtal til að
fá pitsu og gos heim að dyrum. Þetta
þýðir að sífellt stærri hópur manna
á erfitt með að stoppa sig af áður en
hitaeininganeyslan er komin úr hófi,"
segir hann. „Vannæring er í sjálfu sér
ekki vandamál hjá íslendingum í dag,
ef frá er talinn sá hópur fólks sem
glímir við átröskun af einhverju tagi.
Áður fyrr var mjög algengt að fólk
þjáðist til að mynda af skyrbjúg vegna
skorts á C-vítamíni, eða af beinkröm
vegna vöntunar á D-vítamíni. Þetta
voru algeng vandamál um miðbik
síðustu aldar."
Hjálparefni ekki skynsamleg
Spurður um gagnsemi hjálparefna
til að breyta líkamsþyngd segir Ólafur
að þau geti verið mjög varhugasöm.
„Þau fitubrennsluefni sem eru á
markaði í dag eru mikið til koffínefhi.
Sem næringafræðingur myndi ég
aldrei ráðleggja mínu fólld að neyta
slíkra efna. Óhófleg koffínneysla
genir haft mjög varhugaverð áhrif
á fólk. Svo eru oft efni í þessum
fitubrennsluafurðum sem eru
hægðalosandi. Þaðýtirundirvökvatap
en það er auðvitað ekki það sama og
fitutap," segir Ólafur. „Eg komst að
því þegar ég var að vinna að bókinni
minni að það eru ekki til neinar
langtímarannsóknir á vinsælasta
fitubrennsluefninu á markaði í
dag. Það eina sem ég fann var að í
einstökum tilvikum hefði neysla á
þessu efni valdið meinvörpum í lifur.
Þetta á við um fleiri efni."
Ekki predika hollustu
Ekki er komið að tómum kof-
unum hjá Ólafi þegar hann er
beðinn um neysluheilræði fyrir
hefðbundnar fjölskyldur. „í fýrsta
lagi er mikilvægt að temja sér
reglubundna neysluhegðan. Fólk á
að borða morgunmat, hádegismat
og kvöldmat. Viturlegt er að fá
sér miðdegishressingu og jafnvel
létta kvöldhressingu. Með öðrum
orðum, ekki láta langan tíma líða
milli máltíða. f öðru lagi á fólk að
borða fjölbreyttan mat. Fólk sem
ákveður af einhverjum ástæðum
að tileinka sér fábreytta fæðu,
upplifir oft leiða. Fólki fer að finnast
mataræðið þreytandi, sem ýtir undir
átröskunartilhneigingar. Með öðrum
orðum; fólk fer að borða of lítíð, eða
að það koma tímabil þar sem fólk
borðar of lítið en missir sig svo í ofáti
á afurðum sem hafa fram að því verið
á bannlista," segir Ólafur.
Hann segir brýnt að fólk festist ekki
í því að flokka mat í hollan og óhollan.
„Við vitum öll að við eigum ekki að
borða mjög mikið af hamborgurum,
ffönskum, súkkulaði og kökum.
Bragðlega séð finnst fólki sá matur
góður. Við eigum ekki að sniðganga
mat heldur læra að neyta hans í hófi.
Það sem er hóf fyrir einn þarf ekki
endilega að vera hóf fýrir annan.
Sem foreldri og uppalandi legg
ég megináherslu á það að vera
ekki of harður við bömin. Það er
varhugavert að vera sífellt hamrandi
á óhollustunni, jafnvel þó barnið
borði ís eða súkkulaði endmm og
eins. Þó að ákveðinn matur sé ríkur
af sykri og fitu má ekki gleyma því að
hann getur jafhffamt gefið barninu
nauðsynleg efni sem lfkaminn nýtír.
fs er til dæmis auðugur af kalki og
ís inniheldur mikið af próteinum.
Það er magnið sem skiptir mestu
máli. Börnum foreldra sem em
með hollustu á heilanum hættir til
að missa sig þegar þau em hverfa
úr augsýn foreldranna. Þegar þau
sleppa frá ægivaldi foreldranna, úða
þau oft í sig sætindum og fitandi mat
sem getur jafnvel leitt til átröskunar,"
segir Ólafur að lokum.